ბათუმის ოკრუგი

ბათუმის ოკრუგის რუკა

ბათუმის ოკრუგი (რუს. Батумский округ; 1878-1921) — რუსეთის იმპერიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული ისტორიულ-სამხრეთ დასავლეთ საქართველოში. ადმინისტრაციული ცენტრი — ბათუმი.

1878-1883 წლები

1878 წელს ბერლინის ხელშეკრულების გაფორმების შემდეგ, რუსეთის მიერ ოსმალეთის იმპერიისგან დაპყრობილ მიწებზე მოაქწყო ადმინისტრაციული ერთეულები, მათ შორის ბათუმის ოლქი, რომლის შემადგენლობაშიც ართვინისა და აჭარის ოკრუგებთან ერთად შედიოდა ბათუმის ოკრუგიც. ბათუმის ოკრუგის ფართობი დაახლოებით 1235 ვერსტი² იყო. 1881-1882 წლებში ოკრუგი მოითვლიდა: ბათუმის უბანი — 16 სოფელს, 681 კომლს ანუ 2922 კაცს; კინტრიშის უბანი — 15 სოფელს, 763 კომლს ანუ 3521 კაცს; გონიოს უბანი — 59 სოფელს, 1287 კომლს ანუ 6685 კაცს; სულ — 90 სოფელს, 2731 კომლს ანუ 13128 კაცს. მოსახლეობა ძირითადად მუსულმანი ქართველებით იყო დასახლებული.

1878-1880 წლებში ბათუმის ოკრუგის პირველი უფროსი იყო გრიგოლ გურიელი.

1883 წლის 12 ივლისის დადგენილებით ბათუმის ოლქი გაუქმდა, ხოლო მასში შემავალი ართვინის, აჭარისა და ბათუმის ოკრუგები, ქუთაისის გუბერნიაში ორი ოკრუგის ართვინისა და ბათუმის ოკრუგების (აჭარის ოკრუგი შეუერთეს ბათუმის ოკრუგს) სახით შევიდა.

1883-1903 წლები

1883 წლიდან ბათუმის ოკრუგი უშუალოდ დაუქვემდებარეს ქუთაისის გუბერნიას.

1903-1921 წლები

1903 წელს ქუთაისის გუბერნიას კვლავ გამოეყო ბათუმისა და ართვინის ოკრუგები და შეიქმნა ახალი ბათუმის ოლქი, რომელმაც აღნიშნული ფორმით იარსება 1921 წლის გასაბჭოებამდე, რომლის დროსაც ყარსის ხელშეკრულების თანახმად ბათუმის ოლქის სამხრეთი ნაწილი (მათ შორის ბათუმის ოკრუგის მცირე ნაწილი) დარჩა თურქეთის რესპუბლიკის შემადგენლობაში.

მოსახლეობა

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1882	38 539	20509	17760
1884	50 900
1886	46 632
1897	85 576	50832	34744
1905	63 414

ლიტერატურა

• ჟორდანია ო., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, თბ., 1997. — გვ. 332.