ანა ოსტრუმოვა-ლებედევა

ანა ოსტრუმოვა-ლებედევა
ანა ოსტრუმოვა-ლებედევა
დაიბადა	5 (17) მაისი, 1871
დაბადების ადგილი	სანქტ-პეტერბურგი
გარდაიცვალა	5 მაისი, 1955 (84 წლის)
გარდაცვალების ადგილი	სანქტ-პეტერბურგი

ანა პეტროვნა ოსტრუმოვა-ლებედევა (რუს. А́нна Петро́вна Остроу́мова-Ле́бедева, დ. 5 (17) მაისი, 1871, სანქტ-პეტერბურგი — გ. 5 მაისი, 1955, ლენინგრადი) — რუსი და საბჭოთა მხატვარი, გრაფიკოსი , რუსული მოდერნის მთავარი ფიგურა, მემუარისტი, ორგანული ქიმიკოსის სერგეი ლებედევის ბიძაშვილი და ცოლი. საზოგადოება „ხელოვნების სამყაროს“ წევრი (1899 წლიდან) და არაერთი სხვა სამხატვრო ასოციაციების წევრი პეტერბურგში-პეტროგრადი-ლენინგრადი და მოსკოვში. რსფსრ სახალხო არტისტი (1946). სსრკ სამხატვრო აკადემიის ნამდვილი წევრი (1949 წლიდან).

ბიოგრაფია

ანა ოსტრუმოვა-ლებედევა დაიბადა 1871 წლის 5 (17) მაისს, სანქტ-პეტერბურგში. იგი იყო სინოდის ჩინოვნიკის, სენატორისა და პირადი მრჩეველის, პიოტრ ოსტროუმოვის და მისი მეუღლის მარია ჩეხოვიჩის (1851-1921), ვარშავის საკათედრო ტაძრის რექტორის დეკანოზ კლიმენტ ჩეხოვიჩის ქალიშვილი. მარია კლიმენტიევნას და, ელიზავეტა ჩეხოვიჩი, იყო მხატვრის ვლადიმერ ლებედევისა და ქიმიკოსის სერგეი ლებედევის დედა, რომელიც მოგვიანებით ანას ქმარი გახდა.

1889-1892 წლებში ანა სწავლობდა ბარონ შტიგლიცის ტექნიკური ხატვის ცენტრალურ სკოლაში, სადაც მისი მთავარი მასწავლებელი იყო გრავიორი ვასილი მატე.

1892-1900 წლებში ანა სწავლობდა უმაღლეს სამხატვრო სკოლაში საიმპერატორო სამხატვრო აკადემიაში მხატვრებთან ილია რეპინი, კონსტანტინე სავიცკი და პაველ ჩისტიაკოვისთან, რომელიც დაამთავრა მხატვრის წოდებით „მათეს გრავიურის კლასის მხატვარი“, წარმოადგინა 14 გრავიურა ხეზე, მათ შორის ფერადი, რაც იმდროინდელი ინოვაცია იყო ბეჭდურ გრავიურის ტექნიკაში.

1898-1899 წლებში მუშაობდა პარიზში ჯეიმს უისლერის სტუდიაში. ის ბევრს მოგზაურობდა იტალიაში, საფრანგეთსა და ესპანეთში, სადაც მუშაობდა ურბანულ პეიზაჟებზე. 1899 წლიდან აქტიურად მონაწილეობდა სამხატვრო ასოციაცია „ხელოვნების სამყაროს“ საქმიანობაში, ხოლო 1900 წლიდან მონაწილეობდა მხატვრულ გამოფენებში.

1901 წელს ანამ შექმნა გრავიურების სერია ჟურნალისთვის „World of Art“ (1902 წლის №1). 1905 წელს ცოლად გაჰყვა ბიძაშვილს, ქიმიკოს სერგეი ლებედევს.^[8] 1918-1922 წლებში ასწავლიდა ფოტოგრაფიისა და ფოტოტექნოლოგიის უმაღლეს ინსტიტუტში. 1924 წლიდან იყო შემოქმედებითი ასოციაცია „ოთხი ხელოვნების“ წევრი. 1934 წლიდან 1936 წლის იანვრამდე კი იგი ასწავლიდა სრულიად რუსეთის სამხატვრო აკადემიის ფერწერის, ქანდაკებისა და არქიტექტურის ინსტიტუტში.^[9]

დიდი სამამულო ომის დროს იგი მუშაობდა ალყაში მოქცეულ ლენინგრადში და ქმნიდა ალყაში მოქცეული ქალაქის მღელვარე გრაფიკული სურათების სერიას. 1942 წლის ივლისში ალყაში მოქცეულ ლენინგრადში მოეწყო ანა ოსტრუმოვა-ლებედევას ნამუშევრების გამოფენა, რომელიც 1896-1942 წლებში შეიქმნა.

