შინაარსზე გადასვლა

ელენ მარია დე კუნინგი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
ელენ მარია დე კუნინგი
დაიბადა 12 მარტი, 1918(1918-03-12)[1] [2] [3] [4] [5]
დაბადების ადგილი ბრუკლინი[1] [5] [6]
გარდაიცვალა 1 თებერვალი, 1989(1989-02-01)[7] [2] [4] [5] (70 წლის)
გარდაცვალების ადგილი Southampton[7] [5] [6]
ჟანრი პორტრეტი[5] და აბსტრაქციონიზმი[5]

ელენ მარია დე კუნინგი (ინგლ. Elaine Marie de Kooning, დ. 12 მარტი, 1918, ბრუკლინი — გ. 1 თებერვალი, 1989, საუთჰემპტონი, ნიუ-იორკი) — ამერიკელი მხატვარი, გრაფიკოსი და ხელოვნებათმცოდნე. აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმის მხატვრული მოძრაობის წარმომადგენელი, ხელოვნების პროფესორი. მან დიდი როლი ითამაშა ომისშემდგომ პერიოდში ამერიკული მხატვრობის განვითარებაში.

ცხოვრება და შემოქმედება

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

ელენ მარია დე კუნინგი დაიბადა და გაიზარდა ნიუ-იორკში. მან ხატვა დედის გავლენით ბავშვობაში დაიწყო, რომელმაც გოგონა ხელოვნების მუზეუმებში წაიყვანა და შესთავაზა, დაეხატა ნანახი ნახატები. 1936 წელს ელეინი შევიდა ნიუ-იორკში ლეონარდო და ვინჩის ხელოვნების სკოლაში, შემდეგ გადავიდა ამერიკულ სამხატვრო სკოლაში, სადაც 1938 წელს გაიცნო ჰოლანდიელი მხატვარი ვილემ დე კუნინგი, რომელიც სკოლაში მასწავლებლად მუშაობდა. ისინი 1943 წელს დაქორწინდნენ. ვილემთან მისმა კავშირმა ელენს საშუალება მისცა შეხვედროდა ამერიკელ ავანგარდულ მხატვრებს, როგორიცაა არშილ გორკი, ჯონ გრეჰემი, ჯექსონ პოლოკი, ფრანც კლაინი, მარკ როტკო, მარკ ტობი, კლიფორდ სტილი და სხვები — ახალი ამერიკული აბსტრაქციონიზმის მოძრაობასთან დაახლოებული წრიდან. 1948 წლიდან მხატვარმა დაწერა არაერთი სტატია ხელოვნებაზე ჟურნალ „Art News“-ისთვის. იმავე წელს მან შექმნა თავისი პირველი აბსტრაქტული ნამუშევრები. ვილემ დე კუნინგთან, ფრანც კლაინთან, ად რეინჰარდთან და სხვებთან ერთად მან მონაწილეობა მიიღო სამხატვრო საზოგადოების „The Club“-ის შექმნაში, რომელიც აერთიანებდა ნიუ-იორკის აბსტრაქტული მხატვრების „პირველ თაობას“.

1951 წელს ჰელენ დე კუნინგმა მონაწილეობა მიიღო ნიუ-იორკში Ninth Street Show (მე9 ქუჩის) შოუში, რომელიც გახდა ამერიკული აბსტრაქტული ხელოვნების ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ეტაპი. 1954 წელს მას პირველი პერსონალური გამოფენა ჰქონდა გალერეაში, ნიუ-იორკში. ამ პერიოდში (1950-იანი წლების შუა ხანები) მხატვარი ძირითადად ხატავდა უსახო კაცების ნახევრად ფიგურულ გამოსახულებებს (Al Lazar (Man in a Hotel Room), Peter, ორივე 1954 წ.).

1950-იანი წლების ბოლოს, ამერიკის შეერთებულ შტატების დასავლეთ რაიონსა და მექსიკაში მოგზაურობის შემდეგ, ჰელენ დე კუნინგმა მკვეთრად შეცვალა მხატვრობის სტილი. ის უარს ამბობს მონოქრომულ პალიტრზე (Black Paintings), რომელიც გავრცელებულია მის ნიუ-იორკელ კოლეგებს შორის და უბრუნდება ფიგურულ მხატვრობას, შესრულებულ ნათელ, მდიდარ ფერებში. მექსიკაში ის ხატავს ნახატების სერიას, რომელიც ეძღვნება ხარების (კორიდო) ბრძოლას (მაგ. Sunday Afternoon (1957)). 1960-იანი წლების დასაწყისში ჰელენ დე კუნინგი დაინტერესდა პორტრეტების ხატვით. 1962 წელს მან ტრუმენის ბიბლიოთეკიდან მიიღო შეკვეთა აშშ-ს პრეზიდენტის, ჯონ კენედის, პორტრეტის შესაქმნელად. 1963 წელს ჯონ კენედის მკვლელობით შეძრწუნებულმა მხატვარმა, მისი გარდაცვალებიდან ერთი წლის განმავლობაში შეწყვიტა ხატვა. ამ დროისთვის იგი იწყებს პედაგოგიურ კარიერას. 1972 წელს ელენ დე კუნინგი იელის და კარნეგი-მელონის უნივერსიტეტების პროფესორი გახდა. 1974 წლიდან კუნინგი ხდება ნიუ-იორკის პარსონის დიზაინის სკოლის პროფესორი.

