კვანტი (ჟურნალი)
| Квант | |
|---|---|
| ენა | რუსული |
| პუბლიკაციის დეტალები | |
| პირველი გამოცემის თარიღი | 1970 |
| ქვეყანა |  სსრკ რუსეთი
|
| რედაქციის მისამართი | მოსკოვი, ლენინის გამზ. 64-ა |
„კვანტი“ — მასობრივ მკითხველზე გათვლილი საბჭოთა და რუსული სამეცნიერო-პოპულარული ფიზიკა-მათემატიკური ჟურნალი სკოლის მოსწავლეებისა და სტუდენტებისთვის. 1970-1992 წლებში ჟურნალს აქვეყნებდა გამომცემლობა „Наука“ („მეცნიერება“), 1993-2010 წლებში გამომცემლობა „Бюро Квантум“, (ბიურო კვანტუმი) 2010 წლიდან ვ.ა. სტეკლოვის სახელობის რმა-ის მათემატიკის ინსტიტუტი.[1]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჟურნალის შექმნა და ჩამოყალიბება (1970-1989 წწ.)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1964 წელს „კვანტის“ შექმნის იდეა პირველმა გამოთქვა აკადემიკოსმა პ. ლ. კაპიცამ.[2] 1970 წლის იანვარში გამოვიდა ჟურნალის პირველი ნომერი. მთავარი რედაქტორი იყო აკადემიკოსი ი.კ.კიკოინი, მთავარი რედაქტორის პირველი მოადგილე — აკადემიკოსი ანდრია კოლმოგოროვი.
ტირაჟის შემცირება და „Бюро Квантум"-ის შექმნა (1990-იანი წლები)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
1990 წლამდე ჟურნალი გამოდიოდა ყოველთვიურად 250-350 ათასი ტირაჟით, მაგრამ შემდეგში ტირაჟი 5 ათასამდე შემცირდა და გამოსვლის პერიოდი 2 თვემდე გაიზარდა. ჟურნალის რედაქციაში მომუშავე ბევრი მეცნიერი, 90-იანი წლების კრიზისის გამო, საზღვარგარეთ მიდიოდა სამუშაოდ. ამასთანავე შეიქმნა შენობის პრობლემები. მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდიუმის ხელშეწყობით და ამერიკელ პარტნიორთა გამოცდილებაზე დაყრდნობით ჩამოყალიბდა დამოუკიდებელი მცირე საწარმო „Бюро Квантум“, რომელმაც დაიწყო ჟურნალის გამოცემა.[3]
დაფინანსების პრობლემები (2008-2010)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ეკონომიკური კრიზისის დასაწყისი 2008 წლის შემოდგომაზე დაემთხვა აკადემიკოს ი. ა. ოსიპიანის გარდაცვალებას, რომელიც რმა-ის მყარ სხეულთა ფიზიკის ინსტიტუტის (ИФТТ РАН) დირექტორი იყო მისი შექმნის დღიდან 2006 წლამდე[4] და ამასთანავე ხელმძღვანელობდა ჟურნალ „კვანტს“ 24 წლის განმავლობაში. ეს ჟურნალისთვის გარდამტეხი მომენტი აღმოჩნდა, რომელმაც მისი არსებობა პრობლემური გახადა. ИФТТ РАН-მა, რომელსაც ეკუთვნოდა წლების განმავლობაში „კვანტის“ რედაქციის მიერ არენდით აღებული 83 კვ.მ. ფართი, გაზარდა გადასახადი. ეს კი ჟურნალისთვის მზარდ სასესხო ვალდებულებად გადაიქცა.[5]
2008-2010 წლებში „Бюро Квантум“ ეყრდნობოდა მხოლოდ სპონსორთა ფინანსურ მხარდაჭერას. რედაქციის თანამშრომელთა ხელფასები თვეობით აგვიანებდა. 2010 წელს რმა-ის პრეზიდიუმმა მიიღო გადაწყვეტილება, ჟურნალის დამფუძნებლების სიიდან ამოეღო ИФТТ РАН და დაემტკიცებინა ორი ახალი თანადამფუძნებელი ვ.ა. სტეკლოვის სახელობის რმა-ის მათემატიკის ინსტიტუტი და პ.ნ.ლებედევის სახელობის რმა-ის ფიზიკის ინსტიტუტი. ამ გადაწყვეტილებამ კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენა რედაქციის თანამშრომელთა ბედი, მათი ქონება და სხვა სამეურნეო საკითხები, ასევე ავტორთა წინაშე სასესხო ვალდებულებები. მთავარ რედაქტორად ფიზიკოსის (ს.ს. კროტოვი) ნაცვლად დაინიშნა მათემატიკოსი (ვ.ვ. კოზლოვი), რომელმაც უწყვეტი მათემატიკური განათლების ცენტრის დახმარებით გადაჭრა ორი მომდევნო ნომრის გამოცემის დაფინანსების პრობლემა.
2010 წლის ჟურნალის მე-5 და მე-6 ნომრები (თავად ამ ჟურნალებში მითითებული ინფორმაციის თანახმად) გამოიცა კომპანია „McGraw-Hill“-ის ფინანსური მხარდაჭერით.
