ადვენტისტები

პროტესტანტიზმი

რეფორმაცია რეფორმაციამდელი მოძრაობები ჰუსიტები  • ლოლარდები  • ვალდენსები  • ჩეხი ძმები რეფორმაციის მოძრაობები ანგლიკანიზმი • კალვინიზმი • ლუთერანობა • ცვინგლიანობა ახალი რეფორმაციული მოძრაობები ადვენტისტები • ამიშები • ანაბაპტიზმი • ახალსამოციქულო ეკლესია • ბაპტიზმი • კვაკერები • კონგრეგაციონალიზმი • მეთოდიზმი • მენონიტები • ორმოცდაათიანელობა • პიეტიზმი • პრესვიტერიანობა • პურიტანები • ხსნის არმია XX საუკუნის პროტესტანტული მოძრაობები პენტეკოსტალიზმი • რევივალიზმი • ევანგელიკალიზმი • ფილიპინების დამოუკიდებელი ეკლესია

ადვენტიზმი (ლათ. adventus — მოსვლა) — ქრისტიანობის რამდენიმე პროტესტანტული მიმდინარეობის ერთობლივი სახელწოდება, რომლებსაც აერთიანებს იესო ქრისტეს მეორედ მოსვლის სიახლოვის რწმენა. ადვენტისტების ყველაზე დიდი რელიგიური გაერთიანებაა მეშვიდე დღის ქრისტიან ადვენტისტთა ეკლესია. ის ერთ-ერთი მზარდი რელიგიური ორგანიზაციაა მსოფლიოში, რომელსაც 208 ქვეყანაში ჰყავს მიმდევრები, ქადაგებს 735 ენაზე. ადვენტისტთა რაოდენობა მსოფლიოში 25 მილიონს აღემატება.

ისტორია

ადვენტისტური მოძრაობა წარმოიქმნა ამერიკის შეერთებულ შტატებში XIX საუკუნის 30-იან წლებში. ერთ-ერთი ბაპტისტი ფერმერი უილიამ მილერი წინასწარმეტყველ დანიელის წიგნის გამოკვლევის საფუძველზე მივიდა დასკვნამდე, რომ მეორედ მოსვლა 1844 წლის 22 ოქტომბერს უნდა მომხდარიყო. 1830-იანი წლების დასაწყისში მან გამოაქვეყნა სტატიები თავისი გამოთვლების შესახებ, რასაც მოყვა დიდი გამოხმაურება სხვადასხვა რელიგიურ წრეებში. მოლოდინი დასრულდა 1844 წლის 22 ოქტომბერს იომ-ქიფურის დღეს დიდი იმედგაცრუებით, რომლის შემდეგ ადვენტიზმი მიატოვა მრავალმა ადამიანმა. დარჩენილი ადვენტისტებიდან უმეტესობამ უარყო ამ თარიღის წინასწარმეტყველური მნიშვნელობა, თუმცა მათ მაინც სწამდათ ქრისტეს მეორედ მოსვლის სიახლოვე. რაღაც ნაწილს, ვინც ეთანხმებოდა მილერის გათვლების სისწორეს, სწამდათ, რომ ქრისტე მოვიდა, მაგრამ არა პირდაპირი გაგებით, არამედ „სულიერად“. ხოლო ადვენტისტთა პატარა უმცირესობა მიიჩნევდა, რომ რაღაც მნიშვნელოვანი მოხდა 1844 წლის 22 ოქტომბერს, მაგრამ ნაწინასწარმეტყველები მოვლენა იყო არასწორად ახსნილი. ეს ჯგუფი განვითარდა და საბოლოოდ 1860 წელს ორგანიზაციულად ჩამოყალიბდა როგორც მეშვიდე დღის ადვენტისტთა ეკლესია. სახელწოდების პირველი ნაწილი — „მეშვიდე დღის“ — გულისხმობს შაბათი დღის საუფლო დღედ აღიარებას მეოთხე მცნების თანახმად.

