ალექსანდრე წულუკიძე (რევოლუციონერი)
| ალექსანდრე წულუკიძე | |
|---|---|
 | |
| დაბადების თარიღი | 13 ნოემბერი, 1876 |
| დაბადების ადგილი | ხონი |
| გარდაცვალების თარიღი | 21 ივნისი, 1905 |
| გარდაცვალების ადგილი | ქუთაისი |
| მოქალაქეობა | რუსეთის იმპერია |
| ეროვნება | ქართველი |
| რელიგია | ათეისტი |
| პარტია | რსდმპ |
| ძირითადი იდეები | მარქსიზმი |
ალექსანდრე (საშა) გრიგოლის ძე წულუკიძე (დ. 1 ნოემბერი (13 ნოემბერი), 1876, დაბა ხონი, ქუთაისის მაზრა — გ. 8 (21) ივნისი, 1905, ქუთაისი, დაკრძალულია ხონში) — ქართველი მარქსისტი, რევოლუციონერი. რუსეთის პირველი რევოლუციის მონაწილე, ლენინურ-ისკრული ორგანიზაციების ერთ-ერთი ფუძემდებელი საქართველოსა და ამიერკავკასიაში. მის სახელს ატარებდა მისი მშობლიური ქალაქი ხონი 1936-1989 წლებში.
ბიოგრაფია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]1886 წლიდან სწავლობდა ქუთაისის ვაჟთა გიმნაზიაში, 1891 წლიდან კი ქუთაისის კლასიკურ გიმნაზიაში. 1894 წელს სწავლა შეწყვიტა გიმნაზიის რეჯიმთან დაპირისპირების გამო. 1895 წელს შევიდა გახდა „მესამე დასის“ წევრი და ქუთაისის მარქსისტული ჯგუფის ორგანიზატორი. 1896 წლიდან რევოლუციურ საქმიანობას ეწეოდა თბილისში. ერთი წლის განმავლობაში იყო გაზეთ „ივერიის“ თანამშრომელი. იდეოლოგიური უთანხმოების გამო შეწყვიტა „ივერიასთან“ თანამშრომლობა და გადავიდა „კვალში“. 1897-1899 წლებში იყო მოსკოვის უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტის თავისუფალი მსმენელი, ამადროულად იყო ქართული სათვისტომოს ერთ-ერთი ლიდერი და სტუდენტური მარქსისტული წრის წევრი. განაგრძობდა მარქსისტული ფილოსოფიის, პოლიტიკური ეკონომიის და მეცნიერული სოციალიზმის საკითხების პროპაგანდას. 1899 წელს დაბრუნდა საქართველოში, დაუახლოვდა სტალინს და და ენერგიულად ჩაება რევოლუციურ მოძრაობაში. 1900-1901 წლებში ხელმძღვანელობდა გაფიცვებს, მუშათა წრეს ბათუმში. 1901-1902 წლებში თანამშრომლობდა გაზეთ „ბრძოლაში“. 1902 წელს მონაწილეობდა რსდმპ-ის ქუთაისის, იმერეთ-სამეგრელოს და სხვა კომიტეტების შექმნაში. 1903 წელს იყო რსდმპ კავკასიის კავშირის კომიტეტის ორგანიზატორი. რსდმპ II ყრილობის შემდეგ მიემხრო ბოლშევიკებს. იყო გაზეთ „პროლეტარიატის ბრძოლის“ ერთ-ერთი დამაარსებელი და რედაქტორი. თანამშრომლობდა „პროლეტარიატის ბრძოლის ფურცელში“ და ჟურნალ „მოგზაურში“. 1904 წელს იგი მონაწილეობდა რსდმპ კავკასიის საბჭოს კონფერენციის მუშაობაში, სადაც გამოდიოდა მენშევიკებთან სრული გამიჯვნის მომხრედ. 1905 წლის იანვარში დააპატიმრეს და მეტეხის ციხეში ჩასვეს, სადაც ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესების მიუხედავად კვლავ განაგრძობდა რევოლუციურ საქმიანობას. ის ციხეში ტუბერკულოზისაგან გარდაიცვალა.
ნაშრომები
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]წულუკიძე თეორიულ შრომებში მკაცრად აკრიტიკებდა „ლეგალურ მარქსისტებს“, ბურჟუაზიულ ნაციონალისტებსა და მენშევიკებს, იცავდა ლენინურ-ტაქტიკურ რევოლუციურ ხაზს. წულუკიძე იყო ქართველი მარქსისტული ლიტერატურის კრიტიკის ერთ-ერთი ფუძემდებელი. მოსკოვის უნივერსიტეტში სწავლისას გამოაქვეყნა მარქსისტული თვალსაზრისით დაწერილი კრიტიკული წერილი "ახალი ტიპი ჩვენს ცხოვრებაში" (ჟურნალი "კვალი", №№ 44, 45, 48). შემდეგში სისტემატურად აქვეყნებდა პოლემიკურ და პუბლიცისტურ წერილებს. 1903 წელს ცალკე წიგნად გამოიცა მისი „ოცნება და სინამდვილე“. მას ეკუთვნის წერილები „ეკონომიკური მეცნიერების ისტორიიდან", „ნაწყვეტები პოლიტიკური ეკონომიიდან“, „ავტონომია და პროლეტარიატის ინტერესები“ და სხვ.
ლიტერატურა
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ებანოიძე ლ., გვერდწითელი გ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 11, თბ., 1987. — გვ. 348.
- ალექსანდრე წულუკიძე - რევოლუციონერი, მოაზროვნე, ეძღვნება ა. გ. წულუკიძის დაბადების 100 წლისთავს, თბ., 1975