თეთროსანი
| თეთროსანი | |
.svg)  | |
ძირითადი ინფორმაცია
| |
|---|---|
| გეოგრაფიული კოორდინატები | 41°49′21″ ჩ. გ. 41°49′21″ ა. გ. / 41.82250° ჩ. გ. 41.82250° ა. გ. |
| რელიგიური კუთვნილება | საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესია |
| ქვეყანა |  საქართველო
|
| პროვინცია | აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა |
| მუნიციპალიტეტი | ქობულეთის მუნიციპალიტეტი |
| ადგილმდებარეობა | ხუცუბანი |
| მემკვიდრეობითი ადგილმდებარეობა | ხინოწმინდის საეპისკოპოსო |
თეთროსანი — ისტორიული მონასტერი და კულტურული ცენტრი ქვემო გურიაში, ამჟამინდელ ქობულეთის მუნიციპალიტეტში.
თეთროსანი ხინოწმინდის საეპისკოპოსოს ერთ-ერთ უმნიშვნელოვანეს კულტურულ ცენტრს წარმოადგენდა. ერთი ვერსიით წინარეისტორიულ ხანაში იქ საკულტო ცენტრი უნდა ყოფილიყო. ის თეთრი გიორგის კულტთან დაკავშირებული სახელია.[1] სხვა ვერსიით საქართველოში თეთროსანი (თეთრით შემოსილი) ღვთისმშობლის ერთ-ერთ წოდებულებად იხმარებოდა. თეთროსანი ღვთისმშობლის ეკლესიები სხვადასხვა მხარეშია დაფიქსირებული.[2]
განთქმული იყო თეთროსნის ღვთისმშობლის ხატი. დიმიტრი ბაქრაძის ცნობით ის აკეთის მაცხოვრის ტაძარში გადაასვენეს ქვემო გურიიდან ზემო გურიაში გადასახლებულმა თავდგირიძეებმა, თუმცა ხატის წარწერაში მოხსენიებული პირების მიხედვით იგი სამეგრელოში უნდა იყოს შექმნილი და მხოლოდ მას შემდეგ მოხვედრილი გურიაში. თეთროსნის კიდევ ერთი ხატი ღვთისმშობლიდა გუგუნავებმა გადაიტანეს ძიმითში.[3] თეთროსანი მწიგნობრულ-კულტურული კერა იყო. იქ გადაიწერა XVI საუკუნის „თეთროსნის დავითნი“. მისი გადამწერი იყო გერმანოზ კალიგრაფი. ფსალმუნი გადაიწერა ქაიხოსრო გურიელისა და მისი დედის, თამარ დედოფლის, დაკვეთითა და ფინანსური უზრუნველყოფით.
1703 წელს თეთროსანი აიღეს და გაძარცვეს გურიის სამთავროში ზღვიდან შეჭრილმა აფხაზებმა, რომლებიც ოსმალეთის ლაშქრობაში მონაწილეობდნენ.[4]
თეთროსნის ტაძარი დღეს აღარ არსებობს. ის სავარაუდოდ დაანგრიეს ოსმალეთის მიერ მიტაცების შემდეგ (1728 წ.). XIX საუკუნის I ნახევარში მაქსიმ სულეიმან ბეგ თავდგირის მეუღლე უკვე თეთროსნის ნაეკლესიარზე დაუკრძალავთ.[5]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ქართველიშვილი თ., გურიის საეპისკოპოსოები, თბ.: „არტანუჯი“, 2006. — გვ. 89, ISBN 99940-11-89-8.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
კულტურული მემკვიდრეობის პორტალი, № 14024
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ ა. იოსელიანი, „ნარკვევები კოლხეთის ისტორიიდან“ გვ. 54 — თბილისი, 1973 წ.
- ↑ ქ. ჩხატარაიშვილი, „თეთროსანი და თეთროსნის დავითნი“ საქაართველოს ფეოდალური ხანის ისტორიის საკითხები წ. V გვ. 106 — თბილისი, 1986 წ.
- ↑ თაყაიშვილი ე. (1907). არხეოლოგიური მოგზაურობანი და შენიშვნანი. ტფილისი: „წიგნების გამომცემელ ქართველთ ამხანაგობა“, გვ. 29.
- ↑ ჩხატარაიშვილი ქ., „გურიის სამთავრო“, თბ., 1959. — გვ. 151.
- ↑ ჭიჭინაძე ზ., „თავდგირიძეთა გვარის ღალატი და ალი ფაშა თავდგირიძე“ გვ. 29 — ახალი სენაკი, 1896 წ.