კარპასის ნახევარკუნძული

კარპასის ნახევარკუნძული
კარპასის ნახევარკუნძულის ნაწილი კოსმოსიდან
კოორდინატები: 35°31′39″ ჩ. გ. 34°16′38″ ა. გ.
ქვეყანა	კვიპროსის რესპუბლიკა (დე ფაქტო ჩრდილოეთ კვიპროსი)
უმაღლესი წერტილი	უცნობია
სიმაღლე	დაახლოებით 400 მ მ
ფართობი	898 კმ² კმ²
სიგრძე	დაახლოებით 70 კმ კმ
სიგანე	დაახლოებით 10 კმ კმ
აკვატორია	ხმელთაშუა ზღვა
მოსახლეობა	დაახლოებით 23,000 (დაახლ.)
სურათები ვიკისაწყობში

ოქროს სანაპირო კარპასის ნახევარკუნძულზე, მზის ჩასვლისას

კარპასის ნახევარკუნძული (ბერძ. Καρπασία; თურქ. Karpaz), ასევე ცნობილია სახელწოდებებით კარპასია, კარპაზი და კარპასი, წარმოადგენს გრძელ, თითის ფორმის ნახევარკუნძულს, რომელიც კვიპროსის კუნძულის ერთ-ერთ ყველაზე გამოკვეთილ გეოგრაფიულ მახასიათებელს წარმოადგენს. მისი უკიდურესი წერტილია აპოსტოლოს ანდრიას კონცხი, ხოლო მთავარი დასახლება — რიზოკარპასოსი (ბერძ. Ριζοκάρπασο; თურქ. Dipkarpaz). ტერიტორია ამჟამად დე ფაქტო კონტროლს ექვემდებარება ჩრდილოეთ კვიპროსის თურქული რესპუბლიკის, რომელიც გაეროს მიერ არ არის აღიარებული და მიიჩნევა კვიპროსის რესპუბლიკის ოკუპირებულ ტერიტორიად.

გეოგრაფია

ნახევარკუნძული მოიცავს 898 kiloკვადრატული მეტრი (9.67×10⁹ ფუტი²) ფართობს, რაც შეადგენს ჩრდილოეთ კვიპროსის ტერიტორიის დაახლოებით 27%-ს. მოსახლეობის სიმჭიდროვე მნიშვნელოვნად ჩამოუვარდება ქვეყნის საშუალო მაჩვენებელს — 2010 წელს ის შეადგენდა მხოლოდ 26|კაცი 1=მ².

მნიშვნელოვან გეოგრაფიულ შესავლელად მიიჩნევა ტრიკომო (თურქ. İskele), რომელიც ითვლება რეგიონის „კარიბჭედ“. ნახევარკუნძულის საწყისი ტერიტორია მოიცავს ასევე მის მეზობლად მდებარე სოფელს — ბოღაზს (თურქ. Boğaz). ტრიკომოს გარდა, რეგიონში არსებული მნიშვნელოვანი დასახლებებია: იალოუზა, გალატეა, რიზოკარპასოსი, კომი-კებირი და აკანტუსი.

ნახევარკუნძული მდიდარია ისტორიული ძეგლებით — აქ მდებარეობს კანტარის ციხე, აპოსტოლოს ანდრიას მონასტერი, agia trias-ის ბაზილიკის ნანგრევები, ასევე კარპასიისა და აფენდრიკას ძველი ქალაქების ნანგრევები და სხვა მრავალი არქეოლოგიური ძეგლი.

კარპასის ნახევარკუნძულზე მდებარეობს 46-ზე მეტი ქვიშიანი პლაჟი, რომლებიც აღმოსავლეთ ხმელთაშუაზღვის სივრცეში ქონდრო თავიანი (Caretta caretta) და მწვანე ზღვის კუების (Chelonia mydas) მთავარი საბუდარი ზონებია. მათ შორის განსაკუთრებით გამოირჩევა ოქროს სანაპირო, რომელიც რიზოკარპასოდან დაახლოებით 15 კმ-ში მდებარეობს და ითვლება კვიპროსის ერთ-ერთ ულამაზეს და ყველაზე ხელშეუხებელ პლაჟად. ის ტურისტული თვალსაზრისით ნაკლებად განვითარებული ზონაა და ბუნებრივი პირობები დაცულია.

