შინაარსზე გადასვლა

კამბოჯური რიელი

სტატიის შეუმოწმებელი ვერსია
მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია

კამბოჯური რიელი (ქხმერული: រៀល; ნიშანი: ៛; კოდი : KHR ) — კამბოჯის ოფიციალური ვალუტა. ქვეყანაში ორი განსხვავებული რიელი

კამბოჰური რიელი
រៀល
კოდი ISO 4217 KHR
ქვეყანა კამბოჯა
ოფიციალური
მომხმარებლები
კამბოჯა
შედგება 100 10 კაკისგან


100 სენისგან
(ორივე მათგანი ნაკლებად გამოიყენება)

სიმბოლო
მონეტები 50, 100, 200, 500 რიელი
ბანკნოტები 100, 500, 1,000, 2000, 5000, 10 000, 20 000, 50 000 რიელი (ხშირად გამოყენებადი)


15 000, 100 000 რიელი (ნაკლებად გამოყენებადი)

ცენტრალური ბანკი კამბოჯის ეროვნული ბანკი
საიტი [1]

გამოიყენებოდა, პირველი გამოიცა 1953 წლიდან 1975 წლის მაისამდე. 1975 – დან 1980 წლამდე ქვეყანას არ ჰქონდა მონეტარული სისტემა. მეორე ვალუტა, ასევე სახელწოდებით ,,რიელი", გაიცემა 1980 წლის 20 მარტიდან.

პოპულარული რწმენის თანახმად, ვალუტის სახელი მომდინარეობს მდინარე მეკონგის თევზიდან, რიელიდან (ქმერულ ენაზე ,,პატარა თევზი"). უფრო სავარაუდოა, რომ სახელი მომდინარეობს მექსიკის რეალური ვერცხლის მაღალი შემცველობიდან, რომელსაც მალაიელი, ინდოელი და ჩინელი ვაჭრები იყენებენ მე -19 საუკუნის შუა პერიოდში კამბოჯაში. [1]

პირველი რიელი, 1953–1975 წწ

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

რიელი თავდაპირველად იყოფოდა 100 სენტიმედ (შემოკლებით სენტი. მონეტები), მაგრამ ეს შეიცვალა 1959 წელს, და გახდა 100 სენი (សេន) პირველი რამდენიმე წლის განმავლობაში რიელი და პიასტრი ერთდროულად გამოიყენებოდა. პირველი რიელის ბანკნოტები ასევე მოხსენიებული იყო როგორც პიასტრები.

პირველი გამოცემა, 1955 – 56: 1 რიელი, 5 რიელი, 10 რიელი, 50 რიელი.

მეორე გამოცემა, 1956: 1 რიელი, 20 რიელი, 50 რიელი, 100 რიელი, 500 რიელი.

მესამე გამოცემა, 1963: 5 რელსი, 10 რელსი, 100 რიელი.

მეოთხე გამოცემა, 1972: 100 რიელი *, 500 რელილი, 1000 რელსი *, 5000 რელილი *. (* გამოუცემელია. )

1953 წლის 10, 20 და 50 სენტიმეების მონეტები მოჭრეს ალუმინში და იყო იგივე ზომის, როგორც ლაოსისა და სამხრეთ ვიეტნამის შესაბამისი ატ და ქსუს მონეტები (თუმცა ლაოსის მონეტებისგან განსხვავებით ხვრელების გარეშე). გაეროს სურსათისა და სოფლის მეურნეობის ორგანიზაციის მონეტების პროგრამის ფარგლებში, 1970 წელს უნდა გამოშვებულიყო 1 ნიკელის მონეტა, რომელიც არ გამოვიდა, რაც შესაძლოა ნოდოტომ სიჰანუკის მთავრობის დამხობის გამო იყო.[2]

წითელი ქმერები 1975–1980, 1993–1999

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მიუხედავად იმისა, რომ წითელი ქმერები ბანკნოტებს ბეჭდავდნენ, ეს კუპიურები არ გაცემულა, რადგან ფულის გაუქმება მოხდა მას შემდეგ, რაც ქმერულმა მთავარმა ქვეყანაზე კონტროლი აიღო.

