აზერბაიჯანის ტრანსპორტის, კავშირგაბმულობისა და საინფორმაციო ტექნოლოგიების სამინისტრო
| აზერბაიჯანის ტრანსპორტის, კავშირგაბმულობისა და საინფორმაციო ტექნოლოგიების სამინისტრო | |
| აზერ. Аzərbayсаn Respubliкаsının Nəqliyyat, Rabitə və Informasiya Texnologiyaları Nazirliyi | |
| |
| ქვეყანა: | აზერბაიჯანი 
|
| დაარსდა: | 2004 |
| იურისდიქცია: | აზერბაიჯანი |
| შტაბ-ბინა: | ბაქო |
| ხელმძღვანელობა | |
| მინისტრი | რამინ გულუზადე |
| საიტი | |
| [mincom.gov.az] | |
აზერბაიჯანის ტრანსპორტის, კომუნიკაციებისა და მაღალი ტექნოლოგიების სამინისტრო (აზერ. Аzərbayсаn Respubliкаsının Nəqliyyat, Rabitə və Informasiya Texnologiyaları Nazirliyi) — პასუხისმგებელია ქვეყანაში საკომუნიკაციო ინდუსტრიის მოწესრიგებასა და ინფორმაციული ტექნოლოგიების განვითარებაზე. სამინისტროს განკარგულებაშია სახელმწიფო ქონება, აქვს საკუთარი ბალანსი, საბანკო და სახაზინო ანგარიშები, ბეჭედი აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო ემბლემით და საკუთარი სახელით, შესაბამისი მარკები და ასოები. სამინისტროს საქმიანობის ხარჯები ფინანსდება აზერბაიჯანის რესპუბლიკის სახელმწიფო ბიუჯეტიდან და კანონმდებლობით გათვალისწინებული სხვა წყაროებიდან[1]. სამინისტრო ხელმძღვანელობს რამინ გულუზადე.
ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ქვეყანაში ტრანსპორტის, საფოსტო სამსახურისა და ტელეგრაფის პირველი სამინისტრო შეიქმნა 1918 წლის 28 მაისს, აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის დამოუკიდებლობის დეკლარაციის ხელმოწერის შემდეგ. პირველი მინისტრი იყო ხუდადატ ბექ მალიქ-ასლანოვი. როდესაც აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკის მეორე კაბინეტი მოიწვიეს, მთავრობამ ადმინისტრაციული რეფორმები ჩაატარა და სამინისტრო დაყო ტრანსპორტის სამინისტროსა და საფოსტო სამსახურისა და ტელეგრაფის ახალ სამინისტროებად. მიუხედავად იმისა, რომ მელიქ-ასლანოვი დარჩა ტრანსპორტის მინისტრად, აღა აშუროვი საფოსტო სამსახურისა და ტელეგრაფის სამინისტროს ხელმძღვანელობაში მოხვდა, 1918 წლის 6 ოქტომბერს. სამ თანმიმდევრულ მთავრობაში ასლან ბეი საფიკურდსკი, ჯამო ბეი ჰაჯინსკი და ჯ.ლ ილდირიმი მუშაობდნენ საფოსტო სამსახურისა და ტელეგრაფის მინისტრებად. 1920 წლის 28 აპრილს აზერბაიჯანში საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების შემდეგ, სამინისტრო გადაკეთდა ფოსტისა და ტელეგრაფის კომისარიატად. კომუნიკაციების სფეროში საბჭოთა ხელისუფლების მოსვლასთან ერთად აზერბაიჯანში სსრ კავშირის კომუნიკაციების სამინისტროს მუდმივი წარმომადგენლები 1953 წლამდე უშუალოდ აკონტროლებდნენ ამ სფეროს. 1991 წელს აზერბაიჯანის დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ, კომუნიკაციების სამინისტრო ხელახლა შეიქმნა.
2004 წლის 24 თებერვალს, პრეზიდენტ ილჰამ ალიევის ბრძანებულებით, კომუნიკაციების სამინისტრო გადაკეთდა კომუნიკაციებისა და ინფორმაციული ტექნოლოგიების სამინისტროდ.
2014 წლის 25 თებერვალს, აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტმა გამოსცა ბრძანებულება, რომელიც ასრულებს 2004 წლის 10 აგვისტოს ბრძანებულებას "აზერბაიჯანის რესპუბლიკის კომუნიკაციებისა და ინფორმაციული ტექნოლოგიების სამინისტროს შესახებ დებულების დამტკიცების შესახებ". 7 მარტს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტმა ხელი მოაწერა ბრძანებულებას აზერბაიჯანის რესპუბლიკის კომუნიკაციებისა და მაღალი ტექნოლოგიების სამინისტროს შექმნის შესახებ[2].
