დუმბირა
| დუმბირა | |
|---|---|
| კლასიფიკაცია |
სიმებიანი |
დუმბირა (თათრ. думбыра, думбра,ბაშკ. думбыра) — თათრული[1] და ბაშკირული სიმებიანი მუსიკალური ინსტრუმენტი.
მსგავსი ინსტრუმენტები აქვთ ყირგიზებს (კომუზი), ყაზახებს (დომბრა), უზბეკებს (დუტარი), სხვა თურქულენოვან ხალხს და ტაჯიკებს. ყაზახური დომბრისგან განსხვავდება სიმების რაოდენობით (ტრადიცულად აქვს სამი).
ტრადიციის მიხედვით, დუმბირა ბაშკირელი მეზღაპრის — სესენის საკრავი იყო. მისი აკომპანიმენტით კითხულობდნენ ეპიკურ ზღაპრებსა და კუბაირებს. დუმბირა სიგრძით 800 მმ-ია, აქვს სამი სიმი, კორპუსი მზადდება ხისგან.
XIX საუკუნის დასასრულიდან და XX საუკუნის დამდეგიდან დუმბირას აღარ იყენებენ.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Ахметжанова Н. В. Башкирская инструментальная музыка. Наследие. — Уфа, 1996. — 105 с.
- Кубагушев А. М. Традиционные башкирские народные инструменты. — Уфа, 1997.
- Рахимов Р. Г. Башкирская народная инструментальная культура: этноорганологическое исследование. 2-е изд., доп. — Уфа: изд-во БГПУ, 2010. — 188 с. ISBN 5-87978-297-2
- Рахимов Р. Г. Башкирские народные музыкальные инструменты: Учебное пос. для среднего проф. обр. по специализации № 031002 «Фольклорное творчество». — Уфа: Вагант, 2004.
- Рахимов Р. Г. Башкирская думбыра. Фольклорный сборник. — Уфа: Узорица,1998. — 24 с.
- Рахимов Р. Г. Башкирская думбыра. Прошлое, настоящее, будущее. — Уфа: Узорица, 2003. — 42 с.
- Сулейманов Р. С. Башкорт думбыраhы.- Уфа: Китап, 1993. — 64 б.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Татарская фольклористика. Вып. 4. — Казань: Ихлас, 2013. — б.