ესტონეთის ბუნების ისტორიის მუზეუმი

ესტონეთის ბუნების ისტორიის მუზეუმი
გამოფენა "ძველი ზღვის საიდუმლოებები" ესტონეთის ბუნების ისტორიის მუზეუმში
59°26′27″ ჩ. გ. 24°44′43″ ა. გ.
დაარსდა	1941
ქვეყანა	ესტონეთი
მდებარეობა	Tallinn City
სტატუსი	ბუნების ისტორიის მუზეუმი
ოფიციალური საიტი	loodusmuuseum.ee

ესტონეთის ბუნების ისტორიის მუზეუმი (ესტ.  Eesti Loodusmuuseum) ესტონეთის ეროვნული ბუნების ისტორიის მუზეუმია, რომელიც ტალინის ძველ ქალაქში მდებარეობს. მუზეუმი კონცენტრირებულია ბუნების ისტორიასა და გარემოს განათლებაზე, სტუმრებს ესტონეთის ველური ბუნების უნიკალურ ტურს სთავაზობს.

ისტორია

მუზეუმის ისტორია 1842 წელს იწყება, როდესაც დაარსდა ესტონეთის ლიტერატურული საზოგადოების მუზეუმი. 1864 წელს იგი პროვინციულ მუზეუმად გადაკეთდა. მუზეუმის მნიშვნელობა განსაკუთრებით გაიზარდა 1872 წელს, როდესაც ალექსანდერ ფონ დერ პალენმა (1820-1895) კოლექციას შემოწირულობების გაკეთება დაიწყო. პალენი მოგვიანებით მუზეუმის თავმჯდომარედ აირჩიეს და მისი ხელმძღვანელობით კოლექცია მნიშვნელოვნად გაიზარდა. 1911 წელს კოლექციისთვის შეიძინეს ახალი შენობა კოჰტუზის ქუჩაზე. პირველი მსოფლიო ომის დროს, ესტონელთა პასიური წინააღმდეგობის წყალობით, მუზეუმის კოლექცია რუსეთში არ გადაუტანიათ. პროვინციული მუზეუმი განაგრძობდა მუშაობას განათლებისა და კვლევების მინისტრის ხელოვნებისა და მემკვიდრეობის დეპარტამენტის ქვეშ, თუმცა 1926 წელს ის ესტონეთის ლიტერატურული საზოგადოების მუზეუმად გადაკეთდა. 1939 წელს, მოლოტოვ-რიბენტროპის პაქტის შემდეგ, ბალტიური გერმანული ინსტიტუტები, მათ შორის ესტონეთის ლიტერატურული საზოგადოება, დახურულ იქნა. 1940 წელს, ესტონეთის სსრ სახალხო კომისართა საბჭოს დადგენილებით, საბჭოთა ხელისუფლებამ ყველა მუზეუმის ნაციონალიზაცია მოახდინა, რამაც 1941 წლის 1 იანვარს ტალინში ბუნების ისტორიის ეროვნული მუზეუმის დაარსება გამოიწვია . 1942 წელს ბომბის დარტყმამ მუზეუმის ექსპონატების მნიშვნელოვანი ნაწილი გაანადგურა. მუზეუმმა გადალახა რთული ისტორიული პერიოდები და დღესაც აგრძელებს მოღვაწეობას, ესტონეთის ბუნებრივი მემკვიდრეობის შენარჩუნებასა და პოპულარიზაციაში მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. მისი კოლექციები, რომლებიც 300,000-მდე ექსპონატს მოიცავს, ქვეყნის მდიდარ ბიომრავალფეროვნებასა და გეოლოგიურ მემკვიდრეობას წარმოაჩენს.

კოლექციები

ესტონეთის ბუნებრივი ისტორიის მუზეუმი

ესტონეთის ბუნების ისტორიის მუზეუმის კოლექციები დაახლოებით 300,000 მუზეუმის ექსპონატს მოიცავს. კოლექციებში წარმოდგენილია ესტონეთში არსებული მცენარეთა, ხოჭოების, პეპლების, ფრინველების და ძუძუმწოვართა სახეობების დაახლოებით 90%. განსაკუთრებით ღირებული ნაწილია ტიპური ექსპონატები - ის ნიმუშები, რომლებიც ახალი ტაქსონის აღსაწერად გამოიყენებოდა და მისი საცნობარო მაგალითია.

ბოტანიკური კოლექცია

ესტონეთის ბუნების ისტორიის მუზეუმის ბოტანიკური კოლექციები

მუზეუმის მთავარი ბოტანიკური კოლექცია დაახლოებით 122,000 მცენარის ნიმუშს მოიცავს:

• ვასკულურ მცენარეთა ჰერბარიუმი: 90,000 ნიმუში, რომელთაგან 88,700 ფოთოლია, დანარჩენი კი - ნაყოფები, თესლები და სტრობილები
• 1,600 ტაქსონი ესტონეთის ადგილობრივი ფლორიდან
• უძველესი ნიმუშები 1830-იანი წლებით თარიღდება.