ნახევარკუნძული ასევე ცნობილია კარპასის ვირებით, რომლებიც კვიპროსის ერთ-ერთ სიმბოლოდ მიიჩნევა. ამ ველური სახეობის დაცვის მიზნით, თურქი კვიპროსელები და ბერძენი კვიპროსელები ერთობლივ კამპანიებს ატარებენ.

არქეოლოგიური მნიშვნელობა

კარპასის ნახევარკუნძული მნიშვნელოვან არქეოლოგიურ ზონად მიიჩნევა, რადგან აქ აღმოჩენილია მრავალფეროვანი ნამოსახლარები, რომლებიც უკავშირდება როგორც ანტიკურ, ისე შუა საუკუნეების პერიოდს. განსაკუთრებით გამოსარჩევია ძველი კარპასიის ნანგრევები, რომლებიც მიიჩნევა ერთ-ერთ უძველეს ქალაქ-სამეფოდ კვიპროსზე. ასევე მნიშვნელოვანია აფენდრიკის ნაქალაქარი და აგია ტრიასის ბაზილიკის კომპლექსი, რომელიც წარმოადგენს ადრექრისტიანული არქიტექტურის მნიშვნელოვან ნიმუშს. აღნიშნული ძეგლები მიანიშნებს რეგიონის სტრატეგიულ და რელიგიურ მნიშვნელობაზე, განსაკუთრებით ბიზანტიის ეპოქაში. დღეს ისინი ქვეყნის არქეოლოგიური მემკვიდრეობის ნაწილია და ოფიციალურად დაცულია სახელმწიფო და საერთაშორისო დონეზე.

საქმიანობა

კარპასის ნახევარკუნძულზე ადამიანთა უმეტესობა დასაქმებულია სასოფლო-სამეურნეო საქმიანობით, თევზჭერით, ნადირობით და მცირე მოცულობის ტურიზმით. ადგილობრივი გლეხები იყენებენ ბუნებრივ პირობებს სხვადასხვა სახეობის ხილისა და ბოსტნეულის მოსაყვანად — ძირითადად შიდა მოხმარებისთვის, თუმცა ადგილობრივ ბაზარზე რეალიზაციისთვისაც. რეგიონი განსაკუთრებით ცნობილია თავისი „ქარპუზით“ (თურქ. karpuz, ანუ საზამთრო).

რიზოკარპასოში წარმოდგენილია რამდენიმე მცირე ტურისტული ბიზნესი, ძირითადად — ადგილობრივი თურქულ-კვიპროსული სამზარეულოს რესტორნები, რომლებიც ხშირად გთავაზობენ ტრადიციულ კერძებს, მათ შორის მეზეს.

გეოგრაფიული მდებარეობის გამო, კარპასის ნახევარკუნძული შედარებით დაცულია ადამიანის ინტენსიური ჩარევისგან. ეს პირობები ქმნის უნიკალურ ბუნებრივ ლანდშაფტს, სადაც ბინადრობს მრავალი სახეობის მიწისზედა და საზღვაო ცხოველი. ნადირობის სეზონის დაწყებისას კარპასის ტყეები პოპულარული ადგილია კოდალაზე სანადიროდ. ამავე დროს, სანაპირო ზონა — მისი სუფთა წყლებით, ზომიერი ჩრდილოეთის დინებებითა და კლდოვანი ფსკერით — ხელსაყრელია ორ იშვიათ თევზის სახეობისათვის: ორფოზი (შავგვრემანი კილბაქვია) და ლაჰოსი (Epinepheluses). ამ თევზის ფასი მერყეობს 35–80 თურქულ ლირამდე კილოგრამზე, ადგილმდებარეობისა და სეზონის მიხედვით.

მიუხედავად ამისა, უკანასკნელ საუკუნეში თევზჭერის მაჩვენებელი მკვეთრად შემცირდა, რაც დინამიტის გამოყენებას უკავშირდება. სწორედ ამიტომ ნახევარკუნძულის წვერი — ზაფერის კონცხი — გამოცხადებულია დაცულ ბუნებრივ მემკვიდრეობად, სადაც საზღვაო ეკოსისტემები თანდათან აღდგენას განიცდის.

გალერეა

• 
  პლაჟი დავლოსში
• 
  პლაჟი გალატეაში
• 
  აპოსტოლოს ანდრიას მონასტერი
• 
  ორი კარპასის ვირი
• 
  ზღვის შროშანი კარპასის ნახევარკუნძულზე

იხილეთ აგრეთვე

• აიოს თეოდოროს კარპასიასი