პირად ცხოვრებაში ელენ დე კუნინგს არც ისე გაუმართლა. ამავე დროს, მისი ქორწინება ვილემ დე კუნინგთან, რომელსაც თან ახლდა ალკოჰოლის ბოროტად გამოყენება, ორმხრივი ღალატი და სკანდალები, რაოდენ გასაოცარიც არ უნდა იყოს, ნაყოფიერი იყო შემოქმედებითი გაგებით — სწორედ მათი ერთობლივი ცხოვრების წლებში ორივემ ყველაზე წარმატებული ნახატები სწორედ მათი ერთობლივი ცხოვრების წლებში შექმნეს. 1950-იანი წლების ბოლოს წყვილი დაშორდა, მაგრამ ქორწინება შეინარჩუნეს ფორმალურად. მხოლოდ 1970-იანი წლების შუა ხანებში, მას შემდეგ რაც ორივემ გადალახა ალკოჰოლიზმისადმი დამოკიდებულება, კვლავ ერთად დაიწყეს ცხოვრება.

1976 წელს ელენ დე კუნინგმა სცადა ხატვა აკრილის საღებავებით. 1980-იან წლებში მან იმოგზაურა ევროპაში, ჩინეთსა და იაპონიაში. მოგზაურობიდან დაბრუნებულმა და ნანახით აღფრთოვანებულმა, დაიწყო მელნით ხატვა და გრაფიკა (Ascending Wall, 1988). ვნებიანი მწეველი ელენ მარია დე კუნინგი, 1989 წლის 1 თებერვალს, ფილტვის სიმსივნით გარდაიცვალა.

მე-20 საუკუნის ამერიკული ხელოვნების სცენის ქარიზმატული ფიგურა, ჰელენ მარია დე კუნინგი, ისეთ ოსტატებთან ერთად, როგორებიც არიან ჰელენ ფრანკენტალერი, ლი კრასნერი და ჯოან მიჩელი, ითვლება ამერიკული აბსტრაქტული ექსპრესიონიზმის ერთ-ერთ საუკეთესო წარმომადგენელად.

ლიტერატურა

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  • Edvard Lieber: Willem de Kooning: Reflections in the Studio, Harry N. Abrams, Inc., New York 2000, ISBN 0-8109-4560-6
  • Marika Herskovic:American Abstract Expressionism of the 1950s: An Illustrated Survey With Artists' Statements, Artwork, and Biographies. New York School Press, New York 2003, ISBN 0-9677994-1-4
  • Marika Herskovic: New York School Abstract Expressionists: Artists Choice by Artists: A Complete Documentation of the New York Painting and Sculpture Annuals. New York School Press, New York 2000, ISBN 0-9677994-0-6
  • Lee Hall: Elaine and Bill: Portrait of a Marriage: The Lives of Willem and Elaine De Kooning: Portrait of a Marriage. HarperCollins, 1995, ISBN 0060183055
  • The Spirit of Abstract Expressionism Selected Writings. George Braziller Inc., New York 1994, ISBN 0-8076-1337-1
  • Elaine De Kooning: Essays by Lawrence Campbell, Helen a Harrison, Rose Slivka. University of Georgia Georgia Museum, 1992, ISBN 0-9159-7709-5

სქოლიო

[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
  1. ↑ 1.0 1.1 Swan A., Stevens M. de Kooning: An American Master — NYC: Alfred A. Knopf, 2004. — P. 156. — 731 p. — ISBN 978-1-4000-4175-6
  2. ↑ 2.0 2.1 Elaine de Kooning — 2008.
  3. ↑ SNAC — 2010.
  4. ↑ 4.0 4.1 Find a Grave — 1996.
  5. ↑ 5.0 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 https://www.guggenheim.org/artwork/artist/elaine-de-kooning
  6. ↑ 6.0 6.1 Directory of Southern Women Artists — The Johnson Collection.
  7. ↑ 7.0 7.1 Swan A., Stevens M. de Kooning: An American Master — NYC: Alfred A. Knopf, 2004. — P. 624. — 731 p. — ISBN 978-1-4000-4175-6
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ელენ_მარია_დე_კუნინგი&oldid=4755585“-დან