ველა-ლაველა

ველა-ლაველა
მშობ. სახელი: ინგლ. Vella Lavella
	; კუნძულ ველა-ლაველა ადგილმდებარეობა
გეოგრაფია
მდებარეობა	წყნარი ოკეანე
კოორდინატები	7°44′ ს. გ. 156°38′ ა. გ. / 7.733° ს. გ. 156.633° ა. გ.
ფართობი	628,9 კმ²
უმაღლესი წერტილი	808 მ ; ტამბისალას მთა
	სოლომონის კუნძულები
პროვინცია	დასავლეთი პროვინცია
დემოგრაფია
მოსახლეობა	9160 (1999)
სიმჭიდროვე	14,565 ად. /კმ²

ველა-ლაველა (ინგლ. Vella Lavella) — ვულკანური კუნძული ნიუ-ჯორჯიის კუნძულების, სოლომონის არქიპელაგის ჯგუფში^[1]. ადმინისტრაციულად შედის მელანეზიური სახელმწიფო სოლომონის კუნძულების დასავლეთი პროვინციის შემადგენლობაში. კუნძულის ძირძველი დასახელებაა — მბილუა^[1].

გეოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ველა-ლაველას კუნძული მდებარეობს წყნარი ოკეანის სამხრეთ ნაწილში. კუნძულიდან ჩრდილოეთით მდებარეობს კუნძული შუაზელი, ჩრდილო-დასავლეთით — კუნძული შორტლენდი, სამხრეთ-აღმოსავლეთით — კუნძული ახალი გეორგია.

ველა-ლაველას კუნძული წარმოადგენს ვულკანურ კუნძულს, რომელიც რამდენიმე ადგილას გარშემორტყმულია მარჯნის რიფით^[1]. კუნძულის ტერიტორიაზე მდებარეობს 6 ვულკანური კონუსი და 1 თერმული წყარო^[2]. ზღვის დონიდან ველა-ლაველას უმაღლესი წერტილია, ტამბისალას მთა, რომლის სიმაღლეა 808 მეტრი^[1]. მეორე მწვერვალია — ლავადომ-ნონდას ვულკანი (კუნძულის ყველაზე ახალგაზრდა ვულკანი), რომლის სიმაღლეა 750 მეტრი^[2].

ველა-ლაველას კუნძულის კლიმატი ტროპიკული და ნოტიოა^[1]. კუნძულზე ხდება მიწისძვრები და ციკლონები.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1893 წლის 15 მარტს კუნძულზე დამყარდა ბრიტანეთის იმპერიის პროტექტორატი ^[3] და 1971 წლამდე იყო ბრიტანეთის დასავლეთ-წყნარი ოკეანის ტერიტორიების ნაწილი^[3]

მეორე მსოფლიო ომის წლებში ახალი გეორგიის კუნძულზე და ველას სრუტის ბრძოლაში იაპონიის ჯარის დამარცხების შემდეგ იაპონელებმა ევაკუაცია გაუკეთეს საკუთარ გარნიზონებს სოლომონის კუნძულების ცენტრალურ ნაწილში. ველა-ლაველას კუნძულის ჩრდილოეთ ნაწილში მდებარე სოფელ ჰორანიუსთან, 1943 წლის 19 აგვისტოს მათ განალაგეს ბაზა კუნძულ კოლომბანგარადან ევაკუირებული გარნიზონისთვის, მაგრამ უკვე 14 სექტემბერს მოკავშირეთა ძალებმა ის დაიკავეს^[4]. კუნძულზე რჩებოდა 600 იაპონელი ჯარისკაცი და მუშა, რომლებიც გამაგრდნენ ველა-ლაველას კუნძულის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში და ელოდებოდნენ ევაკუაციას, რომელიც მოხდა 1943 წლის 7 ოქტომბერს ველა-ლაველას კუნძულთან ბრძოლის შემდეგ^[4].

1978 წლიდან ველა-ლაველას კუნძული სოლომონის კუნძულების სახელმწიფოს ნაწილია.

მოსახლეობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

1999 წელს ველა-ლაველას კუნძულის მოსახლეობის რაოდენობა შეადგენდა 9160 ადამიანს^[5].

კუნძულელები ლაპარაკობენ მელანეზიურ ენაზე — ბილუა (8740 მოლაპარაკე 1999 წელს)^[6].

ეკონომიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ადგილობრივი მოსახლეობის ძირითადი საქმიანობაა — სოფლის მეურნეობა.

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

↑ ^1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 სოლომონის არქიპელაგის კუნძული. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-03-17. ციტირების თარიღი: 2014-12-14.
↑ ^2.0 ^2.1 [John Seach. ველა-ლაველას კუნძული. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-01-20. ციტირების თარიღი: 2014-12-14. John Seach. ველა-ლაველას კუნძული. (ინგლისური)]
↑ ^3.0 ^3.1 Worldstatesmen. სოლომონის კუნძულები. (ინგლისური)
↑ ^4.0 ^4.1 [სამხედრო-საზღვაო ბიბლიოთეკა. გარე თავდაცვითი პერიმეტრის განადგურება. (რუსული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2004-11-25. ციტირების თარიღი: 2014-12-14. სამხედრო-საზღვაო ბიბლიოთეკა. გარე თავდაცვითი პერიმეტრის განადგურება. (რუსული)]
↑ ^[მკვდარი ბმული]^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]} Lavella.html John Seach. ველა-ლაველას კუნძული. (ინგლისური)^{[მკვდარი ბმული]}
↑ Ethnologue. სოლომონის კუნძულების ენები. (ინგლისური)

[unep-1] 1.0 ^1.1 ^1.2 ^1.3 ^1.4 სოლომონის არქიპელაგის კუნძული. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-03-17. ციტირების თარიღი: 2014-12-14.

[volcanolive-2] 2.0 ^2.1 [John Seach. ველა-ლაველას კუნძული. (ინგლისური). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-01-20. ციტირების თარიღი: 2014-12-14. John Seach. ველა-ლაველას კუნძული. (ინგლისური)]

[worldstatesmen-3] 3.0 ^3.1 Worldstatesmen. სოლომონის კუნძულები. (ინგლისური)

[navycollection-4] 4.0 ^4.1 [სამხედრო-საზღვაო ბიბლიოთეკა. გარე თავდაცვითი პერიმეტრის განადგურება. (რუსული). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2004-11-25. ციტირების თარიღი: 2014-12-14. სამხედრო-საზღვაო ბიბლიოთეკა. გარე თავდაცვითი პერიმეტრის განადგურება. (რუსული)]

[autogenerated1-5] [მკვდარი ბმული]^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]}^{[მკვდარი ბმული]} Lavella.html John Seach. ველა-ლაველას კუნძული. (ინგლისური)^{[მკვდარი ბმული]}

[Ethnologue-6] Ethnologue. სოლომონის კუნძულების ენები. (ინგლისური)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]