თემურ ჩხეიძე

თემურ ჩხეიძე
რეჟისორი
დაბადების თარიღი	18 ნოემბერი, 1943 თბილისი, საქართველოს სსრ, სსრკ
გარდაცვალების თარიღი	5 ივნისი, 2022 (78 წლის)
ეროვნება	ქართველი
მოქალაქეობა	საქართველო
ჯილდოები	„ოქროს სოფიტი“ სანქტ-პეტერბურგის უმაღლესი თეატრალური პრემია ნომინაციაში „რეჟისორის საუკეთესო ნამუშევარი“ ჟან ანუის „ანტიგონეს“ დადგმისათვის 1997 წელს.

თემურ ნოდარის ძე ჩხეიძე (დ. 18 ნოემბერი, 1943, თბილისი, საქართველოს სსრ — გ. 5 ივნისი, 2022) — ქართველი რეჟისორი. საქართველოს სსრ-ის სახალხო არტისტი (1981), რუსეთის სახალხო არტისტი. თბილისის საპატიო მოქალაქე (2010).

ბიოგრაფია

1965 წელს დაამთავრა შოთა რუსთაველის სახელობის თეატრალური ინსტიტუტის სარეჟისორო ფაკულტეტი, დიმიტრი ალექსიძისა და მიხეილ თუმანიშვილის სახელოსნო.

1965-1967 წლებში რეჟისორად მუშაობდა შალვა დადიანის სახელობის ზუგდიდის დრამატულ თეატრში.

1967-1970 წლებში ნოდარ დუმბაძის სახელობის მოზარდ მაყურებელთა თეატრში.

1970-1980 წლებში იყო რუსთაველის თეატრის რეჟისორი, ხოლო 1980-1990 წლებში კოტე მარჯანიშვილის სახელობის თეატრის სამხატვრო ხელმძღვანელი.

1991 წლიდან იყო სანქტ-პეტერბურგის დიდი თეატრის რეჟისორი, 2004 წლიდან – მთავარი რეჟისორი, 2007-2013 წლებში – სამხატვრო ხელმძღვანელი.

თემურ ჩხეიძეს დადგმული აქვს სამოცდაათზე მეტი სპექტაკლი.

დადგმული სპექტაკლები

თეატრალური ინსტიტუტი

• ლევ ტოლსტოი „წყვდიადის მეუფება“
• ალექსანდრე ვამპილოვი „დამშვიდობება ივნისში“
• „ჯაზი, სიყვარული და ეშმაკი“

შალვა დადიანის სახელობის ზუგდიდის დრამატული თეატრი

• ჯემალ მონიავა „კორპუსი V, ოთახი #55“
• ვანიონ დარასელი „კიკვიძე“
• იან ოტჩენაშეკი „რომეო, ჯულიეტა და წყვდიადი“
• ა. ვოლოდინი „ხუთი საღამო“

ქალაქ თბილისის მოზარდ მაყურებელთა სახელმწიფო დრამატული თეატრი

• დავით კლდიაშვილი „დარისპანის გასაჭირი“, „უბედურება“
• ა. ვოლოდინი „უფროსი და“
• ფ. დიუმანუა, ა.ფ. დენერი „დონ სეზარ დე ბაზანი“
• ვ. დარასელი „მე-16 დივიზია“

შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო დრამატული თეატრი

• დავით კლდიაშვილი „სამანიშვილის დედინაცვალი“ (რობერტ სტურუასთან ერთად)
• შალვა დადიანი „გუშინდელნი“
• ანტონ ჩეხოვი „თოლია“
• თამაზ ჭილაძე „მოულოდნელი სტუმარი“
• ფედერიკო გარსია ლორკა „ბერნარდა ალბას სახლი“
• მიხეილ ჯავახიშვილი „ქალის ტვირთი“
• სოფოკლე „ოიდიპოს მეფე“
• ილია ჭავჭავაძე „ჩემი კალამი“
• ი. დვორეცკი „უცხო კაცი“
• ვ. როზოვი „სიტუაცია“
• იუჯინ ო’ნილი „სიყვარული თელებ ქვეშ“
• ლევ ტოლსტოი „წყვდიადის მეუფება“

მარჯანიშვილის სახელობის სახელმწიფო დრამატული თეატრი

• ჰენრიკ იბსენი „მოჩვენებანი“
• ლეო ქიაჩელი „ჰაკი აძბა“
• ილია ჭავჭავაძე „ასი წლის წინათ“
• ინგა გარუჩავა და პეტრე ხოტიანოვსკი „აღსარება“
• უილიამ შექსპირი „ოტელო“
• დავით კლდიაშვილი „დარისპანის გასაჭირი“, „უბედურება“
• მიხეილ ლერმონტოვი „თავადის ასული მერი“
• მიხეილ ჯავახიშვილი „ჯაყოს ხიზნები“
• ოტია იოსელიანი „ადამიანი იბადება ერთხელ“
• ლ. ბერლანგა, რ. ასკონა, ე. ფლაიანო „გაროტა“
• ალექსანდრე გელმანი „პირისპირ“
• თამაზ გოდერძიშვილი „ილია ვარ“
• ფრიდრიხ შილერი „ვერაგობა და სიყვარული“
• მიხეილ ჯავახიშვილი „ბედი მდევარი“
• ნილ საიმონი „მგზნებარე შეყვარებული“
• დავით გაჩეჩილაძე „ბახტრიონი“
• ართურ მილერი „სეილემის პროცესი“
• თეოდორ დოსტოევსკი „მარადი ქმარი“
• ავგუსტ სტრინდბერგი „მამა“
• ა. გარნეი „სასიყვარულო ბარათები“
• იასმინა რიზა „არტ ხელოვნება“
• ჟან ანუი „ანტიგონე“
• მიხეილ ბულგაკოვი „პილატე“

