გარაბოიუქ ხანიმის სასახლე
| გარაბოიუქ ხანიმის სასახლე აზერ. Qaraböyük xanım sarayı | |
|---|---|
.jpg) | |
| არქიტექტორი | შუშა, აზერბაიჯანი |
| თარიღდება | 1768 |
გარაბოიუქ ხანიმის სასახლე (აზერ. Qaraböyük xanım sarayı) — ისტორიული სასახლე, რომელიც მდებარეობს ქალაქ შუშას ისტორიულ ცენტრში. მიუხედავად იმისა, რომ წყაროები გვაწვდიან ინფორმაციას შუშას ციხის ტერიტორიაზე რამდენიმე სასახლის არსებობის შესახებ, მათგან მხოლოდ ორი, გარაბოიუქ ხანიმის სასახლე და ფანაჰალი ხანის სასახლეა შემორჩენილი ჩვენს დრომდე. გარაბოიუქ ხანიმის ციხის შესასვლელი კარიბჭის წარწერა მიუთითებს იმაზე, რომ იგი აშენდა ჰიჯრის 1182 წელს (1768).[1]
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
აზერბაიჯანის ფეოდალური პერიოდის ციხე-ქალაქებისთვის დამახასიათებელია ციხეები, სადაც ხანის სასახლეა განთავსებული. ეს ციხეები, რომლებიც დომინანტური იყო ახალი ქალაქების არქიტექტურისა და დაგეგმარების თვალსაზრისით წარმოადგენდნენ სახანოების დედაქალაქებს და მცირე ფეოდალურ სახელმწიფოებს. ჩამოყალიბდნენ მე -18 საუკუნის დასაწყისიდან.[2] XVI-XVIII საუკუნეებში აზერბაიჯანში მმართველ ციხეებს ეწოდებოდა იჩერის გალა, ბალა გალა ან ერკი (როგორც, მაგალითად, თავრიზში).[3]
ჩვეულებრივ, ფეოდალური ქალაქების მშენებლობა მმართველის ციხის აგებით იწყებოდა. იმის გამო, რომ ტერიტორია, სადაც მდებარეობს შუშას ციხე აქვს უნიკალური სტრატეგიული თავისებურება, ციხის შიგნით არსებული ციხესიმაგრეების მშენებლობა, მათ შორის ფანაჰალი ხანის ციხის ჩათვლით, დაიწყო შუშას ციხის მშენებლობასთან ერთად. ბეი მირზა ადიგოზალის ცნობით, პანაჰალი ხანის მეფობის დროს შუშაში ხანის ოჯახის წევრებისთვის აშენდა „ფართო ნაგებობები და მაღალი სასახლეები“.[4]
შუშას ციხეში აშენებული ციხეებიდან მხოლოდ ორია შემორჩენილი ჩვენს დრომდე, მათგან ერთია გარაბოიუქ ხანიმის ციხე, რომელიც მდებარეობს ციხის სამხრეთ-აღმოსავლეთ მხარეს, ხოლო მეორე არის ფანაჰალი ხანის ციხე, რომელიც დგას კლდის პირას ღრმა ხეობაში. გარაბოიუქ ხანიმის ციხის შესასვლელი კარის წარწერაზე ნახსენებია მისი აშენება ჰიჯრის 1182 წელს (1768 წ.).
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Авалов 1977, p. 25
- ↑ Авалов 1977, p. 23
- ↑ Саламзаде, А. В. (1964). Архитектура Азербайджана XVI-XIX вв.. Баку, გვ. 96.
- ↑ Адигезал-бек, Мирза (1950). Карабах-наме. Баку, გვ. 63.