ბეილერბეის სასახლე

ბეილერბეის სასახლე
	თურქ. Beylerbeyi Sarayı
	41°02′24″ ჩ. გ. 29°02′24″ ა. გ. / 41.04000° ჩ. გ. 29.04000° ა. გ.
დაარსდა	1861 წელი
ქვეყანა	თურქეთი
მდებარეობა	იუსქიუდარი
ოფიციალური საიტი	http://www.millisaraylar.gov.tr/

ბეილერბეის სასახლე (თურქ. Beylerbeyi Palace) — XIX საუკუნის ოსმალური სასახლე, რომელიც მდებარეობს სტამბოლის უსქუდარის რაიონის ბეილერბეის უბანში, ბოსფორის აზიურ სანაპიროზე. სულთან აბდულაზიზის დაკვეთით აშენებული და 1861-1865 წლებში დასრულებული, სასახლე ემსახურებოდა საზაფხულო რეზიდენციას და უცხოელი დიგნიტარების მასპინძლობის ადგილს. მისი დიზაინი აერთიანებს ევროპული არქიტექტურის გავლენას, განსაკუთრებით ნეობაროკოს, ტრადიციულ ოსმალურ ინტერიერის დეკორაციასთან.^[1] დღეს იგი ფუნქციონირებს როგორც საზოგადოებისთვის ღია მუზეუმი.

ისტორია

ბეილერბეის სასახლე დაიკვეთა სულთან აბდულაზიზმა (1830–1876) და აშენდა 1861-1865 წლებში საზაფხულო რეზიდენციად და მოსამსახურედ, ასევე მონახულებული სახელმწიფოების ხელმძღვანელების მასპინძლობის ადგილად.^[2] საფრანგეთის იმპერატრიცა ევგენია ეწვია ბეილერბეის სასახლეს 1869 წელს სუეცის არხის გახსნის ცერემონიაზე მიმავალ გზაზე. საფრანგეთის იმპერატრიცა ევგენია იმდენად აღფრთოვანებული იყო სასახლის ელეგანტურობით, რომ სასტუმრო ოთახის ფანჯრის ასლი გააკეთა თავისი საძინებლისთვის ტიუილრის სასახლეში, პარიზში.^[3] სასახლემ ასევე უმასპინძლა სხვა გამორჩეულ სტუმრებს, როგორიცაა ჰერცოგი ედუარდ VII და ჰერცოგინია ალექსანდრა დანიელი.^[4]

საზაფხულო სავანედ ოსმალეთის სულთნებისთვის მსახურების გარდა, ბეილერბეის სასახლე ფუნქციონირებდა როგორც ოფიციალური სახელმწიფო სასტუმრო სახლი. მან უმასპინძლა ცნობილ ფიგურებს, მათ შორის ფრანც იოზეფს, ავსტრია-უნგრეთის იმპერატორს (1869); ნიკოლოზს, მონტენეგროს მეფეს (1874); და ვილჰელმ II-ს, გერმანიის იმპერატორს.^[5] ტახტიდან ჩამოგდების შემდეგ, სულთან აბდულჰამიდ II-მ თავისი ცხოვრების ბოლო ექვსი წელი გაატარა სასახლეში და იქ გარდაიცვალა 1918 წელს.^[6]

აღწერა

ბეილერბეის სასახლე დაპროექტდა სარკის ბალიანის მიერ მეორე იმპერიის სტილში. იგი უფრო მარტივია დიზაინით, ადრეულ სასახლეებთან, როგორიცაა დოლმაბაჰჩე და ქიუჩიუქსუ, შედარებით. სასახლე საუკეთესოდ ჩანს ბოსფორიდან, სადაც ჩანს ორი ცალკე საბანაო პავილიონი: ერთი ჰარემისთვის (ქალთა საცხოვრებელი) და ერთი სელამლიქისთვის (მამაკაცთა საცხოვრებელი).

სასახლის ინტერიერის დიზაინი აერთიანებს დასავლურ და აღმოსავლურ გავლენას და ასახავს ტრადიციული თურქული სახლებისთვის დამახასიათებელ მახასიათებლებს. ეს სამსართულიანი შენობა, სარდაფის ჩათვლით, შეიცავს 24 ოთახს და 6 დარბაზს. იატაკები დაფარულია ეგვიპტური ჩალის ხალიჩებით. ოთახები და დარბაზები მორთულია თურქული ჰერეკეს ხალიჩებით, ფრანგული ბაკარას ბროლის ჭაღებით და სტამბოლის ჰალიჩის (ოქროს რქა) საზღვაო ნავსადგურში დამზადებული საათებით ინგლისიდან, საფრანგეთიდან და თურქეთიდან. გარდა ამისა, ფარფორის ვაზები ჩინეთიდან, იაპონიიდან, საფრანგეთიდან, გერმანიიდან და თურქეთის ილდიზის რეგიონიდან ამატებს სასახლის მდიდრულ დეკორაციას.^[6]