კონსტანტინე გამსახურდიას სახელობის სოხუმის დრამატული თეატრი

• გურამ ოდიშარია „ზღვა, რომელიც შორია“

გენუის საოპერო თეატრი

• ჯუზეპე ვერდი „დონ კარლოსი“

ვენეციის საოპერო თეატრი

• ჯაკომო პუჩინი „და ანჟელიკა“
• სერგეი რახმანინოვი „ძუნწი რაინდი“

ბორდოს საოპერო თეატრი

• ნიკოლოზ რიმსკი-კორსაკოვი „მეფის საცოლე“

მილანი „ლა სკალა“

• სერგეი პროკოფიევი „მოთამაშე“

ნიუ-იორკი „მეტროპოლიტენ ოპერა“

• სერგეი პროკოფიევი „მოთამაშე“

მოსკოვის სამხატვრო თეატრი

• მიხეილ ჯავახიშვილი „ჯაყოს ხიზნები“
• ჟან ანუი „ანტიგონე“

პეტერბურგის ტოვსტონოგოვის სახელობის დიდი დრამატული თეატრი

• ფრიდრიხ შილერი „ვერაგობა და სიყვარული“
• ართურ მილერი „სეილემის პროცესი“
• ედუარდო დე ფილიპო „აჩრდილები“
• იუჯინ ო' ნილი „სიყვარული თელებქვეშ“
• უილიამ შექსპირი „მაკბეტი“
• ალექსანდრე პუშკინი „ბორის გოდუნოვი“
• მიხეილ ლერმონტოვი „მასკარადი“
• მაიკლ ფრეინი „კოპენჰაგენი“
• ფრიდრიხ შილერი „მარიამ სტიუარტი“
• მ. მაკდონახის „სილამაზის დედოფალი“, 2010

მოსკოვის დიდი თეატრი

• დიმიტრი შოსტაკოვიჩი „ლედი მაკბეტი“

პეტერბურგის მარინის თეატრი

• სერგეი პროკოფიევი „მოთამაშე“
• რიხარდ ვაგნერი „მფრინავი ჰოლანდიელი“
• ჯუზეპე ვერდი „დონ კარლოსი“
• ნიკოლოზ რიმსკი-კორსაკოვი „მოცარტი და სალიერი“
• სერგეი რახმანინოვი „ძუნწი რაინდი“

სატელევიზიო სპექტაკლები

• მიხეილ ჯავახიშვილი „ჯაყოს ხიზნები“
• ნოდარ დუმბაძე „მარადისობის კანონი“
• ნოდარ დუმბაძე „კუკარაჩა“
• მიხეილ ჯავახიშვილი „თეთრი კურდღელი“
• მიხეილ ბულგაკოვი „მოლიერი“
• ინგა გარუჩავა, პეტრე ხოტიანოვსკი „აღსარება“

გადაღებულია კინოფილმში

• „ამაღლება“ (ბექა), 1977
• „მშობლიურო ჩემო მიწავ!“ (გიორგი თორელი), 1980

წოდებები და პრემიები

• რუსეთის სახალხო არტისტი
• საქართველოს სახალხო არტისტი
• კოტე მარჯანიშვილის პრემიის ლაურეატი
• შოთა რუსთაველის პრემიის ლაურეატი
• მიხეილ თუმანიშვილის პრემიის ლაურეატი
• საქართველოს თეატრალური პრემიის „ოქროს ნიღაბი“ ორგზის მფლობელი
• გოგი გეგეჭკორის სახელობის „ქართული ხელოვნების რაინდი“ ლაურეატი
• რუსეთის თეატრალური პრემიის „ოქროს ნიღაბი“ ლაურეატი
• პეტერბურგის თეატრალური პრემიის „ოქროს ნიღაბი“ მფლობელი
• „ოქროს გრან-პრის“ მფლობელი
• „საპატიო ნიშნის“ ორდენი.
• ლენინური პრემია
• რუსეთის ღირსების ორდენი, 2009.

ლიტერატურა

• ცუცქირიძე შ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 174.

რესურსები ინტერნეტში

• თემურ ჩხეიძე — საქართველოს ბიოგრაფიული ლექსიკონი
• გალაკტიონი ნაცნობ მუსიკას ჰგავს დაარქივებული 2016-09-09 საიტზე Wayback Machine.
• ისე, როგორც ცხოვრებაში
• "კირილ ლავროვი, 16 წლის განმავლობაში მთავაზობდა ამ პოსტს" დაარქივებული 2011-09-30 საიტზე Wayback Machine.
• თემურ ჩხეიძე, ცხოვრება, შემოქმედება, ფოტოგალერეა
• Любавина Е. БДТ: Новый год – новые формы // Театральные Вести. 2010. Январь. №5 დაარქივებული 2010-09-24 საიტზე Wayback Machine.
• Пешкова В. Темур Чхеидзе: нафталином зрителя в театр не заманишь // Страстной бульвар,10. 2009. № 3-123 დაარქივებული 2010-12-30 საიტზე Wayback Machine.
• Тух Б. Темур Чхеидзе: Я — баловень судьбы // Postimees.ru . 2009. 8 окт. დაარქივებული 2010-09-24 საიტზე Wayback Machine.
• Пресса. Интервью. დაარქივებული 2012-02-17 საიტზე Wayback Machine.