მეხუთე გამოცემა, 1975: 0,1 რიელი (1 კაკ), 0,5 რიელი (5 კაკ), 1 რიელი, 5 რიელი, 10 რიელი, 50 რიელი, 100 რიელი.[3]

1993 წელს მათ დაბეჭდეს ფერადი ბანკნოტების სერია შეზღუდული გამოყენებისათვის მათ მიერ კონტროლირებად ტერიტორიებზე გამოსაყენებლად.

მეორე რიელი, 1980 წლიდან დღემდე

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1978 წლის ვიეტნამის შემოჭრის შემდეგ, 1980 წელს 1 აპრილს შეიქმნა რიელი, როგორც კამბოჯის ეროვნული ვალუტა. თავდაპირველად 4 რიელი = 1 აშშ დოლარი . იგი იყოფა 10 კაკად ან 100 სენად.

მეექვსე გამოცემა, 1979: 0,1 რიელი (1 კაკი), 0,2 რიელი (2 კაკი), 0,5 რიელი (5 კაკ), 1 რიელი, 5 რიელი, 10 რიელი, 20 რიელი, 50 რიელი.

მეშვიდე გამოცემა, 1987: 5 რიელი, 10 რიელი.

მერვე გამოცემა, 1990-92: 50 რიელი, 100 რიელი, 500 რიელი.

მეცხრე ნომერი, 1992-93: 200 რიელი, 1000 რიელი *, 2 000 რიელი *. (* გამოუცემელია. )

მეათე გამოცემა, 1995 წელი: 1000 რიელი, 2 000 რიელი, 5 000 რიელი, 10 000 რიელი, 20 000 რიელი, 50 000 რიელი, 100 000 რიელი.

მეთერთმეტე გამოცემა, 1995-99: 100 რიელი, 200 რიელი, 500 რიელი, 1000 რიელი.

მეთორმეტე გამოცემა, 2001-07: 50 რიელი, 100 რიელი, 500 რიელი, 1000 რიელი, 2 000 რიელი, 5 000 რიელი, 10 000 რიელი, 50 000 რიელი.

მეცამეტე გამოცემა; 2008-13 წლები: 100 რიალი, 500 რიელი, 1000 რიელი, 2 000 რიელი, 10 000 რიელი, 20 000 რიელი, 50 000 რილეი, 100 000 რიელი.

მეთოთხმეტე გამოცემა; 2016: 1000 რიელი, 5,000 რიელი.

მეთხუთმეტე გამოცემა; 2018 წელი: 20,000 რიელი.

100 რიელი (2001-08-09 და 2015-01-14)

500 რიელი (2002-04-04 და 2014-01-14)

1000 რიელი (2006-01-06 და 2017-10-25)

2000 რიელი (2008-01-03 და 2013-11-09)

5000 რიელი (2001-04-06 და 2017-10-25)

10,000 რიელი (2001-04-06 და 2015-05-07)

20,000 რიელი (2008-05-12 და 2018)

50,000 რიელი (2001-04-06 და 2014-05-06)

100,000 რიელი (2013-05-14) [4]

სურათი ღირებულება პარამეტრები ძირითადი ფერი თარიღი
ავერსი რევერსი გამოცემის გამოყენების დაწყების გაუქმების
50 რიელი 130 × 60 მმ მუქი ყავისფერი 2002 აგვისტო 29, 2002 მიმდინარე
100 რიელი 130 × 60 მმ იისფერი, ყავისფერი, მწვანე 2001 აგვისტო 9, 2001 მიმდინარე
100 რიელი 138 × 64 მმ ნარინჯისფერი და ყავისფერი 2014 იანვარი 14, 2015 მიმდინარე
500 რიელი 138 × 64 მმ წითელი და იისფერი 2002

2004

2014
აპრილი 4, 2003 მიმდინარე
500 რიელი ვარდისფერი და ნაცრისფერი 2014 იანვარი 14, 2014 მიმდინარე
1 000 რიელი 138 × 64 მმ ყავისფერი და ლურჯი 2005

