ბოშათა ინტეგრაციის ათწლეული
| ბოშათა ინტეგრაციის ათწლეული | |
|---|---|
| საერთო მოსახლეობა | |
| ვრცელდებოდა ცენტრალურ და სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაზე; ინიციატივა მოიცავდა დაახლოებით 10 მილიონი ბოშის ცხოვრებას | |
| რეგიონები მნიშვნელოვანი მოსახლეობით | |
| გაერთიანებული სამეფო | დამკვირვებელი წევრი |
| ალბანეთი | მონაწილე ქვეყანა |
| უნგრეთი | მონაწილე ქვეყანა |
| რუმინეთი | მონაწილე ქვეყანა |
| სლოვაკეთი | მონაწილე ქვეყანა |
| ბულგარეთი | მონაწილე ქვეყანა |
| ჩეხეთი | მონაწილე ქვეყანა |
| ესპანეთი | მონაწილე ქვეყანა |
| სერბეთი | მონაწილე ქვეყანა |
| ჩრდილოეთ მაკედონია | მონაწილე ქვეყანა |
| ენები | ადგილობრივი ენები, ინგლისური |
| რელიგიები | სხვადასხვა — ქრისტიანობა, მუსლიმური თემები, ტრადიციული რწმენები |
ბოშათა ინტეგრაციის ათწლეული (ბოშ. Deshbersh le Romengo Anderyaripnasko) იყო ევროპის 12 ქვეყნის მრავალმხრივი ინიციატივა, რომლის მიზანი იყო ბოშათა სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის გაუმჯობესება და მათი სოციალურ ცხოვრებაში ჩართვა. ინიციატივა დაიწყო 2005 წელს და დასრულდა 2015 წელს. ეს იყო პირველი მრავალეროვნული პროექტი ევროპის მასშტაბით, რომელიც მიზნად ისახავდა ბოშების ცხოვრების ხარისხის სისტემურ გაუმჯობესებას.
პროექტში მონაწილეობდნენ: ალბანეთი, ბოსნია და ჰერცეგოვინა, ბულგარეთი, ხორვატია, ჩეხეთი, უნგრეთი, მაკედონია, მონტენეგრო, რუმინეთი, სერბეთი, სლოვაკეთი და ესპანეთი. ამ ქვეყნებში არსებული ბოშური თემები ისტორიულად ექვემდებარებოდნენ სოციალურ გარიყვასა და ეკონომიკურ უთანასწორობას. სლოვენია[1] და შეერთებული შტატები[2] პროექტში მონაწილეობდნენ დამკვირვებლის სტატუსით.
მონაწილე ქვეყნების მთავრობებმა იკისრეს ვალდებულება, შეემცირებინათ სხვაობა ბოშურ და არაბოშურ მოსახლეობას შორის სოციალურ უზრუნველყოფაში და ცხოვრების პირობებში. ასევე, დაისახა მიზნად სიღარიბისა და გარიყულობის დამთავრება. თითოეულმა ქვეყანამ შეიმუშავა სამოქმედო გეგმა, რომელიც განსაზღვრავდა მიზნებსა და მაჩვენებლებს ოთხ პრიორიტეტულ სფეროში: განათლება, დასაქმება, ჯანმრთელობა და საცხოვრებელი პირობები.
პროექტის წამყვანი საერთაშორისო პარტნიორები იყვნენ: მსოფლიო ბანკი, ღია საზოგადოების ინსტიტუტი, გაეროს განვითარების პროგრამა (UNDP), ევროპის საბჭო, მისი განვითარების ბანკი (CEB), ეუთოს დემოკრატიული ინსტიტუტებისა და ადამიანის უფლებების ბიურო (ODIHR), ევროპის ბოშათა საინფორმაციო ოფისი, ევროპის ბოშათა და მოგზაურთა ფორუმი, ევროპის ბოშათა უფლებების ცენტრი და ბოშათა განათლების ფონდი.
გაეროს ადამიანის დასახლებების პროგრამა (UN–HABITAT), გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესი კომისარიატი (UNHCR) და გაეროს ბავშვთა ფონდი (UNICEF) ინიციატივას შეუერთდნენ 2008 წელს, ხოლო ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაცია — 2011 წელს.
