ჯონ დალტონი

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
(გადამისამართდა გვერდიდან დალტონი, ჯონ)
ჯონ დალტონი
ინგლ. John Dalton
დაბ. თარიღი 6 სექტემბერი, 1766(1766-09-06)[1] [2] [3] [4] [5] [6] [7]
დაბ. ადგილი კამბერლენდი[4]
გარდ. თარიღი 27 ივლისი, 1844(1844-07-27)[1] [8] [2] [4] [9] [5] [7] [10] (77 წლის)
გარდ. ადგილი მანჩესტერი[11] [4]
მოქალაქეობა  დიდი ბრიტანეთის და ირლანდიის გაერთიანებული სამეფო[4]
საქმიანობა ფიზიკოსი, მათემატიკოსი, მეტეოროლოგი, ქიმიკოსი და ბოტანიკოსი
მუშაობის ადგილი ოქსფორდის უნივერსიტეტი
განთქმული მოსწავლეები ჯეიმზ პრესკოტ ჯოული
მეუღლე
მამა Joseph Dalton[12]
დედა Deborah Greenup[12]
ჯილდოები სამეფო საზოგადოების წევრი, სამეფო მედალი და ამერიკის ხელოვნებისა და მეცნიერების აკადემიის წევრი
გავლენა მოახდინეს
ხელმოწერა

ჯონ დალტონი (ინგლ. John Dalton; დ. 6 სექტემბერი, 1766, იგლსფილდი, ინგლისი — გ. 27 ივლისი, 1844, მანჩესტერი) — ინგლისელი ფიზიკოსი და ქიმიკოსი. ლონდონის სამეფო საზოგადოების წევრი (1822).

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

მიიღო თვითგანათლება. კენდალში და მანჩესტერში ასწავლიდა მათემატიკას. მანჩესტერის ლიტ-ფილოს. საზოგადოების წევრი (1794), მდივანი (1800) და თავმჯდომარე (1817). დალტონმა შეისწავლა აირთა ნარევების თვისებები, აღმოაჩინა აირების პარციალურ წნევათა კანონი (1801) და ხსნადობის დამოკიდებულება მათ პარციალურ წნევაზე (1803; დალტონის კანონები). გამოიკვლია სითხეთა აორთქლების დამოკიდებულება წნევაზე, ტემპერატურასა და სხვა ფაქტორებზე; დაადგინა (ჟ. შარლისაგან დამოუკიდებლად და გეი-ლუსაკზე ადრე), რომ მუდმივი წნევის პირობებში ტემპერატურის ერთნაირი მატების დროს ყველა აირი ერთნაირად ფართოვდება (1802), დალტონს ეკუთვნის ფუნდამენტური შრომები ქიმ. ატომისტიკაში (ჯერად ფარდობათა კანონი და შედგენილობის მუდმივობის კანონი).

პირველმა აღწერა (1794) მხედველობის დეფექტი, რომლითაც თვითონ იყო დაავადებული და რომელმაც შემდგომში დალტონიზმის სახელწოდება მიიღო.

ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. 1.0 1.1 Bibliothèque nationale de France BnF authorities: პლატფორმა ღია მონაცემები — 2011.
  2. 2.0 2.1 SNAC — 2010.
  3. Find a Grave — 1996.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 https://www.biography.com/people/john-dalton-9265201
  5. 5.0 5.1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija — 2009.
  6. Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedijaLZMK, 1999. — 9272 გვრ. — ISBN 978-953-6036-31-8
  7. 7.0 7.1 The Fine Art Archive — 2003.
  8. Ross S. Encyclopædia Britannica
  9. Gran Enciclopèdia CatalanaGrup Enciclopèdia, 1968.
  10. Base biographique
  11. Дальтон Джон // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  12. 12.0 12.1 Pas L. v. Genealogics — 2003.