დივანხანა (შუშა)
| დივანხანა აზერ. Divanxana | |
|---|---|
_meydan%C4%B1,_XIX_%C9%99sr.jpg) მოედნის ფოტო. მე-19 საუკუნის ბოლო | |
| მდებარეობა |
შუშა,  აზერბაიჯანი |
| თარიღდება | XIX საუკუნე |
დივანხანას მოედანი ან ბაზარბაში (აზერ. Divanxana meydanı və ya Bazarbaşı) — პირველი და უდიდესი ქალაქის მოედანი, რომელიც მდებარეობს შუშას ციხის შიგნით, განჯის კარიბჭის გავლისას.[1] ამ მოედნიდან სათავეს იღებს რასტა ბაზარი, ქალაქის უდიდესი სავაჭრო ქუჩა.[1]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
დივანხანას მოედანი, რომელიც მდებარეობს ყარაბაღის ხანის სასახლის წინ, ციხის სხვა ნაწილებისგან იზოლირებული იყო ციხის კედლებში ყოფნით (ასევე უწოდებენ ციხეს), რომელიც სასახლეს აკრავდა XIX საუკუნის პირველ ნახევრამდე. იმ დროს მოედნის ტერიტორიაზე მდებარეობდა ყარაბაღის ხანის სასახლის კომპლექსის სხვადასხვა დამხმარე ნაგებობები.[2]
ყარაბაღის სახანოს რუსეთის იმპერიასთან შეერთების შემდეგ, შუშაში ჩატარებული სარეკონსტრუქციო სამუშაოების დროს, დაინგრა ხანის სასახლის მიმდებარე ციხის კედლების ნაწილი, მათ შორის მოედანზე მდებარე შენობები, რის შემდეგაც დივანხანას მოედანი გაიხსნა. იმ პერიოდის შემდეგ მოედანმა „ბაზარბაშის“ სახელწოდება მიიღო. ამ სახელწოდების ჩამოყალიბების მთავარი მიზეზი, რომელიც დღემდეა შემორჩენილი, არის ის, რომ იმ დროს განვითარებული და კომერციული რიგების მქონე რასტას ბაზრობის ქუჩა ამ მოედნიდან აიღო თავისი დასაწყისი.[2]
ყარაბაღის ხანის სასახლე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ყარაბაღის ხანის სასახლე არის ისტორიული სასახლე, რომელიც იყო ყარაბაღის სახანოს დამაარსებლის, პანაჰალი ხანის რეზიდენცია. პანაჰალი ხანის დროს სასახლე არა მხოლოდ ხანის რეზიდენცია იყო, არამედ ის ამ სასახლეშიც ცხოვრობდა ხანის ოჯახთან ერთად. ყარაბაღის ხანის სასახლე ერთ-ერთი უძველესი ნაგებობაა შუშაში, რომელიც აშენებულია შუშას ციხის პარალელურად და გარშემორტყმულია ციხის კედლებით. ამ თვალსაზრისით ყარაბაღის ხანის სასახლე ერთგვარ ციხეს წააგავს. ზოგიერთ წყაროში სასახლის სახელწოდება დაკავშირებულია იმ ფაქტთან, რომ მას აქვს მკაცრი თავდაცვის სისტემა.[2]
დიდი სასახლის კომპლექსი, რომელიც მდებარეობს დივანხანას მოედნის ჩრდილოეთით, ერთ-ერთი მთავარი კომპოზიციური დომინანტია არა მხოლოდ მოედანზე, არამედ ქალაქ შუშაში (იუხარი გოვჰარ აღა მეჩეთთან ერთად).
ბაზარბაშის ქარვასლა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბაზარბაშის ქარვასლა მდებარეობს დივანხანას მოედნის სამხრეთით და წარმოადგენს მოედნის სამხრეთ საზღვრებს. ქარვასლას აგება მე-19 საუკუნით თარიღდება. ავალოვის 51 ქარვასლა მდებარეობს ორ პარალელურ ქუჩას - რასტა ბაზრისა და საათლის ქუჩებს შორის, სამხრეთიდან დივანხანას მოედანზე. სამხრეთით ქარვასლას მშენებლობამ უზრუნველყო დივანხანას მოედნის სამხრეთით გაშლილ კომერციულ ქუჩებთან კავშირი.[2]
აღა კაჰრამან მირსიაბ ოღლუს ქარვასლა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აღა კაჰრამან მირსიაბ ოღლუს ქარვასლა დივანხანას მოედნის სამხრეთ-აღმოსავლეთ მხარეს მდებარეობს. ქარვასლა აშენდა მე-19 საუკუნეში. შენობას გეგმაში კვადრატული ფორმა აქვს. ქარვასლის სამხრეთ ფასადმა წარმატებით დაასრულა დივანხანას მოედნის არქიტექტურული ანსამბლი.[2]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 Авалов 1977, p. 49
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Авалов 1977, p. 50