გაეროს აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფი
გაეროს აღმოსავლეთ ევროპის სახელმწიფოთა ჯგუფი (EEG) - გაეროს ხუთი რეგიონული ჯგუფიდან ერთ-ერთი, შედგება აღმოსავლეთ, ცენტრალური და სამხრეთ ევროპის 23 წევრი სახელმწიფოსგან.[1][2]
სხვა რეგიონული ჯგუფების მსგავსად, მას არავალდებულო ხასიათი აქვს და განიხილება რეგიონული და საერთაშორისო დონის საკითხები. გარდა ამისა, ჯგუფი მუშაობს გაეროს ორგანოებში ადგილების განაწილებაზე რეგიონიდან კანდიდატების წარდგენით.[3]
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1964 წელს რეგიონული ჯგუფების შექმნამდე, გაეროს უშიშროების საბჭოში იყო აღმოსავლეთ ევროპისა და აზიის ადგილი, რომელიც 1946-1964 წლებში ეკავათ აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებს (მათ შორის საბერძნეთსა და თურქეთს), ასევე თანამედროვე დასავლეთ ევროპისა და სხვა ქვეყნების და აზია-წყნარი ოკეანის ჯგუფების წევრებს.
შექმნიდან მოყოლებული, ჯგუფი მნიშვნელოვნად შეიცვალა სხვადასხვა წევრი სახელმწიფოების დაშლის გამო: საბჭოთა კავშირი 1991 წელს, იუგოსლავია 1991-2006 წლებში და ჩეხოსლოვაკია 1993 წელს. გარდა ამისა, გერმანიის გაერთიანების პროცესის შედეგად, ჯგუფმა დაკარგა გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა.
წევრები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ამჟამინდელი წევრები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფის ამჟამინდელი წევრი სახელმწიფოებია:[4][2]
ისტორიული წევრები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჩეხოსლოვაკია (1966–1993)
იუგოსლავია (1966–1992)
აღმოსავლეთ გერმანია (1973–1990)
.svg){kind=small}
წარმომადგენლობა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფს გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის უშიშროების საბჭოში (UNSC) ორი ადგილი აქვს; მუდმივი ადგილი უჭირავს რუსეთს, ხოლო არჩევითი ადგილი ჯგუფის რომელიმე მეორე წევრს. ჯგუფს ასევე უჭირავს 6 ადგილი გაეროს ეკონომიკურ და სოციალურ საბჭოში და 6 ადგილი გაეროს ადამიანის უფლებათა საბჭოში. ასევე, მას შეუძლია თავისი მოქალაქეების არჩევა გაეროს გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტად; ბოლოს, უნგრეთიდან ჩაბა კოროში ამ თანამდებობაზე 2022 წელს აირჩიეს და სამოცდამეშვიდე სესიაზე.[5]
უშიშროების საბჭო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფს უშიშროების საბჭოში ორი ადგილი უჭირავს, 1 არამუდმივი და 1 მუდმივი. ჯგუფიდან უშიშროების საბჭოს ამჟამინდელი წევრები არიან: [6][7]
| ქვეყანა | ტერმინი |
|---|---|
 რუსეთი
|
მუდმივი |
 სლოვენია
|
2024 წლის 1 იანვარი – 2025 წლის 31 დეკემბერი |
ეკონომიკური და სოციალური საბჭო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფს გაეროს ეკონომიკურ და სოციალურ საბჭოში ექვსი ადგილი უჭირავს. ეკონომიკური და სოციალური საბჭოს ამჟამინდელი წევრები ჯგუფიდან არიან:
| ქვეყანა | ტერმინი |
|---|---|
 პოლონეთი
|
2024 წლის 1 იანვარი – 2026 წლის 31 დეკემბერი |
 სლოვაკეთი
|
2023 წლის 1 იანვარი – 2025 წლის 31 დეკემბერი |
| სლოვენია
| |
| (ვაკანტური) [შენიშვნა 1] | |
 სომხეთი
|
2025 წლის 1 იანვარი – 2027 წლის 31 დეკემბერი |
 აზერბაიჯანი
|
ადამიანის უფლებათა საბჭო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფს გაეროს ადამიანის უფლებათა საბჭოში ექვსი ადგილი უჭირავს. ეკონომიკური და სოციალური საბჭოს ამჟამინდელი წევრები ჯგუფიდან არიან:[8][9]
| ქვეყანა | ტერმინი |
|---|---|
 ალბანეთი
|
2024 წლის 1 იანვარი – 2026 წლის 31 დეკემბერი |
 ბულგარეთი
| |
 საქართველო
|
2023 წლის 1 იანვარი – 2025 წლის 31 დეკემბერი |
 რუმინეთი
| |
 ჩეხეთი
|
2025 წლის 1 იანვარი – 2027 წლის 31 დეკემბერი |
 ჩრდილოეთი მაკედონია
|
გენერალური ასამბლეის თავმჯდომარეობა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ყოველ ხუთ წელიწადში ერთხელ, 2 და 7 ციფრებით დასრულებულ წლებში, აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფს უფლება აქვს აირჩიოს გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტი.