2017 წლის თებერვალში აზერბაიჯანის პრეზიდენტმა ილჰამ ალიევმა ხელი მოაწერა ბრძანებულებას აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ტრანსპორტის, კომუნიკაციებისა და მაღალი ტექნოლოგიების სამინისტროს შექმნის შესახებ[3].
სტრუქტურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სამინისტროს ხელმძღვანელობს მინისტრი ორი მოადგილით და ადმინისტრაციის ერთი ხელმძღვანელი. სამინისტროს ძირითადი ფუნქციებია კომუნიკაციებისა და ინფორმაციული ტექნოლოგიების სფეროში ერთიანი სახელმწიფო პოლიტიკის შემუშავება და განხორციელება; კომუნიკაციებისა და ინფორმაციული ტექნოლოგიების სფეროში საქმიანობის რეგულირება, სოციალური და ეკონომიკური საქმიანობის ახალი ფორმების შექმნის წახალისება, ინფორმაციული ტექნოლოგიის მასობრივი გამოყენება, ინფორმაციული ბაზრების შექმნა; რადიოხშირული სპექტრის გამოყენებისა და მიწისზედა სატელიტური კომუნიკაციების ობიექტების შენარჩუნების კონტროლი, სახელმწიფო ორგანოების, მუნიციპალიტეტების, ფიზიკური და იურიდიული პირების საკომუნიკაციო მომსახურებისა და ინფორმაციული ტექნოლოგიების უზრუნველყოფისათვის აუცილებელი ზომების განხორციელება. მინისტრის პასუხისმგებლობაა აზერბაიჯანის ფოსტის, ტელეგრაფის, სატელეფონო, რადიო და სატელევიზიო მაუწყებლობის, ინფორმაციული ტექნოლოგიების შენარჩუნება და რეგულირებაა.
ინტერნეტი აზერბაიჯანში არის თავისუფალი, მიუხედავად მთავრობის პოლიტიკური ოპოზიციის კრიტიკისა.
სამინისტროს პასუხისმგებლობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
რეგლამენტის შესაბამისად, აზერბაიჯანის რესპუბლიკის ტრანსპორტის, კომუნიკაციებისა და მაღალი ტექნოლოგიების სამინისტროს პასუხისმგებლობის სფეროები მოიცავს შემდეგს: შესაბამის სახელმწიფო ორგანოებთან ერთად, განსაზღვროს შესაბამისი დარგის განვითარების პრიორიტეტები, უზრუნველყოს სახელმწიფო პროგრამების განხორციელება და განვითარების კონცეფციები; უზრუნველყოს სამეცნიერო და ტექნოლოგიური მიღწევების განხორციელება შესაბამის სფეროში; განახორციელოს ღონისძიებები ინფორმაციის უსაფრთხოების და ინფორმაციის უსაფრთხოების უზრუნველყოფის სფეროში შესაბამის სახელმწიფო სტრუქტურებთან ერთად; კოორდინაციას უწევს შესაბამის აღმასრულებელ ორგანოს სხვა აღმასრულებელი ორგანოების საქმიანობას; მონაწილეობა მიიღოს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის რადიოხშირული რესურსების გამოყენებისა და დაცვის რეგულირებაში; საზოგადოებრივი სატელეკომუნიკაციო ქსელთან დაკავშირებისა და გამოყენების წესების დადგენა, ამ ქსელის განვითარების, სრულყოფის, ეფექტიანი და საიმედო გამოყენების პოლიტიკა; განსაზღვროს ოპერატორებს შორის კავშირის პირობები. არეგულირებს ამ სფეროში საქმიანობას, იღებს ზომებს დავების ურთიერთდამოკიდებულებისთვის; ადგენს ნუმერაციის რესურსების გამოყენებისა და განაწილების წესს ერთიანი სატელეკომუნიკაციო ქსელებით; მობილური მოწყობილობების აღრიცხვა ხდება აზერბაიჯანის რესპუბლიკის მინისტრთა კაბინეტის მიერ დადგენილი წესის შესაბამისად; ადგენს ამ სფეროში რადიო სიხშირის, ელექტრონული მოწყობილობებისა და სამოქალაქო დანადგარების გამოყენების წესებს, აკონტროლებს მათ შესრულებას და აკონტროლებს სატელეკომუნიკაციო ობიექტების ელექტრომაგნიტურ განყოფილებას; მონაწილეობას იღებს შესაბამისი ტერიტორიის საქმიანობასთან დაკავშირებული საკითხების შესახებ სატარიფო პოლიტიკის შემუშავებაში, ამ სფეროში წინადადებების წარდგენა სახელმწიფოს მიერ რეგულირებული ტარიფების შესახებ, აგრეთვე მონიტორინგს უწევს ოპერატორებისა და პროვაიდერების მიერ გამოყენებულ ტარიფებს იმ სერვისებზე, რომლებიც არ რეგულირდება სახელმწიფოს მიერ; განიხილოს შემოსული განცხადებები და საჩივრები, რომლებიც დაკავშირებულია სამინისტროს საქმიანობასთან, მისცეს მათ დროული პასუხები, მიიღოს სხვა ზომები და შეასრულოს აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პრეზიდენტის დადგენილი სხვა მოვალეობები.
