შინაარსზე გადასვლა

ელიას მაგნუს ფრისი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ელიას მაგნუს ფრისი
დაბ. თარიღი 15 აგვისტო, 1794(1794-08-15)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7] [8]
დაბ. ადგილი Femsjö, Jönköping Municipality[9] [3]
გარდ. თარიღი 8 თებერვალი, 1878(1878-02-08)[1] [2] [10] [4] [5] [6] [7] [8] (83 წლის)
გარდ. ადგილი უფსალა[9] [10]
დასაფლავებულია უფსალის ძველი სასაფლაო[11] [12]
მოქალაქეობა  შვედეთი
საქმიანობა ბოტანიკოსი[13] [9] , პტერიდოლოგისტი, ბრიოლოგი, მიკოლოგი და უნივერსიტეტის პროფესორი
მუშაობის ადგილი უფსალის უნივერსიტეტი[9] , ლუნდის უნივერსიტეტი, უფსალის უნივერსიტეტი და უფსალის ბოტანიკური ბაღი
ალმა-მატერი ლუნდის უნივერსიტეტი[14] და კატედრალსკოლან
განთქმული მოსწავლეები ნილს კონრად კინდბერგი და კარლ იოჰან იოჰანსონი
სამეცნიერო ხარისხი დოქტორის ხარისხი
მამა თეოდორ ფრისი[15]
შვილ(ებ)ი თეოდორ მაგნუს ფრისი, რობერტ ფრისი, ელიას პეტრუს ფრისი და სანა კრისტინა ფრისი[16]
ჯილდოები ედინბურგის სამეფო საზოგადოების საპატიო წევრი, ლინეს საზოგადოების წევრი, ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი, სამეფო საზოგადოების უცხოელი წევრი[17] და ლუნდის უნივერსიტეტის საპატიო დოქტორი

ელიას მაგნუს ფრისი (შვედ. Elias Magnus Fries; დ. 15 აგვისტო, 1794 — გ. 8 თებერვალი, 1878) — შვედი ბოტანიკოსი და მიკოლოგი. შვედეთის სამეფო მეცნიერებათა აკადემიის, ხელოვნებისა და მეცნიერების ამერიკული აკადემიისა და ედინბურგის სამეფო საზოგადოების საპატიო წევრი. ხშირად „მიკოლოგიის მამად“ მოიხსენიებენ.

მისი სტანდარტული საავტორო ბოტანიკური შემოკლებაა Fr.

ბიოგრაფია

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

დაიაბადა 1794 წლის 15 აგვისტოს მღვდლის ოჯახში.[18] განათლება მიიღო ლუნდის უნივერსიტეტში. 1814 წელს მიენიჭა პრივატ-დოცენტის წოდება.

1834 წელს გახდა უფსალის უნივერსიტეტის პრაქტიკული ეკონომიკის პროფესორი, 1851 წელს იმავე უნივერსიტეტის ბოტანიკის პროფესორი, ამავე დროს დაინიშნა მუზეუმისა და ბოტანიკური ბაღის დირექტორად. 1853 წელს უნივერსიტეტის რექტორის თანამდებობდა დაიაკავა.[19] 1847 წელს აირჩეულ იქნა შვედეთის აკადემიკოსად,[20] 1849 წელს ხელოვნებისა და მეცნიერების ამერიკული აკადემიის წევრად,[21] 1850 წელს კი — პეტერბურგის მეცნიერებათა აკადემიის უცხოელ წევრ-კორესპონდენტად.[22].

1859 წლიდან გარდაცვალებამდე ცხოვრობდა უფსალაში.[20] იგი აგრეთვე ცნობილი იყო როგორც კარგი ორატორი და ლათინური ენის სამაგალითო მცოდნე.

ფრისი მოღვაწეობდა ბოტანიკის ყველა დარგში; მისი ნაშრომი „Systema orbis vege tabilis“ (1825) იმ პერიოდის კლასიკური ნამუშევარია.

