ნაპოლეონ III

ნაპოლეონ III
	Napoléon III
	; ნაპოლეონ III
საფრანგეთის იმპერატორი
მმართ. დასაწყისი:	2 დეკემბერი, 1852
მმართ. დასასრული:	4 სექტემბერი, 1870
წინამორბედი:	მეორე რესპუბლიკა
მემკვიდრე:	მესამე რესპუბლიკა
პირადი ცხოვრება
დაბ. თარიღი:	20 აპრილი, 1808
დაბ. ადგილი:	პარიზი, საფრანგეთი
გარდ. თარიღი:	9 იანვარი, 1873
გარდ. ადგილი:	ჩიზლჰერსტი, ინგლისი
მეუღლე:	ეუხენია დე მონტიხო
დინასტია:	ბონაპარტი
მამა:	ლუი ბონაპარტი
დედა:	ჰორტენზია ბოჰარნე
რელიგია:	კათოლიკე
	ნაპოლეონ III ვიკისაწყობში

ტერმინს „ნაპოლეონი“ აქვს სხვა მნიშვნელობებიც, იხილეთ ნაპოლეონი (მრავალმნიშვნელოვანი).

ნაპოლეონ III, შარლ ლუი ნაპოლეონ ბონაპარტი (ფრანგ. Charles Louis Napoléon Bonaparte) ( დ. 20 აპრილი, 1808, პარიზი ― გ. 9 იანვარი, 1873, ჩიზლჰერსტი, ლონდონის მახლობლად) — საფრანგეთის მეორე რესპუბლიკის პრეზიდენტი (1848 –1852), საფრანგეთის იმპერატორი ( 1852–1870 ), ნაპოლეონ I-ის ძმის, ლუი ბონაპარტის ვაჟი, ნაპოლეონ II-ის გარდაცვალების შემდეგ (1832) ბონაპარტისტებმა იგი ტახტის მემკვიდრედ აღიარეს. ამბოხებათა (1836 და 1840) მოწყობის ცდისათვის ნაპოლეონ III-ს (1840) სამუდამო პატიმრობა მიესაჯა. 1846 წელს ინგლისში გაიქცა. 1848 წლის თებერვლის რევოლუციის შემდეგ საფრანგეთში დაბრუნდა. მსხვილი ბურჟუაზიის დახმარებით 1848 წლის 10 დეკემბერს პრეზიდენტად აირჩიეს. 1851 წლის 2 დეკემბერს მოაწყო კონტრრევოლუციური გადატრიალება. საკანონმდებლო კრება დაითხოვეს, ლუი ნაპოლეონი გამოცხადდა იმპერატორად ნაპოლეონ III-ის სახელით. ნაპოლეონ III-ის რეჟიმი ბონაპარტიზმის ტიპურ გამოვლინებას წარმოადგენდა. საგარეო პოლიტიკის წარუმატებლობამ, განსაკუთრებით კი მექსიკის ექსპედიციის (1862–1867) მარცხმა ძლიერ შეარყია ნაპოლეონ III-ის პოზიციები, ხოლო საფრანგეთ-პრუსიის 1870–1871 წლების ომმა გამოამჟღავნა მეორე იმპერიის უძლურება. 1870 წლის 2 სექტემბერს ნაპოლეონ III სედანთან ტყვედ ჩაბარდა პრუსიელებს. სექტემბრის რევოლუციის (1870) შედეგად ნაპოლეონ III ტახტიდან ჩამოაგდეს.

ადრეული წლები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

საფრანგეთის იმპერატორი, ნაპოლეონ III იყო ლუის ბონაპარტის (ნაპოლეონ I ძმა) შვილი. ნაპოლეონ I მართველობის დროს ლუის ბონაპარტე ნიდერლანდებს განაგებდა (1806 –1810). 1815 წელს ნაპოლეონ I საბოლოოდ დამარცხებისა და საფრანგეთის ტახტზე ბურბონთა რესტავრაციის შემდეგ ბონაპარტების ოჯახის ყველა წევრი გადასახლებულ იქნა. ლუი ბონაპარტი გაგზავნილ იქნა შვეიცარიასა (ცხოვრობდა დედამისთან ერთად ერთ-ერთ კანტონაში) და შემდგომ გერმანიაში (განათლების მისაღებად დაიწყო სწავლა აუგსბურგის გიმნაზიაში). შემდეგ კი იგი საცხოვრებლად გადავიდა იტალიაში და პოლიტიკურ საქმიანობას მიჰყო ხელი.