კარაკალა
| კარაკალა | |
|---|---|
|
ლათ. Marcus Aurelius Antoninus Augustus ლათ. Lucius Septimius Bassianus ლათ. Caracalla ლათ. Caracallus | |
 | |
| დაბადების თარიღი | 4 აპრილი, 188[1] [2] [3] |
| დაბადების ადგილი | Lugdunum, Gallia Lugdunensis |
| გარდაცვალების თარიღი | 8 აპრილი, 217[1] [2] [3] (29 წლის) |
| გარდაცვალების ადგილი | Haran, რომის იმპერია |
| მოქალაქეობა | ძველი რომი |
| მამა | სეპტიმიუს სევერუსი[1] |
| დედა | ჯულია დომნა[1] [4] |
| მეუღლე/ები | Fulvia Plautilla |
| შვილ(ებ)ი | Aurelia Antonina, ჰელიოგაბალუსი და ალექსანდრე სევერუსი |
კარაკალა (ლათ. Lucius Septimius Bassianus Caracalla; დ. 4 აპრილი, 188 — გ. 8 აპრილი, 217) — რომის 22-ე იმპერატორი სევერუსების დინასტიიდან, ლუციუს სეპტიმიუს სევერუსის უფროსი ვაჟიშვილი. 198 წლიდან ის თავის ძმასთან გეტასთან ერთად მართავდა რომის იმპერიას. 211 წელს მან მოაკვლევინა გეტა და გახდა რომის იმპერატორი. 217 წელს ის მოკლეს გზაზე ჰარანთან.
ბიოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]კარაკალა დაიბადა 188 წლის 4 აპრილს, რომის იმპერატორ სეპტიმიუს სევერუსისა და იულია დომნას ოჯახში, ლუგდუნუმში (დღევანდელი ლიონი, საფრანგეთი). იყო სევერუსების დინასტიიდან, რომის იმპერატორთა ცნობილი ოჯახიდან.
კარაკალა დიდ მნიშვნელობას ანიჭებდა არმიას და სამხედრო ძალას, რაც მის მმართველობის სტილზეც აისახა. მან განაახლა კამპანიები გერმანულ ტომების წინააღმდეგ, განსაკუთრებით რაინისა და დუნაის საზღვრებზე. 216 წელს კარაკალამ წამოიწყო კამპანია პართიის იმპერიის წინააღმდეგ. მას სურდა რომის გავლენის გაფართოება აღმოსავლეთში, თუმცა საბოლოოდ პართიასთან ბრძოლა გაუჭირდა.
კარაკალას ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი რეფორმა იყო კარაკალას ედიქტი, რომელიც 212 წელს გამოსცა. ამ რეფორმით, მან რომის იმპერიის თითქმის ყველა თავისუფალ ადამიანს მიანიჭა რომის მოქალაქეობა, რაც მნიშვნელოვანი სოციალური და ეკონომიკური ცვლილებების გამოწვევად იქცა.
კარაკალას ყველაზე დიდ არქიტექტურულ ქმნილებად ითვლება კარაკალას აბანოები, რომლებიც რომში აიგო 212–216 წლებში. ეს იყო ერთ-ერთი ყველაზე გრანდიოზული საზოგადოებრივი აბანოები იმპერიის ისტორიაში.
მისი მმართველობა ხშირად ასოცირდება ავტორიტარიზმთან, სამხედრო ძალაუფლების ზრდასთან და პოლიტიკურ რეპრესიებთან. მიიჩნევა რომ იყო სასტიკი და არაპოპულარული იმპერატორი, რომელმაც უამრავი მტერი გაიჩინა, მათ შორის თავის უახლოეს გარემოცვაშიც.
კარაკალა მოკლეს 217 წლის 8 აპრილს, როდესაც ის თავის ლაშქართან ერთად მიდიოდა მესოპოტამიაში. მკვლელობა, როგორც ჩანს, ორგანიზებული იყო მაკრინუსის (Marcus Opellius Macrinus) მიერ, რომელიც იმხანად პრეტორიანელთა პრეფექტი იყო — მაღალი რანგის სამხედრო და პოლიტიკური ფიგურა. მაკრინუსს სავარაუდოდ ეშინოდა, რომ კარაკალა მას სიკვდილით დასჯიდა, ამიტომ მან პრევენციული ნაბიჯი გადადგა. კარაკალას სიკვდილით დასრულდა სევერუსების დინასტიის აქტიური ფაზა.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- სანიკიძე, ლ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 392.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Life of Caracalla (Historia Augusta at LacusCurtius: ლათინური ტექსტი ინგლისური თარგმანით)
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Любкер Ф. Caracalla // Реальный словарь классических древностей по Любкеру / под ред. Ф. Ф. Зелинский, А. И. Георгиевский, М. С. Куторга и др. — СПб: Общество классической филологии и педагогики, 1885. — С. 247–248.
- ↑ 2.0 2.1 Kolb F. P. Encyclopædia Britannica
- ↑ 3.0 3.1 varios autores Diccionario biográfico español — Real Academia de la Historia, 2011.
- ↑ Ив. Гр. Юлии сирийские // Энциклопедический словарь — СПб: Брокгауз — Ефрон, 1904. — Т. XLI. — С. 344–346.