სიმო ჰაიჰა
| სიმო ჰაიჰა | |
|---|---|
| Simo Häyhä | |
 | |
| მეტსახელი | თეთრი სიკვდილი |
| დაბადების თარიღი | 17 დეკემბერი, 1905 |
| დაბადების ადგილი | რაუტიარვი, ფინეთი |
| გარდაცვალების თარიღი | 1 აპრილი, 2002 |
| გარდაცვალების ადგილი | ჰამინა, ფინეთი |
| კუთვნილება |
 ფინეთი |
| ჯარის სახეობა | Finnish Army |
| სამხედრო სამსახურის წლები | 1925–1940 |
| წოდება | მეორე ლეიტენანტი |
| ბრძოლები/ომები | ზამთრის ომი |
| ჯილდოები | Cross of Liberty, 3rd Class[1] , Cross of Liberty, 4th Class[1] , Medal of Liberty, 1st Class[1] , Medal of Liberty, 2nd Class[1] და Memorial medal of the Winter War[1] |
სიმო ჰაიჰა (ფინ. Simo Häyhä; დ. 17 დეკემბერი, 1905 — გ. 1 აპრილი, 2002) — ფინელი სამხედრო მოღვაწე, სნაიპერი, ზამთრის ომის ვეტერანი, მსოფლიო რეკორდის მფლობელი სნაიპერული შაშხანით მოკლულ მოწინააღმდეგეთა რაოდენობის მიხედვით (505).[2]
ადრეული ცხოვრება და ზამთრის ომი[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰაიჰა დაიბადა სოფელ რაუტიარვიში, რომელიც დღევანდელ რუსეთ-ფინეთის საზღვართან ახლოს მდებარეობს. საბჭოთა კავშირთან ომის დაწყებამდე იგი მონადირე და ფერმერი იყო. გადმოცემის თანახმად, მისი სახლი სავსე იყო სროლით შეჯიბრებებში მოგებული პრიზებით.[3]
ზამთრის ომის დროს (1939-1940) ჰაიჰა ფინეთის არმიის რიგებში იბრძოდა წითელი არმიის წინააღმდეგ. ომის განმავლობაში მან დადასტურებული 505 საბჭოთა მებრძოლი მოკლა სნაიპერული შაშხანით.[4] დაუდასტურებელ მკვლელობებთან ერთად ეს ციფრი 542-მდე იზრდება.[5] სნაიპერული შაშხანის გარდა იგი Suomi KP/-31-ს ტიპის ტყვიამფრქვევს იყენებდა, რომლითაც 200-ზე მეტი მოწინააღმდეგე გაანადგურა. ომის ასი დღის განმავლობაში ჰაიჰას მიერ მოკლულ საბჭოელთა რაოდენობა მინიმუმ 705-ს შეადგენს.[6]
ტაქტიკა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰაიჰა სიმაღლით 1.60 მეტრი იყო, რის გამოც მისი სიმაღლისთვის შესაფერის საბჭოთა მოსინის შაშხანის ფინურ ვარიანტ M/28-ს იყენებდა. საკუთარი პოზიციის დასამალად ოპტიკური სამიზნის მაგივრად ფინელი რკინის სამიზნეს იყენებდა, რის გამოც მას სროლისას თავის წამოწევა აღარ უწევდა. ბრძოლის დროს ჰაიჰა პირში თოვლს იდებდა რათა სუნთქვისას ორთქლი არ გამოეშვა. ომის პერიოდში ტემპერატურა −40 და −20 °C-ს შორის მერყეობდა, ჰაიჰა მუდმივად თეთრ ფორმაში იყო ჩაცმული რათა თოვლში შეუმჩნეველი დარჩენილიყო.
საბრძოლო ჭრილობა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ჰაიჰას წარმატებები ფინელებმა ფსიქოლოგიური ბრძოლის იარაღად გამოიყენეს. ომის დროს რუსმა ჯარისკაცებმა მას „თეთრი სიკვდილი“ (რუს. Белая смерть, ფინ. Valkoinen Kuolema) შეარქვეს. საბჭოელები მის მოსაშორებლად რესურსებს არ ზოგავდნენ და არტილერიის ცეცხლსა და სნაიპერებს იყენებდნენ.[4]
1940 წლის 6 მარტს ბრძოლის დროს ჰაიჰა ყბაში დაიჭრა, ტყვია მოხვედრისას დაიშალა და ლოყიდან გამოვიდა. სიმო ჰაიჰამ გონება დაკარგა, თანამებრძოლის თქმით მას სახის ნახევარი აღარ ჰქონდა. გონება ფინელ სნაიპერს 13 მარტს, ზავის გაფორმების დღეს, დაუბრუნდა. ომის დასრულებიდან ცოტა ხნის შემდეგ სიმო ჰაიჰა ფელდმარშალმა კარლ გუსტავ მანერჰაიმმა კაპრალიდან პირდაპირ მეორე ლეიტენანტად დააწინაურა, ეს დაწინაურება დღემდე ყველაზე სწრაფ კარიერულ ზრდად რჩება ფინეთის შეიარაღებული ძალებში.
ომის შემდეგ[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სიმო ჰაიჰას რამდენიმე წელი დასჭირდა მიღებული ჭრილებისაგან გამოსაჯანმრთელებლად, ტყვიამ მისი ყბის ნაწილი მთლიანად გაანადგურა. ჭრილობის მიუხედავად იგი სრულიად გამოკეთდა და ომის შემდეგ წარმატებული მონადირე და ძაღლების გამომზრდელი გახდა. ხშირად ნადირობდა ფინეთის პრეზიდენტ ურჰო კეკონენთან ერთად. სიცოცხლის ბოლო წლები რუსეთთან საზღვარზე მდებარე პატარა სოფელში გაატარა სადაც 2002 წელს გარდაიცვალა.
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 Kansallisbiografia / M. Klinge — Suomalaisen Kirjallisuuden Seura, Suomen Historiallinen Seura. — ISSN 1799-4349
- ↑ The Sniper Log Book—World War II
- ↑ Gilbert, Adrian (1996). Sniper: The Skills, the Weapons, and the Experiences. St. Martin's Press, გვ. 88. ISBN 0312957661.
- ↑ 4.0 4.1 Rayment, Sean. The long view. The Daily Telegraph. ციტირების თარიღი: 30 მარტი, 2009.
- ↑ Fire and Ice: The Winter War of Finland and Russia
- ↑ Sotasankarit-äänestyksen voitti tarkka-ampuja Simo Häyhä Finnish. MTV3. ციტირების თარიღი: 30 მარტი, 2009.