არა-პაჩის მუზეუმი
არა-პაჩის მუზეუმი(იტალ. Museum of the Ara Pacis) — ეკუთვნის რომის (იტალია) მუზეუმების სისტემას; მასში განთავსებულია ავგუსტოს არაპაკისი, უძველესი მონუმენტი, რომელიც პირველად ქრისტეს შობამდე 9 წლის 30 იანვარს იქნა ინაუგურირებული.
სტრუქტურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მუზეუმი, რომელიც ამერიკელმა არქიტექტორმა რიჩარდ მეიერმა გააკეთა და რომლის აშენებაც მოხდა ფოლადის, ტრავერტინის, მინისა და ფასადის გამოყენებით, წარმოადგენს რომის ისტორიულ ცენტრში ფაშისტური ეპოქის შემდეგ ყველაზე მნიშვნელოვან არქიტექტურულ და ურბანულ ჩარევას.[1] ეს არის სტრუქტურა, რომელიც დახასიათებელია მოდერნისტული თვისებებით, შედგება მკაცრად გეომეტრიული ფორმებისგან და აქვს გლუვი ზედაპირები. ფართო მინის ზედაპირები და სახურავის ფანჯრები საშუალებას აძლევს სინათლეს, შეაღწიონ ცენტრალურ პავილიონში.[2]
თეთრი ფერი არის რიჩარდ მაიერის ნამუშევრების მახასიათებელი, ხოლო ტრავერტინის ფირფიტები, რომლებიც მორთავს შენობის ნაწილს, გამოხატავს დიზაინის ცვლილებებს, რაც წარმოიშვა ცვლილების შედეგად, რომელიც განაპირობა კრიტიკამ სტრუქტურის ვიზუალურ გავლენაზე გარშემო არსებულ ურბანულ ლანდშაფტზე.
კომპლექსი თავდაპირველად განკუთვნილი იყო იმისთვის, რომ მოეწყო საფეხმავლო ბილიკი, რომელიც უზრუნველყოფდა პირდაპირ დაკავშირებას ტიბრის მდინარეასთან მიწისქვეშა გადასასვლელით, თუმცა ის არასდროს აშენებულა.[3]
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]მუზეუმის პირველი შენობა შეიმუშავა არქიტექტორმა ვიტორიო ბალიო მორპურგომ და დასრულდა 1938 წელს, ფაშისტური ეპოქის დროს, როგორც მუსოლინი|მუსოლინის პიაცა ავგუსტო იმპერატორის რეორგანიზაციის ნაწილი. ეს ადგილი შეირჩა მუზეუმისთვის ავგუსტოს მავზოლეუმთან ახლოს და ახლად აშენებული რაციონალისტური არქიტექტურის გარემოცვასთან მისახლოების გამო.[4]
1996 წელს, მაშინდელმა რომის მერმა, ფრანჩესკო რუტელმა, ამერიკელ არქიტექტორს რიჩარდ მეიერს დააკისრა ახალი მუზეუმის მშენებლობა, რაც განხორციელდა არქიტექტურული კონკურსის გარეშე.[5] მორპურგოს შენობა დაანგრია, ხოლო არსებული შენობა გაიხსნა საზოგადოებისთვის შვიდი წლის სამუშაოების შემდეგ 2006 წლის 21 აპრილს (რომის ტრადიციული დაარსების თარიღის იუბილეზე).[6]
2009 წლის 31 მაისის ღამეს უცნობმა პირებმა გააფუჭეს თეთრი გარე კედელი მწვანე და წითელი საღებავით და კედლის ძირში ტუალეტის ქვაბი მოათავსეს.[7]
2009 წლის 12 დეკემბერს, კოპენჰაგენის სამიტის დროს, Earth First!-ის აქტივისტთა ჯგუფმა შადრევნის წყალი მწვანედ შეღება და ვია ტომაჩელის მხარეს განათავსა ბანერი წარწერით „Earth First! Act Now“. მუზეუმის თანამშრომლები და სამართალდამცველები დაუყოვნებლივ ჩაერივნენ მათ მოხსნეს ბანერი და დაცალეს შადრევანი.