ბოშათა განათლების ფონდი (REF), რომელიც დაარსდა 2005 წელს, მიზნად ისახავდა განათლების ხელმისაწვდომობის გაფართოებას ცენტრალურ და სამხრეთ-აღმოსავლეთ ევროპაში მცხოვრები ბოშებისთვის. მისი ამოცანა იყო ბოშურ და არაბოშურ თემებს შორის საგანმანათლებლო სხვაობის შემცირება. ფონდი აფინანსებდა პროექტებს, რომელსაც ახორციელებდნენ მთავრობები, არასამთავრობო ორგანიზაციები და კერძო სტრუქტურები.
პროექტს ხელმძღვანელობდა საერთაშორისო საკოორდინაციო კომიტეტი (ISC), რომელშიც შედიოდნენ მონაწილე ქვეყნების მთავრობების, საერთაშორისო პარტნიორი ორგანიზაციების და ბოშური ორგანიზაციების წარმომადგენლები. პრეზიდენტობას ყოველ წელს ერთ-ერთი მონაწილე ქვეყანა ასრულებდა.
საზოგადოებრივი რეპრეზენტაცია და მედიის გავლენა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბოშათა ინტეგრაციის ათწლეულის ფარგლებში ერთ-ერთ ნაკლებად გაანალიზებულ, თუმცა სტრატეგიულად მნიშვნელოვან საკითხს წარმოადგენდა ბოშების გამოსახვა საზოგადოებრივ ცნობიერებაში და მასმედიის როლი ამ პროცესში. მიუხედავად იმისა, რომ ინიციატივის მთავარ მიმართულებებს განათლება, დასაქმება, ჯანმრთელობა და საცხოვრებელი პირობები წარმოადგენდა, ნაკლებად განიხილებოდა ის სოციალური კონტექსტი, სადაც ბოშები იქნენ მუდმივად ნეგატიურად რეპრეზენტირებულნი.
ძირითად მედიაგამოცემებში ბოშები ხშირად წარმოადგენდნენ პრობლემურ, კრიმინალიზებულ ან ეგზოტიზებულ ფენომენს, რაც კიდევ უფრო აძლიერებდა საზოგადოების შიგნით სტიგმატიზაციას და ინტერეგრაციული პოლიტიკის მიმართ ნდობის კრიზისს[3]. მაგალითად, უნგრეთში ჩატარებულ კვლევაში გამოჩნდა, რომ სატელევიზიო ახალი ამბების 60%-ში ბოშები გამოჩნდნენ მხოლოდ იმ კონტექსტში, რომელიც ეხებოდა დანაშაულს ან სოციალურ კონფლიქტს[4].
სლოვაკეთისა და ჩეხეთში დაინერგა ადგილობრივი მედია-ინიციატივები, რომლებიც ცდილობდნენ ბოშური თემების საკუთარი ხმით რეპრეზენტაციას. ერთ-ერთი წარმატებული მაგალითია სლოვაკური ბოშური რადიო "Roma Radio", რომელიც მაუწყებლობდა თემის შიდა კულტურულ საკითხებზე და შეამცირა სოციალურ იზოლაციასთან დაკავშირებული განცდები[5].
თუმცა, საერთაშორისო დონეზე ღია საზოგადოების ფონდისა და ბოშათა განათლების ფონდის აქტივობა მედიის ტრანსფორმაციის მიმართულებით იყო მცირე მასშტაბის. არარსებობდა კოორდინირებული გეგმა, რომელიც მიზნად დაისახავდა ბოშების რეპრეზენტაციის ცვლილებას ეროვნული ან რეგიონული მასშტაბით[6].
დასკვნის სახით შეიძლება ითქვას, რომ ბოშათა ინტეგრაციის ათწლეულში მედიის გავლენა ბოშური თემების ინტეგრაციაზე უმნიშვნელოვანესი, თუმცა დაუკმაყოფილებელი კომპონენტი იყო. მომავალი პოლიტიკებისთვის მედია-დისკურსის ანალიზი და საზოგადოებრივი წარმოდგენების ცვლილება უნდა გახდეს ერთ-ერთი საკვანძო პრიორიტეტი.
