ჩარლზ რენი მაკინტოში
ჩარლზ რენი მაკინტოში – (დ. 7 ივნისი, 1868 — გ. 10 დეკემბერი, 1928) — შოტლანდიელი არქიტექტორი, მხატვარი, აკვარელისტი და მოქანდაკე. ის იყო ხელოვნებისა და ხელოსნობის მოძრაობის დიზაინერი და ასევე, გაერთიანებულ სამეფოში არტ–ნუვოს მთავარი წარმომადგენელი. მან მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა ევროპულ დიზაინზე. დაიბადა გლაზგოში და გარდაიცვალა ლონდონში. ცხოვრება
ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
მაკინტოში დაიბადა 1868 წლის 7 ივნისს გლაზგოში, N70 პარსონის ქუჩაზე. იგი იყო ხუთიდან მეოთხე შვილი და მეორე ვაჟი უილიამ და მარგარეტ მაკინტოშებისა. ახალგაზრდა ჩარლზი სწავლობდა რეიდის საჯარო სკოლასა და ალან გლენის ინსტიტუტში (Allan Glen's Institution). 1890 წელს მაკინტოში გახდა მეორე სტუდენტი, რომელმაც მიიღო ალექსანდრე ტომსონის სამოგზაურო დაფინანსება, დაწესებული ძველი კლასიკური არქიტექტურის შესწავლის გასაღრმავებლად. მაკინტოშს დაევალა ბატონი ტომსონის ნამუშევრებში ილუსტრირებული პრინციპების შესწავლა. დაბრუნებისას მან განაახლა არქიტექტურული საქმიანობა ჰანიმანისა და კეპის ფირმაში, სადაც, 1899 წელს, პირველ გრანდიოზულ არქიტექტურულ პროექტზე, გლაზგოს ჰერალდის შენობაზე მუშაობას შეუდგა.
გლაზგოს ხელოვნების სკოლაში ჩარლზ რენი მაკინტოში შეხვდა კოლეგას, მხატვარ მარგარეტ მაკდონალდსს. "ოთხეულის" სახელით ცნობილი თანამშრომელთა ჯგუფის წევრებიდან ეს ორი 1902 წელს დაქორწინდა. 1907 წელს, რამდენიმე წარმატებული სამშენებლო პროექტის შემდეგ, მაკინტოში ჰანიმანის და კეპის პარტნიორი გახდა. ფირმაში მოღვაწეობის პერიოდში მან არქიტექტურული სტილი დახვეწა. შოტლანდიის ქუჩის სკოლის შენობა მისი უკანასკნელი მნიშვნელოვანი ქმნილება გახდა. ეკონომიკურმა სირთულეებმა ბევრი არქიტექტურული ფირმის დახურვა გამოიწვია, მან 1913 წელს დატოვა ჰანიმანის და კეპის ფირმა და საკუთარი საქმის გახსნა სცადა. წყვილმა ოფისი ვერ შეინარჩუნა და დასასვენებლად საფფოლკში გაემგზავრა, სადაც მაკინტოშმა უამრავი აკვარელი შექმნა. ერთი წლის შემდეგ მაკინტოში ისევ ლონდონში დაბრუნდა, სადაც განაგრძობდა ხატვას და შექმნა ტექსტილის დიზაინი. 1916 წელს მაკინტოშმა მიიღო დაკვეთა ვ.ჯ ბასეტ-ლოუქის სახლის ხელახალ დიზაინზე. ეს წამოწყება იყო მისი უკანასკნელი არქიტექტურული და ინტერიერის დიზაინის
პროექტი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ფინანსური პრობლემების გამო 1925 წელს მაკინტოში გადასახლდა სამხრეთ საფრანგეთის ხმელთაშუა ზღვისპირა ქალაქ პორტ-ვანდრში. თბილი კლიმატის გამო იქ ცხოვრება შედარებით იაფი იყო. ცხოვრების ამ მშვიდობიან ეტაპზე მაკინტოშმა მრავალი ქალაქური და ლანდშაფტის პეიზაჟი შექმნა აკვარელში. წყვილი დარჩა საფრანგეთში ორი წლის განმავლობაში, სანამ 1927 წელს, ავადმყოფობის გამო ლონდონში დაბრუნება მოუწევდათ. იმავე წელს, მაკინტოშს დაუსვეს დიაგნოზი: ყელის და ენის კიბო. დროებითმა მომჯობინებამ შესაძლებლობა მისცა მას რამდენიმე თვით სახლში დაბრუნებულიყო. შემდეგ ის დაბრუნდა საავადმყოფოში, სადაც 1928 წლის 10 დეკემბერს, 60 წლის ასაკში იგი გარდაიცვალა. დაკრძალულია ლონდონის გოლდერს გრინ კრემატორიუმში.
დიზაინის გავლენა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ცხოვრების უმეტესი ნაწილი მან გლაზგოში გაატარა. ქალაქი მდებარეობს მდინარე კლაიდის სანაპიროს გასწვრივ. ინდუსტრიული რევოლუციის დროს ქალაქს ჰქონდა მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი, მძიმე ტექნიკის წარმოება და გემთმშენებელობა. ქალაქი გაიზარდა და აყვავდა, რასაც მოჰყვა სწრაფი რეაგირება სამომხმარებლო საქონლის წარმოებისა და ხელოვნების განვითარების სახით. დიდი პოპულარობა მოიპოვა მასობრივი წარმოების საგნებმა. ინდუსტრიულ რევოლუციასთან ერთად, მაკინტოშის დიზაინზე უდიდესი გავლენა იქონია აზიურმა სტილმა და მოდერნისტულმა იდეებმა. როდესაც გლობალიზაციის შედეგად იაპონიის იზოლაციონისტური რეჟიმი შერბილდა, იაპონელებმა გაუხსნეს მსოფლიოს საკუთარი კულტურა. იაპონური დიზაინიც დიდად პოპულარული გახდა. გლაზგოს განსაკუთრებით მჭიდრო კავშირს ამ აღმოსავლურ ქვეყანასთან განსაზღვრავდა გემთმშენებლობა. მდინარე კლაიდზე ფლოტის მშენებლობაში იაპონელი ინჟინრებიც მონაწილეობდნენ. იაპონური დიზაინი უფრო ხელმისაწვდომი გახდა დასავლური სამყაროსთვის და საყოველთაო აღტაცება მოიპოვა. ამ გატაცებამ იმდენად მოიცვა ყველა, რომ გაჩნდა ახალი ტერმინი - იაპონიზმი.
ამ სტილს მაკინტოშიც ეთაყვანებოდა თავშეკავებულობის და მხატვრული ენის სისხარტის, მარტივი ფორმებისა და ბუნებრივი მასალების გამოყენების, ფაქტურისა და მსუბუქი შუქ-ჩრდილის გამო. დასავლური სტილის ავეჯი განიხილებოდა როგორც სამშვენისი, რომელშიც ჩანს მფლობელის სიმდიდრე და ნივთის მაღალი ღირებულება იმის მიხედვით, თუ რამდენად დიდხანს იქმნებოდა იგი. იაპონური ავეჯის დიზაინი ყურადღებას ამახვილებს ორგანულ კავშირზე იმ სივრცესთან, სადაც ავეჯი უნდა იდგეს და სადაც მან სიმყუდროვისა და სიმშვიდის შეგრძნება შექმნას.