1949 წლიდან ანა ოსტრუმოვა-ლებედევა გახდა სსრკ სამხატვრო აკადემიის ნამდვილი წევრი.

ანა ოსტრუმოვა-ლებედევა გარდაიცვალა 1955 წლის 5 მაისს 83 წლის ასაკში ლენინგრადში. იგი ქმრის გვერდით დაკრძალეს ტიხვინის სასაფლაოზე, ხელოვნების ოსტატთა ნეკროპოლისში.^[10]

შემოქმედება

მე-20 საუკუნის პირველი ნახევრის რუსი გრავიურების რეიტინგში ის არა მხოლოდ „პირველი მასშტაბის ვარსკვლავია“, არამედ მხატვარი, რომელმაც ეს ხელოვნება გააცოცხლა რუსეთში. ანა ოსტრუმოვა-ლებედევამ ასევე წამოიწყო რუსული ხის კვეთის აღორძინება, მათ შორის ფერადი და მუშაობდა როგორც ლითოგრაფიაში, ასევე აკვარელში. მისივე სიტყვებით, მან „აღადგინა მხატვრული შემოქმედებითი შავი გრავიურა და შექმნა გრავიურის ახალი დარგი — ფერადი გრავიურა“.^[11] იტალიაში, საფრანგეთსა და ესპანეთში მოგზაურობისას ხშირად ასახავდა პეტერბურგისა და მისი შემოგარენის ხედებს, ასევე ქალაქურ პეიზაჟებს. ის იყო ერთ-ერთი იმ მცირერიცხოვან მხატვრებს შორის, ვინც ორგანულად ქმნიდა პეიზაჟებს, რომლებიც კომპოზიციაში შეიცავდა არქიტექტურულ სტრუქტურებს.

მისი, როგორც პორტრეტისტის მოღვაწეობა ასევე ძალიან წარმატებული იყო: რუსეთის მუზეუმში ინახება ანა ოსტრუმოვა-ლებედევას მიერ შესრულებული მაქსიმილიან ვოლოშინის პორტრეტი.

მხატვრის გრავიურები ინახება რუსეთის, საფრანგეთის, გერმანიისა და ჩეხეთის მუზეუმებში.

თანამედროვეთა მოგონებებიდან

მის შესახებ ალექსანდრ ბენუა წერდა:

„გრავიურაში მას აქვს დარტყმის ძალა, რაც საშუალებას აძლევს მას გადმოსცეს თავისი შთაბეჭდილებები დამაჯერებელი ლაკონიზმის უკიდურეს ხარისხამდე. გრავიურაში მან, ისევე როგორც არავინ, იცის როგორ გადმოსცეს სასურველი განწყობა საღებავებში მინიმალური ფერის მასშტაბის გამოყენებით. თავის აკვარელებში იგი თვალს ახარებს ფუნჯის თავისუფლებით და ისევ მისი ეს ნამუშევრები ანათებს მომხიბლავი ბზინვარებითა და ფერების თანხმობით, რომელიც ბუნებაში უჩვეულოდ დაკვირვებით არის დაფიქსირებული.“

გამოფენები

მისი დებიუტი თავისი გრავიურებით შედგა World of Art გამოფენაზე 1900 წელს.

მან მოიპოვა მეორე პრიზი გრავიურებისთვის „ხელოვნების წახალისების საზოგადოების“ კონკურსზე.

ჯილდოები

ანას მრავალი ჯილდო აქვს მიღებული, მათ შორის: მეორე პრიზი რუსულ კონკურსზე ფერადი გრავიურისთვის „პერსევსი და ანდრომედა“ (1899),^[12] შრომის წითელი დროშის ორდენი (1946 წლის 12 ივნისი), მედალი „ლენინგრადის თავდაცვისთვის“. მას მინიჭებული აქვს რსფსრ სახალხო არტისტის (1946 წ.) და რსფსრ დამსახურებული არტისტის (1942) წოდება.

