თარგი:რჩეული სტატია
დიდი აფეთქება — დაკვირვებადი სამყაროს ყველაზე მიღებული კოსმოლოგიური მოდელი მისი არსებობის უადრესი პერიოდებიდან შემდგომი ევოლუციის ჩათვლით. მოდელი აღწერს, თუ როგორ გაფართოვდა სამყარო მაღალი სიმკვირივისა და ტემპერატურის საწყისი მდგომარეობიდან და გვთავაზობს დაკვირვებადი ფენომენების ფართო სპექტრის, მათ შორის, მსუბუქი ელემენტების გავრცელების, კოსმოსური მიკროტალღური ფონის (CMB) და სამყაროს ფართომასშტაბიანი სტრუქტურის ახსნას. მნიშვნელოვანია, რომ დიდი აფეთქების თეორია თანხვედრაშია ჰაბლი–ლემეტრის კანონთან — რაც უფრო შორს არიან გალაქტიკები დედამიწიდან, მით უფრო სწრაფად შორდებიან ისინი პლანეტას. თეორია, ფიზიკის დადგენილი კანონების გამოყენებით, ახდენს ამ დაკვირვების ექსტრაპოლაციას უკან დროში. ეს შედეგად იძლევა კოსმოსის ზრდად კონცენტრაციას, რასაც წინ უძღოდა გრავიტაციული სინგულარობა, რომელშიც დროისა და სივრცის ცნებები მნიშვნელობას კარგავს (ე.წ. „დიდი აფეთქების“ სინგულარობა). სამყაროს გაფართოების სიჩქარის დეტალური გამოთვლების თანახმად, აღნიშნულ სინგულარობას ადგილი ჰქონდა დაახლოებით 13.8 მილიარდი წლის წინ, რაც, შესაბამისად, სამყაროს ასაკს წარმოადგენს. საწყისი გაფართოების (იგივე „დიდი აფეთქების“) შემდეგ სამყარო საკმარისად გაგრილდა, რათა შესაძლებელი გამხდარიყო სუბატომური ნაწილაკების, მოგვიანებით კი, ატომების წარმოქმნა. ამ პირველადი ელემენტების (წყალბადის, შედარებით მცირე რაოდენობით კი ჰელიუმის და ლითიუმის) გიგანტური ღრუბლები, მოგვიანებით, გრავიტაციის ძალით, შეიკუმშა ადრეულ ვარსკვლავებად და გალაქტიკებად, რომელთა შთამომავლებზე დაკვირვება დღესაც შესაძლებელია.
დამატებითი თარგები
- თარგი:რჩეული სტატიების რაოდენობა - 255
- თარგი:რჩეული სტატია/სათაური - დიდი აფეთქება
- ვიკიპედია:რჩეული სტატიები/გეგმა
- ვიკიპედია:რჩეული სტატიები/კანდიდატები
- ვიკიპედია:რჩეული სტატიები/არქივი
- სტატიის განხილვის გვერდი - {{რჩეული}}
- {{ვიკიპედია:რჩეული სტატიები/გილოცავთ|დიდი აფეთქება}}
- განხილვა:დიდი აფეთქება
ბლოკი
{{სტატიის ისტორია
| ქმედება1 = რჩეული სტატიის კანდიდატი
| თარიღი1 = <!----დღე.თვე.წელი---->
| ბმული1 = ვიკიპედია:რჩეული სტატიები/კანდიდატები
| შედეგი1 = რჩეული გახდა
| მონაცემი1 =
| მიმდინარე სტატუსი = რჩეული სტატია
| მთავარი თარიღი = <!----დღე.თვე.წელი---->
| იცითთარიღი =
| იცითთარიღი2 =
| იცითტექსტი =
| ახალითარიღი =
| ახალითარიღი2 =
| ახალითარიღი3 =
| ამდღესთარიღი =
| ამდღესთარიღი2 =
| ამდღესთარიღი3 =
}}