ალფრაგანუსი (მთვარის კრატერი)

მთვარის კრატერი
ალფრაგანუსი
ლათ. Alfraganus
მონაცემები
ზვინულის სიმაღლე	0.79 კმ (2015)
დიამეტრი	20.52 კმ
მოცულობა	255.69 კმ³ (2015)
უდიდესი სიღრმე	1.79 კმ (2015)
ტიპი	დარტყმითი კრატერი
სახელწოდება
ეპონიმი	ალ-ფერგანი
დამტკიცებულია	IAU (1935)
მდებარეობა
5.42° ს. გ. 18.97° ა. გ.
ციური სხეული	მთვარე (LQ20)
ალფრაგანუსი ვიკისაწყობში

კრატერი ალფრაგანუსი (ლათ. Alfraganus) — დარტყმითი მეტეორიტული კრატერი მთვარეზე. მდებარეობს მთვარის ხილულ მხარეზე, სიწყნარის ზღვის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში. სახელი ეწოდა, სპარსელი ასტრონომისა და მათემატიკოსის ალ-ფერგანის პატივსაცემად (დამტკიცებულ იქნა საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირის მიერ 1935 წელს).

კრატერის აღწერა

კრატერის უახლოესი მეზობლებია დასავლეთით მდებარე პატარა კრატერი ტეილორი, ჩრდილო-დასავლეთით მდებარე პატარა კრატერები თეონ უმცროსი და თეონ უფროსი, ჩრდილო-ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარე დიდი კრატერი დელამბრე; აღმოსავლეთით მდებარე კრატერი ჰიპათია და სამხრეთით მდებარე კრატერი ზოლნერი. კრატერის აღმოსავლეთით შესამჩნევია კრატერების ჯაჭვი.

კრატერის ცენტრის სელენოგრაფიული კოორდინატებია 5.42° ს. გ. 18.97° ა. გ. / -5.42; 18.97, დიამეტრი — 20.5 კმ, სიღრმე — 1.79 კმ.

კრატერს აქვს თასის ფორმის ფორმა ბრტყელი ფსკერით, რომლის დიამეტრი დაახლოებით რგოლის დიამეტრის ნახევარია. რგოლს აქვს ციცაბო შიდა დახრილობა და ბასრი კიდე და შემორჩენილია მნიშვნელოვანი დაზიანების გარეშე. რგოლის სიმაღლე მიმდებარე ტერიტორიის ზემოთ 0.79 კმ-ია.

მორფოლოგიური მახასიათებლების მიხედვით, კრატერი მიეკუთვნება SOS ტიპს (სახელი დაერქვა ამ ტიპის ტიპიური წარმომადგენლის, სოზიგენესის კრატერის მიხედვით). კრატერის მოცულობა 255.69 კმ³-ია.

ალ-ფარგანის კრატერი მისგან ყველა მიმართულებით გავრცელებული სინათლის სხივების სისტემის ცენტრია. ამ სხივებიდან ერთ-ერთი გადის კირილის კრატერში და გრძელდება ფრაკასტოროს კრატერამდე.

სატელიტური კრატერები

ალფრაგანუსი	კოორდინატები	დიამეტრი, კმ
A	3.05° ს. გ. 20.32° ა. გ. / -3.05; 20.32 (Аль-Фергани A)	13.9
C	6.13° ს. გ. 18.09° ა. გ. / -6.13; 18.09 (Аль-Фергани C)	10.3
D	4.05° ს. გ. 20.14° ა. გ. / -4.05; 20.14 (Аль-Фергани D)	8.3
E	4.62° ს. გ. 19.00° ა. გ. / -4.62; 19.00 (Аль-Фергани E)	3.8
F	3.54° ს. გ. 20.84° ა. გ. / -3.54; 20.84 (Аль-Фергани F)	8.6
G	2.67° ს. გ. 21.23° ა. გ. / -2.67; 21.23 (Аль-Фергани G)	5.7
H	4.36° ს. გ. 19.16° ა. გ. / -4.36; 19.16 (Аль-Фергани H)	12
K	5.25° ს. გ. 19.54° ა. გ. / -5.25; 19.54 (Аль-Фергани K)	3.0
M	5.66° ს. გ. 19.56° ა. გ. / -5.66; 19.56 (Аль-Фергани M)	3.2

იხილეთ აგრეთვე

• მთვარის კრატერების სია

რესურსები ინტერნეტში

• Andersson, L. E.; Whitaker, E. A. (1982) NASA Catalogue of Lunar Nomenclature. NASA RP-1097. 
• Bussey, B.; Spudis, P. (2004) The Clementine Atlas of the Moon. New York: Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-81528-4. 
• Cocks, Elijah E.; Cocks, Josiah C. (1995) Who's Who on the Moon: A Biographical Dictionary of Lunar Nomenclature. Tudor Publishers. ISBN 978-0-936389-27-1. 
• McDowell, Jonathan. (July 15, 2007) Lunar Nomenclature. Jonathan's Space Report. ციტირების თარიღი: 2007-10-24
• Menzel, D. H.; Minnaert, M.; Levin, B.; Dollfus, A.; Bell, B. (1971). „Report on Lunar Nomenclature by the Working Group of Commission 17 of the IAU“. Space Science Reviews. 12 (2): 136–186. Bibcode:1971SSRv...12..136M. doi:10.1007/BF00171763. S2CID 122125855.
• Moore, Patrick (2001). On the Moon. Sterling Publishing Co.. ISBN 978-0-304-35469-6. 
• Price, Fred W. (1988). The Moon Observer's Handbook. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-33500-3. 
• Rükl, Antonín (1990). Atlas of the Moon. Kalmbach Books. ISBN 978-0-913135-17-4. 
• Webb, Rev. T. W. (1962). Celestial Objects for Common Telescopes, 6th revised, Dover. ISBN 978-0-486-20917-3. 
• Whitaker, Ewen A. (1999). Mapping and Naming the Moon. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-62248-6. 
• Wlasuk, Peter T. (2000). Observing the Moon. Springer. ISBN 978-1-85233-193-1.