თუთის მავნებლები
თუთის მავნებლები — მწერები, რომლებიც აზიანებენ თუთის ნარგაობებს საქართველოში. ამ მავნებელ მწერთა ფაუნას დაახლოებით 115 სახეობა შეადგენს, მათგან ფართოდაა გავრცელებული თუთის ჭიჭინობელა, რომელიც მოდებულია დასავლეთ საქართველოს როგორც დაბლობ, ისე მთისწინა რაიონებში ზღვის დონიდან 500 მ სიმაღლემდე. მნიშვნელოვან ზიანს აყენებს მეაბრეშუმეობას. გადააქვს თუთის მიკოპლაზმური დაავადება - ხუჭუჭა წვრილფოთლიანობა I და II თაობის ნიმფისა და იმაგოს ფაზებში, დაავადება არ გადადის გადამტანის კვერცხებით. თუთის ჭიჭინობელას სასიცოცხლო ციკლი უშუალოდ დაკავშირებულია თუთის ხესთან, რომელზეც იკვებება, ვითარდება და მრავლდება. იშვიათად ბინადრობს ბადრიჯანზე. საქართველოს პირობებში იძლევა 3-4 თაობას. იზამთრებს კვერცხის ფაზაში ახალგაზრდა ერთწლიანი ტოტების პარენქიმაში.
ბრძოლის ღონისძიებანი: მოზამთრე კვერცხებზე 4%-იანი ზეთის ემულსიისა და 0,2%-იანი ფოსფამიდის კომბინირებული ნაზავის შესხურება ადრე გაზაფხულზე. თუთისა და ხეხილის ნარგაობებს აზიანებს აგრეთვე თუთის ფარიანა - მწუწნავი მწერი კოქციდების ქვერიგისა. მდედრის სხეული (სიგრძე 0,8-1 მმ) დაფარულია თეთრი ფარით, მამრი ფრთიანია, ამ მავნებლის სამშობლოა ამერიკა, საიდანაც სარგავ მცენარეებთან ერთად გავრცელდა სხვადასხვა ქვეყანაში. ყოფილ სსრკ-ში პირველად აფხაზეთში აღმოჩნდა, მაგრამ არ გავრცელებულა და ყოფილ სსრკ-ში მავნებელ მწერად არაა ცნობილი.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- გიორგაძე დ., თულაშვილი ნ., ჰაჯიბეილი ზ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 5, თბ., 1980. — გვ. 7.