ქვემოთ მოცემულია რეგიონიდან პრეზიდენტების სია 1963 წელს მისი ოფიციალური შექმნიდან:[10]
წევრობის ქრონოლოგია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]დროთა განმავლობაში აღმოსავლეთ ევროპის ჯგუფის მნიშვნელოვანი ცვლილებების გათვალისწინებით, მისი წევრების რაოდენობაც შეიცვალა.
| წლები | წევრების რაოდენობა | შენიშვნები |
|---|---|---|
| 1966–1973 წწ. | 10 | პოლონეთი, ჩეხოსლოვაკია, უნგრეთი, იუგოსლავია, ალბანეთი, ბულგარეთი, რუმინეთი, საბჭოთა კავშირი ; უკრაინა (როგორც უკრაინის სსრ ) და ბელარუსი (როგორც ბელორუსიის სსრ ) დამოუკიდებელი წევრები იყვნენ (იხილეთ აქ ) |
| 1973–1990 წწ. | 11 | გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკა, როგორც წევრი |
| 1990 წელი | 10 | გერმანიის გაერთიანება |
| 1991–1992 წწ. | 21 | საბჭოთა კავშირის დაშლა ( ესტონეთი, ლატვია, ლიეტუვა, მოლდოვა, საქართველო, სომხეთი, აზერბაიჯანი ), იუგოსლავიის დაშლა ( სლოვენია, ხორვატია, ბოსნია-ჰერცეგოვინა, მაკედონია ) |
| 1993 წელი | 22 | ჩეხოსლოვაკიის ( ჩეხეთი, სლოვაკეთი ) დაშლა |
| 2006 წლიდან დღემდე | 23 | სერბეთისა და მონტენეგროს დაშლა ( სერბია, მონტენეგრო ) |
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ Wanza, Serah N.. (27 November 2017) What Are The Five Regional Groups of the United Nations?. Worldatlas. ციტირების თარიღი: 26 February 2019
- ↑ 2.0 2.1 „United Nations Handbook 2018–19“ (PDF). United Nations Handbook:: An Annual Guide for Those Working within the United Nations (56 ed.). Wellington: Ministry of Foreign Affairs and Trade of New Zealand: 15–17. 2018. ISSN 0110-1951. დაარქივებულია ორიგინალიდან (PDF) — 2019-01-25. ციტირების თარიღი: 2020-01-05.
- ↑ Latin American and Caribbean Group (GRULAC). Ministry of Foreign Affairs of Colombia (n.d.). ციტირების თარიღი: 28 February 2019
- ↑ Regional groups of Member States. United Nations. ციტირების თარიღი: 26 August 2024
- ↑ Hungarian diplomat Csaba Korosi elected UN Assembly president. ციტირების თარიღი: 2025-05-17
- ↑ Current Members. United Nations. ციტირების თარიღი: 26 February 2019
- ↑ General Assembly Elects Estonia, Niger, Saint Vincent and Grenadines, Tunisia, Viet Nam as Non-Permanent Members of Security Council for 2020-2021. United Nations. ციტირების თარიღი: 1 January 2020
- ↑ Current Membership of the Human Rights Council, 1 January - 31 December 2019 by regional groups. ციტირების თარიღი: 26 February 2019
- ↑ General Assembly Elects 14 Member States to Human Rights Council, Appoints New Under-Secretary-General for Internal Oversight Services. ციტირების თარიღი: 1 January 2020
- ↑ Past Presidents. ციტირების თარიღი: 26 August 2024
შეცდომა ციტირებაში ჯგუფი „შენიშვნა“ არსებული ტეგებისათვის <ref> ვერ მოიძებნა შესაბამისი ტეგი <references group="შენიშვნა"/>, ან გამოტოვებულია დამხურავი ტეგი </ref>; $2