ბოშური თემების შიდა ლიდერობის განვითარება
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ბოშათა ინტეგრაციის ათწლეულის ერთ-ერთ ნაკლებად შესწავლილ ასპექტს წარმოადგენდა შიდა ლიდერობის განვითარება ბოშურ თემებში. მიუხედავად იმისა, რომ სახელმწიფო და საერთაშორისო დონეზე არსებობდა პოლიტიკური და ფინანსური მხარდაჭერა, ადგილობრივ დონეზე თემურ ლიდერებს ნაკლებად ჰქონდათ მონაწილეობა გადაწყვეტილებების მიღებაში და პროექტების თანაავტორობაში.[7]
ბოშური თემების შიდა მობილიზაციის მაგალითები განსაკუთრებით წარმატებული აღმოჩნდა სოფლის და ნახევრადურბანულ სივრცეებში, სადაც ახალგაზრდები თანდათანობით ახერხებდნენ ფორმალური განათლების გავლით თემში ინიციატივის აღებას და მედიატორულ როლს ადგილობრივ ხელისუფლებასთან.[8]
თუმცა, ათწლეულის დროს არ არსებობდა სისტემური მიდგომა შიდა ლიდერების მხარდაჭერისთვის, როგორიც იქნებოდა მენტორობის პროგრამები, ბიუჯეტური რესურსების პირდაპირი ხელმისაწვდომობა ან ბოშურ ენაზე ადმინისტრაციული ტრენინგები. ეს საკითხი განსაკუთრებით აქტუალური ხდება იმ ფონზე, როდესაც ბოშურ თემებს შიგნითვე აქვთ მრავალფეროვანი იდენტობები, რომელიც საჭიროებს შიდა დიალოგს და წარმომადგენლობითობას, რაც მხოლოდ ფორმალური პოლიტიკური ჩარჩოებით ვერ ხერხდება.[9]
მომავლის სტრატეგიებისთვის აუცილებელია არა მხოლოდ გარედან მხარდაჭერა, არამედ შიდა ლიდერობის სისტემური გაძლიერება, როგორც ბოშური თემების მდგრადი განვითარების ერთ-ერთი ბირთვული ელემენტი.
რესურსები ინტერნეტში
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ბოშათა ინტეგრაციის ათწლეულის ოფიციალური ვებსაიტი (არქივიდან)
- ღია საზოგადოების ახალი ამბები: ბოშათა ინტეგრაციის ათწლეული — საუკუნოვანი დისკრიმინაციის გამოწვევა
- ევროკავშირის მონიტორინგისა და ადვოკატირების პროგრამა (EUMAP): გარიყულობის დაძლევა — ბოშათა ათწლეული
- კრიტიკა ორგანიზაციის მიმართ — ინტერვიუ ივან ვესელისთან, ორგანიზაცია „Dženo“-ს თავმჯდომარესთან (არქივიდან)
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ About. Decade of Roma Inclusion 2005-2015. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-07-11. ციტირების თარიღი: 2012-07-12.
- ↑ U.S. Government became observer to the Roma Decade of Inclusion. Office of Policy Planning and Public Diplomacy, in the Bureau of Democracy, Human Rights and Labor, of the U.S. Department of State. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2012-09-15. ციტირების თარიღი: 2012-07-12.
- ↑ van Baar, H. (2011). Europe's Romaphobia: problematization, securitization, nomadization. Environment and Planning D: Society and Space, 29(2), 203–212.
- ↑ Kóczé, A., & Rövid, M. (2012). Pro-Roma Global Civil Society: Acting for, with or instead of Roma? The Global Civil Society Yearbook 2011, Palgrave Macmillan.
- ↑ Slaviková, Z. (2014). Roma Radio in Slovakia: A tool for cultural identity and social inclusion. Romani Studies, 24(1), 77–89.
- ↑ Open Society Institute (2010). No Data—No Progress: Country Findings. Decade of Roma Inclusion Secretariat Foundation.
- ↑ Rorke, B. (2012). Empowerment and Participation: Roma Leadership and the Decade. Decade Watch Report.
- ↑ Rostas, I. (2015). Ten Years After: A History of Roma School Desegregation in Central and Eastern Europe. CEU Press.
- ↑ Kóczé, A. (2011). Gender, Ethnicity and Power: Intersectionality in Action. Romani Studies, 21(2), 112–127.