ადვენტიზმის განვითარება მნიშვნელოვნად არის დაკავშირებული ელენ უაითის (1827-1915) სახელთან. მისმა ნაშრომებმა, რომლებიც 50-მდე ტომს შეადგენს, მნიშვნელოვანი როლი შეასრულა ამ ეკლესიის მოძღვრების ჩამოყალიბებაში. 1870-იანი წლებიდან ადვენტისტი მისიონერები ქადაგებდნენ ევროპაში, აფრიკასა და აზიაში. 1880-იანი წლების ბოლოდან ადვენტისტები გამოჩნდნენ რუსეთის იმპერიაში, კერძოდ სამხრეთ უკრაინის და ჩრდილოეთ კავკასიის გერმანელ კოლონისტებს შორის. 1890 წელს სტავროპოლში ჩამოყალიბდა ადვენტისტური თემი. თავდაპირველად ისინი იდევნებოდნენ ხელისუფლების მხრიდან, თუმცა პოლიტიკაში ჩაურევლობის პოზიციამ ხელი შეუწყო მათ ლეგალიზაციას 1906 წელს. 1917 წელს რუსეთში 7 ათასი ადვენტისტი იყო. 1920-იან წლებში ეკლესიის არეალი გაფართოვდა. ამ დროს ადვენტისტებში განხეთქილება მოხდა ხელისუფლებასთან ურთიერთობის და ჯარში მსახურობის საკითხებზე. გამოყოფილი ნაწილი ადვენტისტ-რეფორმისტების სახელით არიან ცნობილი. 1930-იან წლებში ადვენტისტებმა რეპრესიები განიცადეს, მხოლოდ 1945-1946 წლებში მოხდა რამდენიმე თემის ხელახალი რეგისტრაცია, მაგრამ 1960 წელს ისინი ხელახლა იქნა ლიკვიდირებული ხელისუფლების მიერ.

მოძღვრება და პრაქტიკა

ადვენტისტურ ეკლესიაში აღესრულება ნათლობის, ზიარების, ზეთისცხების, ხელდასხსმის და ქორწინების საიდუმლოებები. ქალთა ხელდასხმა დაშვებული არ არის, მაგრამ ქალებს აქვთ ქადაგების უფლება. ადვენტისტებს არ აქვთ სტაბილურად დადგენილი მარხვის პერიოდები. ადვენტისტებისთვის მარხვა გულისხმობს საკვებისგან სრულიად თავის შეკავებას. მარხვა ნებაყოფლობითა და მის ხანგრძლივობას მარხული განსაზღვრავს. ადვენტისტები არ ჭამენ ლევიტელთა წიგნში ჩამოთვლილ უწმინდური ცხოველების ხორცს, არ იღებენ ალკოჰოლს, რეკომენდირებულია ჩაისა და ყავაზე უარის თქმაც. ადვენტისტებისთვის უქმე დღეა შაბათი. ადვენტისტები არ იზიარებენ ეკუმენისტურ მოძრაობას. ეკლესია მოითხოვს კანონმორჩილებას და ადმაიანის უფლებების დაცვას.ადვენტისტების მნიშვნელოვანი პრინციპია პოლიტიკურ საქმიანობაში ჩაურევლობა.