2007

2014
იანვარი 6, 2006 მიმდინარე
1 000 რიელი 146 × 68 მმ იისფერი და ლურჯი 2016 ოქტომბერი 25, 2017 მიმდინარე
2 000 რიელი 146 × 68 მმ მწვანე, შავი, ყვითელი 2007

2015
იანვარი 3, 2008 მიმდინარე
5 000 რიელი 146 × 68 მმ მწვანე და ნაცრისფერი 2001
2002
2004
2007
აპრილი 6, 2001 მიმდინარე
5 000 რიელი 146 × 68 მმ მეწამული და ყავისფერი 2015 ოქტომბერი 25, 2017 მიმდინარე
10 000 რიელი 146 × 68 მმ მეწამული, ყავისფერი და ლურჯი 2001
2005
2006
აპრილი 6, 2001 მიმდინარე
10 000 რიელი 146 × 68 მმ ლურჯი 2015 მაისი 15, 2015 მიმდინარე
15 000 რიელი იისფერი 2019 ოქტომბერი 7, 2019[5] მიმდინარე
20 000 რიელი 155 × 72 მმ მეწამული 2008 დეკემბერი 5, 2008 მიმდინარე
50 000 რიელი 150 × 70 მმ მეწამული, ყავისფერი და ლურჯი 2001 აპრილი 6, 2001 მიმდინარე
50 000 რიელი 155 × 72 მმ ყავისფერი 2013 მაისი 6, 2014 მიმდინარე
მნიშვნელობა ზომები მთავარი ფერი Თარიღი
ბეჭდვა პრობლემა გაყვანა ამოწურვა
1000 რიელი 148 × 68 მმ იასამნისფერი და მუქი ლურჯი 2012 წ 2013 წლის 30 იანვარი
2000 რიელი 155 × 72 მმ 2013 წ 2013 წლის 8 ნოემბერი
20,000 რიელი 155 x 72 მმ ღია და მუქი ვარდისფერი და ნაცრისფერი 2017 წ მიმდინარე
100000 რიელი 170 × 77 მმ მწვანე 2012 წ 2013 წლის 14 მაისი

პირველი მონეტები იყო 5 სენის ღირენულენის, მოჭრილი 1979 წელს და დამზადებულია ალუმინისგან. აღარ მოჭრეს მონეტები 1994 წლამდე, როდესაც შემოვიდა ნომინალი 50, 100, 200 და 500 რიელი. ამასთან, ისინი იშვიათად გვხვდება მიმოქცევაში. [6]

კამბოჯის რიელის მონეტები
სურათი მნიშვნელობა დიამეტრი მასა კომპოზიცია პირი წელი
ავერსი რევერსი პირველი მოჭრა გაყვანა
50 რიელი 15.9 მმ 1,6 გ Ფოლადი სადა / გლუვი 1994 წ
100 რიელი 17.9 მმ 2 გ Ფოლადი სადა / გლუვი 1994 წ
200 რიელი 20 მმ 2,4 გ Ფოლადი სადა / გლუვი 1994 წ
500 რიელი 25.8 მმ 6,5 გ ბი-მეტალიკი; ფოლადი ცენტრში, თითბერი რგოლში სეგმენტირებული (სადა და რიდიანი კიდეები) 1994 წ

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. The strange adventure of the Cambodian currency. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 17 ნოემბერი 2013. ციტირების თარიღი: 16 March 2012.
  2. Cambodian FAO 1 riel coin on catalog. ციტირების თარიღი: 2013-06-22.
  3. Cambodian Currency Collection Cambodian Currency Collection დაარქივებული 2009-07-20 საიტზე Wayback Machine.
  4. Cambodian Currency Collection Cambodian Currency Collection დაარქივებული 2009-07-20 საიტზე Wayback Machine.
  5. New note to mark King's coronation. The Phnom Penh Post (October 8, 2019). დაარქივებულია ორიგინალიდან — მაისი 11, 2021. ციტირების თარიღი: ნოემბერი 27, 2020.
  6. De Launey, Guy. (30 March 2011) Cambodia's riel survives alongside the dollar. BBC News. BBC. ციტირების თარიღი: 18 March 2013.