სქოლიო

↑ ^1.0 ^1.1 The Fine Art Archive
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107456632"></a>
↑ ^2.0 ^2.1 Литераторы Санкт-Петербурга. XX век / под ред. О. В. Богданова
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124670547"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q108611244"></a>
↑ ^3.0 ^3.1 ^3.2 Остроумова-Лебедева Анна Петровна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>
↑ Anna Petrovna Ostroumova-Lebedeva
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>
↑ FemBio database
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61356138"></a>
↑ ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>
↑ Burleigh-Motley M. Ostroumova-Lebedeva, Anna // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T064158
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q103960567"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>
↑ Design: Heinrich Ligovsky; programming: Roman Parshin. Остроумова-Лебедева. История любви. / Эпоха возрождения. www.renclassic.ru. ციტირების თარიღი: 2017-05-13.
↑ Остроумова-Лебедева А. П., Автобиографические записки, М.: Изобразительное искусство, 1974. — გვ. 187.
↑ Пирютко Ю. М., Некрополь мастеров искусств // Исторические кладбища Санкт-Петербурга, М.: Центрполиграф, 2011. — გვ. 240, ISBN 978-5-227-02688-0.
↑ Автобиографические записки. — М.: Центрполиграф, 2003. — С. 303.
↑ Выставка произведений членов Академии художеств СССР. К 25-летию преобразования Всероссийской Академии художеств в Академию художеств СССР. Живопись. Скульптура. Графика: Каталог. — М. : Искусство, 1973. — С. 244.

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q7094076"_data-entity-id="Q107456632">The_Fine_Art_Archive<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107456632"></a></div>-1] 1.0 ^1.1 The Fine Art Archive
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q107456632"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q975413_citetype_Q615699"_data-entity-id="Q108611244">[https://lavkapisateley.spb.ru/enciklopediya/_Литераторы_Санкт-Петербурга._XX_век]<span_class="wef_low_priority_links">_/_под_ред._[[:d:Q124670547|О.&nbsp;В.&nbsp;Богданова]]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124670547"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q108611244"></a></div>-2] 2.0 ^2.1 Литераторы Санкт-Петербурга. XX век / под ред. О. В. Богданова
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q124670547"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q108611244"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q3331189"_data-entity-id="Q17378135">Остроумова-Лебедева_Анна_Петровна_//_[[:ru:Большая_советская_энциклопедия_(третье_издание)|Большая_советская_энциклопедия]]:_[в_30_т.]<span_class="wef_low_priority_links">_—_3-е_изд._—_[[:მოსკოვი|Москва]]:_[[:ru:Большая_российская_энциклопедия_(издательство)|Советская_энциклопедия]],_1969.</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a></div>-3] 3.0 ^3.1 ^3.2 Остроумова-Лебедева Анна Петровна // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17378135"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q649"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q5061737"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q17299517">Anna_Petrovna_Ostroumova-Lebedeva<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a></div>-4] Anna Petrovna Ostroumova-Lebedeva
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q17299517"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q36570165"_data-entity-id="Q61356138">FemBio_database<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61356138"></a></div>-5] FemBio database
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q61356138"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13136"_data-entity-id="Q237227">[[:de:s:Brockhaus_Enzyklopädie|ბროკჰაუზის_ენციკლოპედია]]<span_class="wef_low_priority_links"></span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a></div>-6] ბროკჰაუზის ენციკლოპედია
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q237227"></a>

[<span_class="wikidata_cite_citetype_Q13433827"_data-entity-id="Q103960567"><i_class="wef_low_priority_links">Burleigh-Motley&nbsp;M.</i>_[[:d:Q103960567|Ostroumova-Lebedeva,_Anna]]_//_''[[:en:Grove_Art_Online|Grove_Art_Online]]''<span_class="wef_low_priority_links">_/_[[:d:Q56691875|J.&nbsp;Turner]]_—_[[:ოქსფორდი|[Oxford,_England]]],_[[:en:Basingstoke|Houndmills,_Basingstoke,_England]],_[[:ნიუ-იორკი|New_York]]:_[[:ოქსფორდის_უნივერსიტეტის_გამომცემლობა|OUP]],_2017._—_[http://dx.doi.org/10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T064158_doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T064158]</span></span><div_style="display:none"><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q103960567"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a_href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a></div>-7] Burleigh-Motley M. Ostroumova-Lebedeva, Anna // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T064158
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q217595"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q56691875"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q103960567"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q810196"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q21431157"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q1547776"></a>

[8] Design: Heinrich Ligovsky; programming: Roman Parshin. Остроумова-Лебедева. История любви. / Эпоха возрождения. www.renclassic.ru. ციტირების თარიღი: 2017-05-13.

[9] Остроумова-Лебедева А. П., Автобиографические записки, М.: Изобразительное искусство, 1974. — გვ. 187.

[10] Пирютко Ю. М., Некрополь мастеров искусств // Исторические кладбища Санкт-Петербурга, М.: Центрполиграф, 2011. — გვ. 240, ISBN 978-5-227-02688-0.

[11] Автобиографические записки. — М.: Центрполиграф, 2003. — С. 303.

[12] Выставка произведений членов Академии художеств СССР. К 25-летию преобразования Всероссийской Академии художеств в Академию художеств СССР. Живопись. Скульптура. Графика: Каталог. — М. : Искусство, 1973. — С. 244.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]