ასმოდეუსი (გოიას ნახატი)
| ასმოდეუსი, ანუ ფანტასტიკური ხილვა | |
|---|---|
| Visión fantástica o Asmodea | |
.jpg) | |
| ავტორი | ფრანსისკო გოია |
| წელი | 1819-1823 |
| კატალოგი | 533[1] , 2166c[1] და 1620[1] |
| ტიპი | ტილო, ზეთი |
| სიმაღლე | 123 |
| სიგანე | 265 |
| ქალაქი | მადრიდი |
| მუზეუმი | პრადოს მუზეუმი |
„ასმოდეუსი“, ანუ ფანტასტიკური ხილვა (ესპ. Vision fantástica) — ფრანსისკო გოიას მიერ 1820-1823 წლებში[2] შესრულებული ფრესკა. მასზე გამოსახულია ორი მფრინავი ფიგურა, რომლებიც ლივლივებენ პეიზაჟის ზემოთ, რომელშიც მთა დომინირებს.[3] „ასმოდეუსი“ ერთ-ერთია გოიას 14 „ბნელი ნახატიდან“ — მისი უკანასკნელი მნიშვნელოვანი სერიიდან, რომელიც მან მადრიდის გარეუბანში საკუთარი სახლის კედლებზე (Quinta del Sordo) დახატა.
შემორჩენილი არ არის რაიმე სახის საბუთები და მკტიცებულებები, რომლებიც მოგვითხრობდნენ თვითონ გოიას მიერ საკუთარი სერიის ახსნაზე, რაც, შესაძლოა, მეტყველებს იმაზე, რომ მისი ნამუშევრები საზოგადოებისთვის არ იყო შესრულებული. ამ სერიაში გოია თავის ნამუშევრებს სახელებს არ არქმევდა. ამ ნახატს სახელწოდება ასმოდეუსი მოგვიანებით მიენიჭა გოიას მეგობრის, ესპანელი მხატვრის, ანტონიო ბრუგადას მიერ. ასმოდეუსი არის დემონი ტობითის წიგნიდან. ასმოდეუსი აგრეთვე მოიხსენიება პრომეთეს ბერძნულ მითში, რომელშიც იგი ქალღმერთმა ათენამ კავკასიონის მთებზე გადაიყვანა.[3]
ორი ფიგურა, ერთი მამაკაცისა და ერთი ქალის, ვრცელ ლანდშაფტზე ლივლივებენ. ქალი თეთრადაა შემოსილი და წითელ-ვარდისფერი მოსასხამშია გახვეული. ორივე გმირი შეშინებულია: ქალი შიშისგან მოსასხამით სახის ქვედა ნაწილს იფარავს, მამაკაცის სახე კი ღრმა შეშფოთებას გამოხატავს.[4] მათი მზერები ურთიერთსაპირისპიროდაა მიმართული. მამაკაცი მთის წვერზე მდებარე ქალაქს უცქერს. კრიტიკოსი ევან კონელი აღნიშნავს, რომ მთის ფორმა გიბრალტარს მოგვაგონებს, რომელიც ნახევარკუნძულის ომის დროს ესპანელი ლიბერალების თავშესაფარი იყო.[5] წინა პლანზე ვხედავთ ჯგუფს ფრანგი ჯარისკაცებისა, რომლებიც ჰგვანან გოიას 1814 წლის სხვა ნახატის, „1808 წლის სამი მაისი მადრიდში“, ანალოგიურ პერსონაჟებს, რომლებიც უმიზნებენ მთის ძირას მოხეტიალე ხალხს. ეს ხალხი მოძრაობს ცხენებსა და ურმებთან ერთად. ისინი, სავარაუდოდ, დევნილები არიან[4] და გაურბიან ნაპოლეონის საფრანგეთთან ომის შედეგებს. ამ ომის მსხვერპლი გოიამ უფრო ადრე გამოსახა სერიაში „ომის უბედურებები“.
მწერალმა რიჩარდ კოტრელმა შენიშნა ცის გამოსახულების მსგავსება გოიას ამავე „ბნელი ნახატების“ სერიის სხვა ნახატთან, ძაღლთან.[4] სადამკვირვებლო პერსპექტივის გამრუდების ელიფსური ვიზუალური ხერხის გამოყენებით ნამუშევარი ასევე ჰგავს ნახატებს „ატროპოსი“ და „ფესტივალი სან-ისიდროში“.
თავდაპირველად ეს ნახატი გოიამ სახლის კედელზე დაიტანა,[6] მოგვიანებით კი ტილოზე გადაიტანა და ამჟამად პრადოს მუზეუმში ინახება ამავე სერიის სხვა ნახატებთან ერთად.
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Connell, Evan S. Francisco Goya: A Life. New York: Counterpoint, 2004. ISBN 1-58243-307-0
- Cottrell, Richard. Looking at Paintings: A Private View. Murdoch Books, 2010. ISBN 1-74196-486-5
- Junquera, Juan José. The Black Paintings of Goya. London: Scala Publishers, 2008. ISBN 1-85759-273-5
- Harvard, Robert. The Spanish eye: painters and poets of Spain. Tamesis Books, 2007. ISBN 1-85566-143-8
- Hughes, Robert. Goya. New York: Alfred A. Knopf, 2004. ISBN 0-394-58028-1
- Licht, Fred. Goya: The Origins of the Modern temper in Art. Universe Books, 1979. ISBN 0-87663-294-0
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- Quinta del Sordo-ს ვირტუალური ტური დაარქივებული 2017-01-03 საიტზე Wayback Machine.