ვეძათხევა

ვეძათხევა
სოფელი
	ვეძათხევა;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	მცხეთა-მთიანეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	თიანეთის მუნიციპალიტეტი
თემი	ნაქალაქარი
კოორდინატები	41°57′35″ ჩ. გ. 44°59′22″ ა. გ. / 41.95972° ჩ. გ. 44.98944° ა. გ.
ადრეული სახელები	ვეძა, უნაგაძე
ცენტრის სიმაღლე	1040 მ
მოსახლეობა	44 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 100 %
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995

ეს სოფელი არ უნდა აგერიოთ სოფელ ვეძათხევში.

ვეძათხევა (ყოფილი: ვეძა, უნაგაძე) — სოფელი აღმოსავლეთ საქართველოში, მცხეთა-მთიანეთის მხარის თიანეთის მუნიციპალიტეტში, ნაქალაქარის თემში.^[1] მდებარეობს ერწოს ქვაბულში, მდინარე აძეძის (ივრის მარჯვენა შენაკადი) მარცხენა ნაპირზე, ზღვის დონიდან 1040 მეტრზე. თიანეთიდან დაშორებულია 30 კილომეტრით.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სოფელი ახლო წარსულში ვეძად და უნაგაძედ იწოდებოდა. მისი სახელწოდება აქედან გამომდინარე მჟავე, მინერალური წყლებიდან წარმოდგება. ზოგიერთ ისტორიულ საბუთში სოფლის ტერიტორიულ სავეძოთაც იწოდება. სოფელი ვეძათხევა ჯერ კახეთის სამთავროში, ხოლო ერთიანი ქართული მონარქიის მოშლის შემდეგ (XVI-XVIII საუკუნეები), კახეთის სამეფოში შედიოდა და სვეტიცხოვლის მონასტერს ეკუთვნოდა. იგი „სრულიად მისი შენობით სვეტიცხოვლის სამკვიდრო მამული იყო“. მისი მფლობელობა ჯერ ალექსანდრე I დიდმა (1434 წელს), ხოლო შემდეგ ლევანმა და ალექსანდრე კახთა მეფეებმა (1537 და 1579 წლები) განუახლეს სვეტიცხოველს. XVII საუკუნის II ნახევრიდან კი სოფლის მნიშვნელოვანი ნაწილი სახასო საკუთრებად იქცა და მის მართვას სამეფო კარი თავისი მოხელის მეშვეობით ახორციელებდა. გვიანდელი შუა საუკუნეების სამხედრო-ტერიტორიული დაყოფის მიხედვით, ვეძათხევა რუსთველი ეპისკოპოსის სამწყსოსა და სადროშოში შედიოდა; საქართველოს რუსეთთან შეერთების შემდეგ კი — თიანეთის მაზრაში. შაჰ-აბასისა და სხვა დამპყრობთა დამარბეველი შემოსევების შედეგად სოფელი მოსახლეობისგან დაიცალა, ამიტომ XVII-XIX საუკუნეში შესამჩნევია მთიელთა მიგრაციის პროცესი. ვეძათხევაში ჯერ კიდევ XIX საუკუნის I ნახევარში, ცხოვრობდნენ ფშაველები, მათი ჩამოსახლება XIX საუკუნის II ნახევარშიც გრძელდებოდა.