სოციალური მსახურება

მიუხედავად აშკარად გამოხატული ესქატოლოგური მიმართუილებისა, ადვენტისტები დიდ ყურადღებას აქცევენ საზოგადოებრივ მსახურებას, განათლების და ჯანდაცვის სფეროებს, ქველმოქმედებას და მოწყალებას. 1893 წლიდან არსებობს ეკლესიის საქველმოქმედო ორგანიზაცია. 1894 წელს გაიხსნა პირველი თავშესაფარი ობოლი ბავშვებისთვის. მსოფლიოში ადვენტისტებს გახსნილი ასეულობით საავადმყოფო და სანატორიუმი, კლინიკა, ბავშვთა და მოხუცთა თავშესაფრები. 1984 წელს ეკლესიამ დააფუძნა განვითარების და დახმარების ადვენტისტური სააგენტო (ARDA), რომელიც წარმოადგენს მსხვილ საერთაშორისო ჰუმანიტარულ ორგანიზაციას. ეკლესია ყურადღებას უთმობს ცხოვრების ჯანსაღი წესის გავრცელებას, ანტინიკოტინურ და ანტინარკოტიკულ პროპაგანდას, დაავადებათა პროფილაქტიკას, სამედიცინო სფეროს სპეციალისტების მომზადებას. ადვენტისტურ ეკლესიას გახსნილი აქვს კოლეჯები და უნივერსიტეტებ, გამომცემლობები, რადიოსადგურები, სტუდიები და მედიაცენტრები. აქვს საკუთარი სატელევიზიო არხი Hope Chanel.

ადვენტისტური ეკლესია საქართველოში

საქართველოში პირველი ადვენტისტი მისიონერი ვაგან პანპანიანი გამოჩნდა 1904 წელს. 1909 წელს მისი თაოსნობით სოხუმში ჩამოყალიბდა ადვენტისტური თემი. 1906 წელს ამერიკიდან თბილისში საქადაგებლად ჩავიდა ალბერტ ოზილი. 1925 წელს თბილისში ჩატარდა კავკასიაში ადვენტისტური ეკლესიების ყრილობა, მაგრამ საბჭოთა რეპრესიების გამო ადვენტირუი ეკლესიები საქართველოში დაიხურა 1957 წლამდე. 1957 წელს მოსკოვიდან თბილისში ჩავიდა ადვენტისტი მქადაგებელი პავლე პანჩენკო. მან შეკრიბა 52 წევრი, მაგრამ 1960 წლს ისინი კვლავ რეპრესიებში მოყვნენ, პანჩენკო საქართველოს სსრ-დან გაასახლეს. 1977 წელს საქართველოს სსრ-ში ერევნიდან ჩავიდა იოჰან დრელინგი, ხოლო ბაქოდან პავლე ლაგუტოვი. მათ მოახერხეს ლოტკინის მთაზე ადვენტისტური ეკლესიის გახსნა და რეგისტრაცია 1982 წელს.

2001 წლამდე საქართველოს ადვენტისტები მიეკუთვნებოდნენ ტამიერსკავკასიურ გაერთანებას, რომელშიც შედიოდნენ აზერბაჯანის და სომხეთის ადვენტისტური ეკლესიებიც. 2001 წლის ნოემბერში ცალკე ჩამოყალიბდა საქართველოს გაერთიანება, რომელსაც ხელმძღვანელობდა პეტრე ლაგუტოვი, შემდეგ გრიგოლ წამალაშვილი, 2007 წლიდან კი ხელმძღვანელობს მოლდაველი პასტორი ვალენტინ გრუბი. ადვენტისტურ ეკლესიას საქართველოში ჰყავს 12 ხუცესი, ეკლესიის წევრთა რაოდენობა დახლოებით 400-ია. საქართველოში მოქმედებს ARDA-ს ფილიალი.

ლიტერატურა

• თინიკაშვილი დ., მეშვიდე დღის ქრისტიან-ადვენტისტთა ეკლესია // „რელიგიები საქართველოში“, თბილისი: სახალხო დამცველის ბიბლიოთეკა, 2008. — გვ. 292-296, ISBN 978-9941-0-0902-0.

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 89.
• Global Christianity. A Report on the Size and Distribution of the World's Christian Population. December 2011. Pew Research Center's Forum on Religion and Public Life.[1] Page 70
• Григоренко А. Ю. Эсхатология, милленаризм, адвентизм: история и современность. Философско-религиоведческие очерки. — СПб.: Европейский Дом, 2004. — 392 с. — 3000 экз. — ISBN 5-8015-0174-6
• ადვენტისტები — სტატია ენციკლოპედია ბრიტანიკიდან (ინგლისური)