მიღება და კრიტიკა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]შენობამ ურთიერთგამომრიცხავი მოსაზრებები გამოიწვია[8] The New York Times-მა ის ჩათვალა წარუმატებლობად, „თანამედროვე გამოხატულებად იმისა, რა შეიძლება მოხდეს, როცა არქიტექტორი საკუთარ სტილს განადიდებს თვითდიდების განცდით. აბსურდულად გადიდებული მასშტაბებით, ის თითქოს უგულებელყოფს მის გარშემო არსებულ მჭიდროდ აგებულ და ტექსტურებით სავსე ქალაქის შიშველ სილამაზეს.“[6] შენობა ასევე გააკრიტიკეს ისეთმა არქიტექტორებმა, როგორიც არიან მასიმილიანო ფუქსასი და პაოლო პორტოგეზი.[9] არქეოლოგმა ადრიანო ლა რეჯინამ გააკრიტიკა იგი მზის პირდაპირი სხივებისგან აუცილებელი დამცავი ბარიერების არარსებობის გამო და განაცხადა, რომ „არაპაკისი შენობის აშენების საბაბად იქცა, ნაცვლად იმისა, რომ შენობა ყოფილიყო არაპაკისის წარმოსაჩენად შექმნილი სივრცე.“[10] იტალიელმა ხელოვნების კრიტიკოსმა და პოლემისტმა ვიტორიო სგარბიმ ის „ტეხასური ბენზინგასამართ სადგურს უწოდა, განთავსებული ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი ურბანული ცენტრის გულში.“[11]
თუმცა, ზოგიერთი რიჩარდ მაიერის პროექტს იცავდა[12] მაგალითად, ხელოვნების კრიტიკოსი აკილე ბონიტო ოლივა. [13]
2013 წლის ნოემბერში, ძლიერ წვიმის დროს, სახურავის გაუმართაობამ წყალს შენობაში შეაღწევის საშუალება მისცა. თანამშრომლებს ალტარის ზედაპირიდან წყლის მოსაცილებლად ვედროების გამოყენება მოუხდათ.[14]
ერთ-ერთი პირველი განცხადების დროს, რომის მერად არჩევის შემდეგ 2008 წლის აპრილში, ჯანი ალემანომ გამოაცხადა თავისი განზრახვა, რიჩარდ მეიერის შენობის დემონტაჟის შესახებ. თუმცა, მოგვიანებით თავად ალემანომ აღნიშნა, რომ შენობის მოცილება მისი ადმინისტრაციის პრიორიტეტი აღარ იყო.[15]
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ "Ara Pacis Museum / Richard Meier & Partners" Arch Daily
- ↑ The Meier project - Museo dell'Ara Pacis. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2017-10-05. ციტირების თარიღი: 2025-04-22.
- ↑ Non si abbatterà il muretto dell'Ara Pacis arriva lo stop della soprintendenza Lilli Garrone on the Corriere della Sera
- ↑ Ara Pacis Augustae.
- ↑ Simongini, Gabriele (23 November 2013). „Piove nella teca L'eterno scandalo dell'Ara pacis Il vetro non regge all'acquazzone La storia di una protezione nata male“. il Tempo (იტალიური). ციტირების თარიღი: 4 June 2024.
- ↑ 6.0 6.1 Ouroussoff, Nicolai (25 September 2006). „ARCHITECTURE REVIEW - ARA PACIS MUSEUM An Oracle of Modernism in Ancient Rome“. The New York Times.
- ↑ Itzkoff, Dave (1 June 2009). „Vandals Attack Museum in Center of Rome“. The New York Times.
- ↑ Strazzulla, Maria José (2009). „War and Peace: Housing the Ara Pacis in the Eternal City“. American Journal of Archaeology. 113 (2). doi:10.3764/ajaonline1132.Strazzulla. (open access)
- ↑ Vitale, Giovanna (1 May 2008). „"È brutta, ma demolirla è un lusso assurdo"“ (PDF). Repubblica Extra (იტალიური). ციტირების თარიღი: 4 June 2024.
- ↑ Mambelli, Renata (1 May 2008). „"Ara Pacis, Comune a processo se va via la teca"“ (PDF). la Repubblica (იტალიური). ციტირების თარიღი: 4 June 2024.
- ↑ Ulivieri, Federica (17 January 2020). „Torre Velasca passa a Hines. Gli altri edifici "brutti" sparsi per il mondo“. MasterX (იტალიური). ციტირების თარიღი: 19 August 2024.
- ↑ Giannino Cusano. Il progetto di Richard Meier per l'Ara Pacis a Roma: perché si!.
- ↑ Interview granted to TG3 the day after the declarations of the Mayor Gianni Alemanno.
- ↑ Saraceni, Jessica E.. (November 25, 2013) Ara Pacis Dampened by Leaky Roof - Archaeology Magazine.
- ↑ Non si abbatterà il muretto dell'Ara Pacis arriva lo stop della soprintendenza Lilli Garrone on Corriere della Sera