მიკოლოგიური კოლექციები

მიკოლოგიური ჰერბარიუმი დაახლოებით 2,450 მცენარის ნიმუშს მოიცავს:

• არალიქენიზირებული სოკოების კოლექცია: 250 ნიმუში
• ლიქენების კოლექცია (ლიქენიზირებული სოკოები): 2,200-ზე მეტი ნიმუში:
  • 1,600 ნიმუში ესტონეთიდან
  • 600 ნიმუში უცხოეთიდან (ძირითადად სკანდინავიიდან და ევროპის სხვა ნაწილებიდან)

ეს კოლექციები ესტონეთის ბიომრავალფეროვნების შესწავლისა და დაცვისთვის განსაკუთრებით მნიშვნელოვან როლს ასრულებს. მუზეუმი აქტიურად მუშაობს ამ კოლექციების შენარჩუნებისათვის.

ზოოლოგიური კოლექციები

ესტონეთის ბუნების ისტორიის მუზეუმის ზოოლოგიური კოლექციები

მუზეუმის ზოოლოგიური კოლექციები დაახლოებით 130,000 ექსპონატს მოიცავს, რომლებიც წარმოადგენენ როგორც ხერხემლიან, ასევე უხერხემლო ცხოველებს ესტონეთიდან და მსოფლიოს სხვა რეგიონებიდან.

ზოოლოგიური კოლექციების შემადგენლობა:

• ორნითოლოგიური კოლექცია - ფრინველთა ნიმუშები
• ძუძუმწოვართა კოლექცია
• მოლუსკების, ნიჟარების, მარჯნების და ზღვის ვარსკვლავების მდიდარი კოლექცია
• სველი პრეპარატების კოლექცია
• ენტომოლოგიური კოლექცია (მწერების კოლექცია).

გეოლოგიური კოლექცია

მუზეუმის გეოლოგიური კოლექცია დაახლოებით 3,500 ნიმუშს მოიცავს:

• პალეონტოლოგიური მასალა (კოლექციის 75%):
• პალეოზოური ნამარხები ესტონეთის კვარცხლბეკიდან
• ორდოვიკისა და სილურული პერიოდების ზღვის უხერხემლოების ნამარხები
• მეოთხეული პერიოდის ძუძუმწოვართა ძვლების ფრაგმენტები (ძირითადად რუსეთის ჩრდილოეთი რეგიონებიდან)
• ლითოლოგიური კოლექცია
• ესტონეთის კვარცხლბეკის დამახასიათებელი ნალექი ქანები: კირქვა, მერგელი, ქვიშაქვა, თიხაქვა
• პეტროლოგიური კოლექცია (შედარებით მცირე):
• ესტონური მყინვარული ლოდების ნიმუშები
• მეტამორფული და მაგმური ქანები ყოფილი საბჭოთა კავშირის ტერიტორიიდან
• მინეროლოგიური კოლექცია (ბოლო ათწლეულში მნიშვნელოვნად გაფართოვდა). ადრე დომინირებდნენ რუსეთიდან, აღმოსავლეთ ევროპიდან და გერმანიიდან ნიმუშები, დღეს მოიცავს მინერალებს ავსტრალიიდან, სამხრეთ ამერიკიდან და აფრიკიდან.

ყველაზე მნიშვნელოვანი ექსპონატებია დიდი კვარცის, ამეთვისტის და ფტორიტის დრუზები. ეს კოლექციები ესტონეთის გეოლოგიური მემკვიდრეობის შესწავლასა და შენარჩუნებაში გადამწყვეტ როლს ასრულებს, რაც მუზეუმს მნიშვნელოვან სამეცნიერო ცენტრის სტატუსს აძლევს.

• 
  ისჩადის მურჩისონი
• 
  ორმხრიანი ზაფრენტისი
• 
  პლატეზოლენიტი
• 
  ვანადინითი
• 
  კავანსიტი
• 
  დენთი
• 
  პლატინის ქვიშა
• 
  ამეთვისტო
• 
  აგატის უჩვეულო ფორმა
• 
  მამონტის ეშვი

მეცნიერების ისტორიის კოლექცია

მუზეუმის მეცნიერების ისტორიის კოლექცია დაახლოებით 1,050 არქივულ მასალასა და ისტორიულ ობიექტს მოიცავს, რომლებიც ბუნების შესწავლასა და პოპულარიზაციას უკავშირდება. ეს კოლექცია მოიცავს:

• ისტორიულ სამეცნიერო ინსტრუმენტებს
• მკვლევართა პირად არქივებს
• ბუნებისმეტყველების განვითარების დოკუმენტებს
• საველე კვლევების ისტორიულ ჩანაწერებს.

ფოტო კოლექცია

მუზეუმის ფოტო არქივი შედგება 28,000 ფოტომასალისგან (ფოტოები, ნეგატივები, ფერადი სლაიდები). მასალები ასახავს მუზეუმის ყოველდღიურ ცხოვრებას, გამოფენებს, საველე კვლევებს, სამეცნიერო ღონისძიებებს.

ფოტო კოლექცია სრულად დიგიტალიზებულია და ხელმისაწვდომია ბიომრავალფეროვნების ინფორმაციულ სისტემაში PlutoF (საბაზისო აკრონიმი: TAMF). ეს კოლექციები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ესტონეთში ბუნებისმეტყველების ისტორიის დოკუმენტირებასა და შესწავლაში, რაც მათ უნიკალურ სამეცნიერო-კვლევით რესურსად აქცევს.