იაქუბი (სულთანი)

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ფადიშაჰი იაქუბი
აზერ. Sultan Yaqub
აყ–ყოინლუს სახელმწიფოს მე–2 სულთანი
მმართ. დასაწყისი: 1478
მმართ. დასასრული: 1490 (12 წელი)
წინამორბედი: სულთან ჰალილი
მემკვიდრე: სულთან ბაისუნქური
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი: 1464
დაბ. ადგილი: დიარბაქირი
გარდ. თარიღი: 24 დეკემბერი, 1490 (26 წლის)
გარდ. ადგილი: ყარაბაღი
მეუღლე: გევჰერ სულთან ბეგუმი
შვილები: აბულფათჰ სულთან ბაისუნქური, სულთან მურად აყ-ყოიუნლუ
სრული სახელი: სულთან იაქუბ ბეი იბნ სულთან ჰასან ბაიანდური
დინასტია: აყ-ყოიუნლუს დინასტია
მამა: უზუნ-ჰასანი
დედა: სელჯუკ შაჰ ბეგუმი
რელიგია: ისლამი

სულთან აბულ მუზაფარ იაქუბი (აზერ. sultan yaqub; დ. 1464, დიარბაქირი — გ. 24 დეკემბერი, 1490) — აყ-ყოიუნლუს სახელმწიფოს მესამე სულთანი 1478–1490 წლებში.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

იაქუბი დაიბადა 1464 წელს, ქალაქ დიარბაქირში. იგი იყო უზუნ-ჰასანისა და ტრაპიზონის იმპერიის, იოანე IV კომნენოსის ქალიშვილის, დესპინა ხათუნის ვაჟი.

1478 წელს, უზუნ-ჰასანის გარდაცვალების შემდეგ, ტახტი დაიკავა მისმა ნახევარძმამ, სულთან ჰალილ აყ-ყოიუნლუმ. ჰალილის მმართველობა დიდხანს არ გაგრძელებულა. იმავე წლის ჰალილის ტახტზე ასვლიდან მეორე დღეს, სულთანი მისმა ნახევარძმებმა მოკლეს და ტახტი სწორედ მისმა ერთ-ერთმა ძმამ, იაქუბმა დაიკავა.

მმართველობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

იაქუბის მმართველობაზე ინფორმაცია ძალიან მწირია.

1486 წელს, იაქუბმა ილაშქრა საქართველოში. მან დაარბია სამცხე-საათაბაგოსა და ქართლის სამეფოს მხარეები და თან გაძარცვა აწყურის ტაძარი.

1488 წელს, იაქუბი დაეხმარა შირვანშაჰ ფარუჰიასარს, შეიჰ ჰეიდართან ბრძოლაში, იმიტომ, რომ, ფარუჰიასარი იყო მისი სიმამრი. შეიჰ ჰეიდარი ამ ბრძოლაში დაიღუპა.

გარდაცვალება[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1490 წლის 24 დეკემბერს, იაქუბი მოულოდნელად, 26 წლის ასაკში გარდაიცვალა. ერთ-ერთი ვერსიით, იგი მოწამლა საკუთარმა მეუღლემ, ფარუჰიასარის ასულმა, გევჰერ სულთანმა.

ოჯახი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

როგორც ზემოთ ავღნიშნეთ, იაქუბი დაქორწინდა შირვანშაჰ ფარუჰიასარის ქალიშვილზე, გევჰერ სულთან ბეგუმზე, რომლისგანაც ეყოლა ორი ვაჟი, რომლებიც შემდეგში აყ–ყოიუნლუს მმართველები გახდნენ.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  • İsgəndər bəy Münşi Türkman. Dünyanı bəzəyən Abbasın tarixi (Tarixe-aləmaraye-Abbasi). Bakı, "Şərq-Qərb Nəşriyyat evi, 2010, 1144 səh.