იგი განსაკუთრებით ცნობილია მიკოლოგიაში შეტანილი წვლილისთვის. (სოკოების სისტემატიკის ერთ-ერთი დამაარსებელია). გამოცემული აქვს რიგი ნაშრომები: „Observationes mycologicae“ (1815—1818, მეორე გამოცემა 1828 წ.), „Systema Mycologicum“ (1821—1830), „Elenchus fungorum“ (1828) „Novae Symbolae Mycologicae“ (1851) და „Icones selectae Hymenomycetum nondum delineatorum“ (1867—1875)

სკანდინავიის ფლორას მიუძღვნა შემდეგი ნაშრომები:„Flora hallandica“ (1817); „Novitiae florae Suecciae“ (1828); „Flora Scanica“ (1836); „Summum vegetabilium Scandinaviae“ (1846—1848) და „Herbarium normale“ (1896).

მისი მრავალი მონოგრაფიიდან აღსანიშნავია „Symbolae ad historiam Hieraciarum“ (1848) „Monographia Hymenomycetarum Suecciae“ (1857—1863) და „Sveriges öltiga ochgiftiga Svanipar“ (1860).

რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ 1.0 1.1 Eriksson G. Elias M Fries — 1917. — გვ. 522.
  2. ↑ 2.0 2.1 Nationalencyklopedin — 1999.
  3. ↑ 3.0 3.1 Femsjö kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/LLA/13082/C I/2 (1755-1811), bildid: C0021370_00113, sida 208
  4. ↑ 4.0 4.1 Store norske leksikon — 1978. — ISSN 2464-1480
  5. ↑ 5.0 5.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  6. ↑ 6.0 6.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  7. ↑ 7.0 7.1 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija — LZMK, 1999. — 9272 გვრ.
  8. ↑ 8.0 8.1 Base biographique — BIU Santé.
  9. ↑ 9.0 9.1 9.2 9.3 Eriksson G. Elias M Fries — გვ. 522.
  10. ↑ 10.0 10.1 Uppsala domkyrkoförsamlings kyrkoarkiv, Död- och begravningsböcker, SE/ULA/11632/F/7 (1874-1879), bildid: 80002756_00145
  11. ↑ Fries, Elias Magnus — Svenskagravar.se.
  12. ↑ Elias Fries 1794–1878. Botaniker, mykolog — Svenska kyrkan.
  13. ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #119225298 // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
  14. ↑ Elias M Fries // Svenskt biografiskt lexikon — 1917.
  15. ↑ Femsjö kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker, SE/LLA/13082/C I/2 (1755-1811), bildid: C0021370_00113, sida 208
  16. ↑ August T Almén — 1917.
  17. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — ლონდონის სამეფო საზოგადოება. — გვ. 130.
  18. ↑ Chisholm, Hugh, ed. (1911). „Fries, Elias Magnus“ . Encyclopædia Britannica (ინგლისური). 11 (11th ed.). Cambridge University Press. p. 229.
  19. ↑  რაინსი, ჯორჯ ედვინი, ed. (1920). „Fries, Elias Magnus“ . ენციკლოპედია ამერიკანა. დამოწმებას აქვს ცარიელი უცნობი პარამეტრ(ებ)ი: |HIDE_PARAMETER15=, |HIDE_PARAMETER13=, |HIDE_PARAMETER2=, |HIDE_PARAMETER21=, |HIDE_PARAMETER8=, |HIDE_PARAMETER17=, |HIDE_PARAMETER20=, |HIDE_PARAMETER5=, |HIDE_PARAMETER7=, |HIDE_PARAMETER4=, |HIDE_PARAMETER22=, |HIDE_PARAMETER16=, |HIDE_PARAMETER19=, |HIDE_PARAMETER18=, |HIDE_PARAMETER6=, |HIDE_PARAMETER9=, |HIDE_PARAMETER10=, |HIDE_PARAMETER11=, |HIDE_PARAMETER1=, |HIDE_PARAMETER23=, |HIDE_PARAMETER14=, |HIDE_PARAMETER3=, და |HIDE_PARAMETER12= (დახმარება)
  20. ↑ 20.0 20.1 Фриз, Элиас // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907
  21. ↑ Book of Members, 1780–2010: Chapter F. American Academy of Arts and Sciences. ციტირების თარიღი: 15 September 2016.
  22. ↑ სტატია დიდი საბჭოთა ენციკლოპედიიდან
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ელიას_მაგნუს_ფრისი&oldid=4168267“-დან