კვანტი + (2011 წელი)[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2011 წლის იანვრიდან ივნისის ჩათვლით, გამომცემლობა MCNMO-მ (მოსკოვის უწყვეტი მათემატიკური განათლების ცენტრი) გამოსცა ჟურნალის სამი ნომერი სახელწოდებით „კვანტი +“.[6] [7] შედეგად, იურიდიულმა კომპანია „რუსეთის იურიდიულმა სერვისმა“, რომელიც წარმოადგენდა „Bureau Quantum“-ისა და ს.ს. კროტოვის ინტერესებს, დაადანაშაულა MCNMO დარბევაში, რათა შემდგომში მიეღო სახელმწიფო დაფინანსება.[8] სასამართლომ დაადგინა, რომ „კვანტი +“ ჟურნალის ვებსაიტმა, kvantjournal.ru-მ უკანონოდ გამოიყენა ჟურნალ „კვანტის“ სავაჭრო ნიშნები,[9] [10] რამაც გამოიწვია საიტის დახურვა.
ჟურნალი „კვანტი“ 2011 წელს ოფიციალურად არ გამოცემულა. ჟურნალის ოფიციალურ ვებგვერდზე 2011 წლის ნომრები წარმოდგენილია როგორც „ჟურნალის სარედაქციო კოლეგიის მიერ მომზადებული მასალები“ ცალკეული სტატიების სახით, მათ შორის, „კვანტი +“-ის ნომრებში გამოქვეყნებული სტატიებიც.[11]
თანამედროვე ჟურნალი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2012 წლის მარტში რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის პრეზიდიუმმა ჟურნალის მთავარ რედაქტორად დანიშნა აკადემიკოსი ა. ლ. სემიონოვი,[12] 2018 წლის მარტში კი — რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი ა.ა. გაიფულინი.[13]
თარგმანები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- 1991-2001 წლებში ორ თვეში ერჯერ გამოდიოდა ჟურნალი სახელწოდებით „Quantum“,[14] რომელიც აქვეყნებდა „კვანტიდან“ შერჩეული სტატიების თარგმანებს ინგლისურ ენაზე და ამერიკელ მათემატიკოსთა ორიგინალურ სტატიებს. მისი გამომცემელი იყო სამეცნიერო დისციპლინების პედაგოგთა ნაციონალური ასოციაციის მიერ. ბეჭდავდა და ავრცელებდა გამომცემლობა „Springer“. 1993 წელს Quantum-მა მოიგო ამერიკელ გამომცემელთა ასოციაციის „ჟურნალების დიზაინისა და წარმოების ბრწყინვალების ჯილდო“. სულ გამოვიდა ჟურნალის 66 ნომერი.
- 1994-2001 წლებში „Quantum“-ს ინგლისურიდან ბერძნულად თარგმნიდნენ და გამოდიოდა საბერძნეთში.
- საფრანგეთში გამოვიდა „კვანტის“ რჩეული სტატიების ორი კრებული.
- 1999 და 2002 წლებში ამერიკის მათემატიკურმა საზოგადოებამ გამოაქვეყნა „Kvant Selecta“ — „კვანტიდან“ ალგებრის, მათემატიკური ანალიზისა და კომბინატორიკის თემატიკაზე რჩეული სტატიების თარგმანების სამი ტომი, ს. ტაბაჩნიკოვის რედაქციით.
- 2010 წელს მიღწეულ იქნა შეთანხმება თურქულ და ესპანურენოვანი ვერსიების გამოცემაზე.
- 2012 წელს მიდიოდა მოლაპარაკებები ამერიკის მათემატიკურ საზოგადოებასთან ინგლისურ ენაზე ჟურნალის გამოცემის აღდგენაზე.
მთავარი რედაქტორები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- 1970-1984 — აკადემიკოსი ი. კ. კიკოინი
- 1985-2008 — აკადემიკოსი ი. ა. ოსიპიანი
- 2008-2010 — ფიზიკა-მათემატიკის მეცნიერებათა დოქტორი ს. ს. კროტოვი
- 2010-2012 — აკადემიკოსი ვ. ვ. კოზლოვი (2010-2012)
- 2012-2018 — აკადემიკოსი ა. ლ. სემიონოვი[12]
- 2018 წლიდან — რმა-ის წევრ-კორესპონდენტი ა. ა. გაიფულინი[13]
საინტერესო ფაქტები „კვანტზე“[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- 1985 წელს, „იუნესკოს“ ექსპერტების შეფასებით, ჟურნალი „კვანტი“ უნიკალური იყო თავის ჟანრში[15]
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Постановление Президиума Российской академии наук № 173 «О журнале „Квант“ РАН (представление Научно-издательского совета)» от 29.06.2010
- ↑ Письмо в Идеологический отдел ЦК КПСС. Январь 1965 г.
- ↑ https://berkovich-zametki.com/2008/Zametki/Nomer3/Krotov1.htm
- ↑ http://www.issp.ac.ru/main/index.php/ru/
- ↑ https://www.ng.ru/science/2010-09-08/11_kvant.html
- ↑ «Квант» не клонируется. Независимая газета, вып. 2011-10-12.
- ↑ Журнал «Квант+» в Перечне наименований зарегистрированных СМИ Роскомнадзора
- ↑ Новая газета, 2012-02-03.
- ↑ Решение Арбитражного суда г. Москвы по делу № А40-68448/11-51-587.
- ↑ Постановление Девятого арбитражного апелляционного суда № 09АП-33156/2011-ГК по делу № А40-68448/11-51-587.
- ↑ Материалы 2011 года на сайте журнала «Квант».
- ↑ 12.0 12.1 Постановление Президиума РАН № 49 от 13.03.2012
- ↑ 13.0 13.1 Постановление Президиума РАН № 50 от 28.03.2018
- ↑ quantum: the magazine of math and science
- ↑ „კვანტი“ 15 წლისაა