ინფორმაციულ-გამოთვლითი ცენტრი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ცენტრი შეიქმნა მინისტრთა საბჭოს გადაწყვეტილებით 1973 წლის 7 დეკემბერს და კომუნიკაციების სამინისტროს ბრძანებით, 1974 წლის ბრძანებით. ცენტრი გთავაზობთ მომსახურებას ინფორმაციული ტექნოლოგიების სფეროში: უზრუნველყოფს პროგრამული უზრუნველყოფის შემუშავებას, კორპორატიული და ადგილობრივი ქსელების მუშაობას, ასევე კომპიუტერებისა და სერვერების მოვლა-პატრონობას. გამოიყენება ტექნოლოგიურ პროცესებში[4].
პროექტი Dilmanc[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ეს პროექტი მიზნად ისახავს აზერბაიჯანული ენის ოფიციალური ენობრივი ტექნოლოგიების შექმნას და დანერგვას. პროექტმა შექმნა ინგლისურ, რუსულ და აზერბაიჯანულ ენებს შორის თარგმნებისა და ლექსიკონის სისტემები და გამოიყენა ონლაინ სერვისი. ევროპის მანქანათა თარგმნის ასოციაციამ (EAMT) ასევე ჩართო Dilmanc პროექტი ევროპული კვლევითი ჯგუფების ჩამონათვალში. ამ პროექტის ფარგლებში, უსინათლოებისთვის ხმოვანი აქტივიზირებული მობილური კომპიუტერი შემუშავდა და განაწილდა მომხმარებლებზე (ტრანსპორტის, კომუნიკაციებისა და მაღალი ტექნოლოგიების სამინისტროს და ჰეიდარ ალიევის ფონდის ერთობლივი პროექტი)[5][6].
პროექტი TASIM[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ეს არის ტრანს-ევრაზიული ინფორმაციის სუპერმაგისტრალი (TASIM), რომლის მიზანია ტრანსნაციონალური ბოჭკოვანი ხაზის გაშენება, რომელიც მოიცავს ევრაზიის ქვეყნებს დასავლეთ ევროპიდან აღმოსავლეთ აზიამდე. პროექტი ითვალისწინებს ფრანკფურტიდან (გერმანია) ჰონგ კონგამდე მთავარი სატრანზიტო ხაზის შექმნას. ქსელი გააერთიანებს ევროპასა და აზიაში ინფორმაციის გაცვლის უმსხვილეს ცენტრებს. სატრანზიტო ხაზი გადაჭიმული იქნება ჩინეთის, ყაზახეთის, აზერბაიჯანის, საქართველოს, თურქეთის, გერმანიის მასშტაბით. სარეზერვო, ჩრდილოეთ სატრანზიტო საკომუნიკაციო ხაზი გაივლის რუსეთის, უკრაინისა და პოლონეთის ტერიტორიებს. 2008 წლის 11 ნოემბერს ბაქოში მიიღეს დეკლარაცია პროექტის განხორციელების შესახებ[7].
პირველი აზერბაიჯანული კავშირგაბმულობის თანამგზავრი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
„Azerspace-1“[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მთავარი სტატია: Azerspace-1.აზერბაიჯანის რესპუბლიკის პირველი სატელიტი, „Azerspace-1“, ორბიტაზე გაიყვანეს სამხრეთ ამერიკიდან, კურუს კოსმოსური ცენტრიდან, 2013 წლის 7 თებერვალს, 18.36 საათზე (2013 წლის 8 თებერვალს, ბაქოს საათით 01:36). Azerspace-1 შეიმუშავა Orbital Science- მა, ამერიკულმა კომპანიამ.
აზერბაიჯანული სააქციო საზოგადოება „აზერკოსმოსი“ მუდმივად აწარმოებს მოლაპარაკებებს მრავალი ქვეყნის სატელევიზიო არხებთან, რათა მათ გადასცეს მაუწყებლობა Azerspace-1 სატელიტის საშუალებით. 2014 წლის 1 ივლისის მდგომარეობით, დაახლოებით 100 ტელევიზია და 20 რადიო არხი მაუწყებლობს თანამგზავრით.
რესურსები ინტერნეტში[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- mincom.gov.az - ოფიციალური საიტი
- Dilmanc
- Tasim
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ Tarix
- ↑ В Азербайджане создано Министерство связи и высоких технологий
- ↑ В Азербайджане объединены Министерство транспорта и Министерство связи и высоких технологий
- ↑ Информационно-Вычислительный Центр. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-09-22. ციტირების თარიღი: 2019-09-22.
- ↑ Dilmanc
- ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2019-09-22. ციტირების თარიღი: 2019-09-22.
- ↑ TASIM