ირგანაის კაშხალი
| ირგანაის კაშხალი | |
|---|---|
| Ирганайская ГЭС | |
 კაშხლის მშენებლობის პროცესი | |
| ზოგადი ინფორმაცია | |
| ქვეყანა | დაღესტანი, რუსეთი |
| მდებარეობა | უნცკულის რეგიონი |
| კოორდინატები | 42°44′42″ ჩ. გ. 46°49′53″ ა. გ. / 42.7452000° ჩ. გ. 46.8316000° ა. გ. |
| დაიწყო | 1979 წელი |
| დასრულდა | 1998 წელს |
| სიმაღლე | 101 |
ირგანაის ჯაშხალი (რუსულად: Ирганайская ГЭС) — ჰიდროელექტრო კაშხალი უნცკულის რეგიონში, დაღსტანში, რუსეთის ფედერაციაში. ის მდებარეობს მდინარე ავარ ყოისუზე.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კაშხლისა და ელექტროსადგურის მშენებლობა დაიწყო 1979 წელს. ირგანაის ჰიდროელექტროსადგურზე პირველი გენერატორი 1998 წელს დაინერგა. მეორე გენერატორი 2001 წელს ამოქმედდა.
1970 წელს დამტკიცდა ,,ანდეისა და ავარ ყოისუს მდინარეების გამოყენების სქემა", რომლის ძირითადი ობიექტი იყო ირგანაი ჰესი და დაიწყო სადგურის პროექტირება. ლერჰიდროპროექტის ინსტიტუტის მიერ შემუშავებული ირგანაის ჯაშხლის ჰესის პროექტის ტექნიკურ-ეკონომიკური დასაბუთება დამტკიცდა 1975 წელს. სადგური შეიქმნა როგორც მწვავე მწვერვალი, სიმძლავრე 800 მეგავატი იყო.
ჰესის მშენებლობა დაიწყო 1977 წელს; სამშენებლო მოედნის ცუდი სატრანსპორტო ხელმისაწვდომობის გამო, მას ხანგრძლივი მოსამზადებელი ეტაპი ჰქონდა. სადგურის ბიუჯეტის ხარჯზე ააშენეს გიმრინსკის საგზაო გვირაბი, რომლის სიგრძე 4303 მ იყო (ამ კლასის ყველაზე გრძელია რუსეთში); აღსანიშნავია, რომ მშენებლობის ადგილზე ჩირკეის წყალსაცავის გასწვრივ წყლის ტრანსპორტით საქონლის მიტანის ვარიანტი უფრო იაფი იყო, მაგრამ გვირაბის მშენებლობას დიდი თანმხლები სოციალურ-ეკონომიკური ეფექტი ჰქონდა მთელი დაღესტნისთვის. სადგურის ძირითადი კონსტრუქციების მშენებლობა დაიწყო 1987 წელს. 1989 წლის სექტემბერში დაიწყო სადერივაციო გვირაბის გათხრა, რისთვისაც აშშ-დან იყიდა რობინსის სამთო კომპლექსი. 1992 წელს მდინარე ავარ ყოისუ მთლიანად გადაკეტეს გადაკეტეს
ტექნიკური აღწერილობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კაშხლის სიმაღლეა 111 მეტრი (364 ფუტი) და სიგრძე 317 მეტრი (1,040 ფუტი). იგი ამოვსებულია ხრეშითა და ასფალტ-ბეტონის დიაფრაგმით. კომპლექსი მოიცავს გვირაბს, მისაღები სტრუქტურას, ორ გამყოფ გვირაბს (მათი სიგრძე 5.2 კილომეტრია), მიწისქვეშა ტალღებს, ფოლადის რკინა-ბეტონის საყრდენებს და ენერგიის სახლს.[1]
ირიგანაი არის უდიდესი დერივაციული ჯაშხალი მთელ რუსეთის ფედერაციაში. იგი შედგება ორი რადიალური-ღერძული ჰიდრავლიკური ერთეულით, რომელთა სიმძლავრეა 200 მეგავატი.[2] ელექტროსადგურის სიმძლავრეა 400 მეგავატი (მვ) და საპროექტო სიმძლავრე 800 მეგავატი.[3] მისი საშუალო წლიური ელექტროენერგიის გამომუშავებაა 1,280 გეგავატი საათში.
კაშხალი ქმნის ირგანაის წყალსაცავს. წყალსაცავის ზედაპირის ფართობია 18 კვადრატული კილომეტრია (6,9 კვ. მილი). მისი სრული მოცულობა 705 000 000 კუბური მეტრია (2,49 1010 კვადრატული ფუტი) და მაქსიმალური მოცულობა 397 000 000 კუბური მეტრია (1,40 × 1010 კუბური ფუტი).
კაშხლისა და ელექტროსადგურის პროექტირება ხორციელდება Lenhydroproject– ის (ლენჰიფროპროჯექტის) მიერ, რომელსაც მართავს RusHydro (რუსჰიდრო) კომპანია.
ინციდენტები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
2010 წლის 7 სექტემბერს ხანძარი გაჩნდა ელექტროსადგურის დარბაზში. 2010 წლის 9 სექტემბერს რუსეთის უსაფრთხოების ძალებმა გაათავისუფლეს ასაფეთქებელი მოწყობილობა, რომელიც ექვივალენტურია 3 კილოგრამი (6,6 ფუნტი) ტრინიტროტოლუოლით ოთახში.[4][5] 2011 წლის 31 იანვარს ელექტროსადგურში აღმოაჩინეს დინამიტის ერთი ჯოხი. [6]
ეკონომიკური მნიშვნელობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ირგანაის კაშხალი სიდიდით მეორე ჰესია (ჩირკეისკაიას შემდეგ) ჩრდილოეთ კავკასიაში. ჰიდროელექტროსადგური გამოიყენება მკვეთრი პიკის რეჟიმში მუშაობისთვის, სამხრეთ რუსეთის ენერგოსისტემის დატვირთვის გრაფიკში ყოველდღიური და ყოველკვირეული რყევების გასწორების მიზნით.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ "Fire at Irganay HPP".[მკვდარი ბმული] Hydroproject. 2010-09-08. Archived from the original on 2011-10-03. Retrieved 2011-01-31.
- ↑ "Bomb found following fire in hydroelectric plant in Russia's Dagestan". RIA Novosti. 2010-09-09. Retrieved 2011-01-31.
- ↑ "Fire breaks out at hydropower plant in Russia's Dagestan". HydroWorld. PennWell Corporation. ITAR-TASS. 2010-09-08. Archived from the original on 2011-07-12. Retrieved 2010-09-08.
- ↑ "Explosive device found, defused at hydropower plant in Russia"[მკვდარი ბმული]. HydroWorld. PennWell Corporation. 2010-09-09. Retrieved 2011-01-31.
- ↑ "Bomb blast prevented at Irganai Dam" დაარქივებული 2012-04-01 საიტზე Wayback Machine. . Voice of Russia. 2010-09-09. Retrieved 2011-01-31.
- ↑ "Dynamite found at power plant in Russia's Dagestan". RIA Novosti. 2011-01-31. Retrieved 2011-01-31.