1,3-ბუტადიენი

1,3-ბუტადიენი
ზოგადი
ქიმიური ფორმულა	${\ce {C4H6}}$
მოლური მასა	54,09 გ/მოლი
ფიზიკური თვისებები
სიმკვრივე	0.6149 გ/სმ³
თერმული თვისებები
დნობის ტემპერატურა	−108.9 °C
დუღილის ტემპერატურა	−4.4 °C
კლასიფიკაცია
CAS	106-99-0
PubChem	7845

1,3-ბუტადიენი, დივინილი — ორგანული ნაერთი, უჯერი ნახშირწყალბადი, დამახასიათებელი სუნის მქონე უფერო აირი. დუღილის ტემპერატურაა −4.4°C, დნობისა კი — −108.9°C. წყალში ცუდად იხსნება, სპირტსა და ნავთში — კარგად. ჰაერთან 1,3-ბუტადიენი 1,6–10,8% კონცენტრაციისას ფეთქებადსაშიშ ნარევებს წარმოქმნის. ჰაერში დასაშვები ზღვრული კონცენტრაციაა 0,1 გ/მ³. წყალბადს, ჰალოგენებს, ჰალოგენწყალბადებსა და სხვა ელექტროფილურ რეაგენტებს 1,3-ბუტადიენი უმთავრესად 1,4 მდგომარეობაში იერთებს:

${\ce {CH2=CH-CH=CH2 + Br2->CH2Br-CH=CH-CH2Br}}$

1,3-ბუტადიენს იღებენ ნორმალური ბუტანისა და ბუტილენების კატალიზური დეჰიდრირებით, აგრეთვე ეთილის სპირტის ორთქლის კატალიზური გარდაქმნით (სერგეი ლებედევის ხერხი). პოლიმერიზაციისა და თანაპოლიმერიზაციის რეაქციით 1,3-ბუტადიენისგან მიიღება კაუჩუკი.

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 2, თბ., 1977. — გვ. 588-589.

რესურსები ინტერნეტში

• 1,3-Butadiene – Agency for Toxic Substances and Disease Registry (ინგლისური)
• 1,3-Butadiene – CDC - NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards (ინგლისური)
• National Pollutant Inventory – 1,3-Butadiene დაარქივებული 2003-12-22 საიტზე Wayback Machine. (ინგლისური)