თოუზი
თოუზის რაიონი — ადმინისტრაციული ერთეული აზერბაიჯანის ჩრდილო-დასავლეთით, ცენტრი არის ქალაქი თოვუსი. თოუზის რაიონის აღმასრულებელი ხელისუფლების ხელმძღვანელია მამედ მამედოვი.
სექციების სია
გეოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
თოუზის რაიონი ესაზღვრება სომხეთს (69 კმ), საქართველოს (23 კმ); ასევე დასავლეთით აკსტაფას რაიონებს, შამქორთან აქ საზღვარი - აღმოსავლეთით, ქედაბეკთან კი სამხრეთით, ხოლო ჩრდილოეთით - სამუხის ოლქთან.
თოუზის რაიონის ტერიტორიის რელიეფი იყოფა რამდენიმე ზონად: მთის შუა, მაღალმთიანი, მთისწინეთი და დაბლობი. რეგიონის სამხრეთ ნაწილს მიეკუთვნება შუა-მთიანი და მაღალმთიანი რელიეფი, ცენტრალურ ნაწილს დაბალი მთიანი რელიეფი, ხოლო აღმოსავლეთი ნაწილი მთისწინეთისა და დაბლობის რელიეფით არის წარმოდგენილი. ჰაერის საშუალო წლიური ტემპერატურაა 8-13 გრადუსი, იანვარში ტემპერატურა მერყეობს 1-4 გრადუსს შორის, ივლისში კი - 18-25 გრადუსამდე. საშუალო წლიური ფარდობითი ტენიანობაა 71%. წლიური ნალექი 400-700 მმ-ია. ქარის საშუალო წლიური სიჩქარეა 3.4 მ / წმ.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
თოუზის რაიონის ტერიტორიის შესასვლელში არის ფარშევანგის გამოსახულება, რომლის დანახვაზე ბევრი ამ რეგიონის სახელს ამ ფრინველთან აკავშირებს.
1803 წლამდე ახლანდელი თოუზის რაიონის ტერიტორია იყო შამშადილის სასულთნოს ნაწილი, შემდეგ იგი ელიზავეტოპოლის პროვინციის ყაზახური ხაზინის ნაწილი იყო.
საბჭოთა კავშირის დროს თოვუსი იყო ყაზახეთის რეგიონის ნაწილი. აღნიშნული ოლქი ჩამოყალიბდა 1930 წლის 8 აგვისტოს.
თოუზის რაიონის მოსახლეობა მეცხოველეობით არის დაკავებული. ასევე მევენახეობა, კარტოფილის და მარცვლეულის მოშენება.
1912 წელს გერმანული კომპანია Siemens–ის ლიდერების ინიციატივით, ამჟამინდელი თოვუსის რაიონის ტერიტორიაზე აშენდა ცემენტის ქარხანა. 2010 წელს რეგიონში 24-ზე მეტი ინდუსტრიული საწარმო ფუნქციონირებდა.
თოუზის ოლქის შემადგენლობაში შედის: ერთი ქალაქი, 102 სოფელი, 39 ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული უბანი. რაიონი მოიცავს 62 მუნიციპალიტეტს
ღირსშესანიშნაობები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
თოვუზში არაერთი მნიშვნელოვანი კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლია განთავსებული, მათ შორის გამორჩეულია: მდინარე თოუზის ხიდი (X საუკუნე), ქარვასლის ნანგრევები, მავზოლეუმი სოფელ იანგლიში (XVII საუკუნე), წყლის კოშკი (XIX საუკუნე), კოროლოგის კოშკი სოფელ ალიბეილში (VII საუკუნე), რვაკუთხა საფლავი სოფელ გაზგულუში, კოშკის ნანგრევები (XIX საუკუნე), ალბანეთის სამოციქულო ეკლესიები (IV საუკუნე) და ასევე შაჰ აბასის მეჩეთი (XVII საუკუნე).
