ზიმონ მარიუსი
| ზიმონ მარიუსი | |
|---|---|
| ლათ. Simon Marius | |
 | |
| დაბ. თარიღი | 10 იანვარი, 1573[1] |
| დაბ. ადგილი | გუნცენჰაუზენი[2] |
| გარდ. თარიღი | 26 დეკემბერი, 1624 (5 იანვარი, 1625)[2] [1] (51 წლის) |
| გარდ. ადგილი | ანსბახი[2] |
| მოქალაქეობა | Principality of Ansbach |
| საქმიანობა | მათემატიკოსი, ასტრონომი და ექიმი |
| ალმა-მატერი | პადუის უნივერსიტეტი და Fürstenschule Heilsbronn |
| განთქმული მოსწავლეები | ბალდასარე კაპრა |
| მამა | Reichart Mayr |
ზიმონ მარიუსი (დ. 20 იანვარი, 1573 — გ. 5 იანვარი, 1625 [ძვ. სტ. 26 დეკემბერი 1624]) — გერმანელი ასტრონომი. იგი დაიბადა გუნცენჰაუზენში, ნიურნბერგთან ახლოს, მაგრამ ცხოვრების უმეტესი ნაწილი ქალაქ ანსბახში გაატარა.
1614 წელს მარიუსმა გამოაქვეყნა თავისი ნაშრომი Mundus Iovialis, რომელიც პლანეტა იუპიტერსა და მის მთვარეებს აღწერდა. ამ ნაშრომში მან განაცხადა, რომ აღმოაჩინა პლანეტის 4 დიდი მთვარე გალილეო გალილეიმდე რამდენიმე დღით ადრე. ამან გალილეოსთან დავა გამოიწვია, რომელმაც აჩვენა, რომ მარიუსმა მხოლოდ ერთი დაკვირვება ჩაატარა გალილეოს დაკვირვების დროს და ის დაემთხვა მის დიაგრამას იმავე თარიღში, როდესაც 1610 წელს გამოაქვეყნა. მიჩნეულია, რომ შესაძლოა მარიუსმა მთვარეები გალილეოსგან დამოუკიდებლად აღმოაჩინა, მაგრამ რამდენიმე დღით გვიან, ვიდრე გალილეომ.
ზიმონ მარიუსმა ასევე შეისწავლა ანდრომედას „ნისლეული“, რომელიც შუა ხანებში არაბი ასტრონომებისთვის უკვე ცნობილი იყო. მარიუსის ნაშრომის განხილვა მწირია, მაგრამ რაც არის, მიანიშნებს მარიუსის, როგორც დამკვირვებლის, უნარ-ჩვევებზე. ესენია:
- 1612 წელს მან გაზომა ანდრომედას ნისლეულის დიამეტრი და დაადგინა, რომ მას აქვს მკრთალი სინათლე, რომლის სიკაშკაშე იზრდებოდა მისი ცენტრისაკენ.[3][4]
- მან აღმოაჩინა ვარსკვლავის ყალბი დისკოები თავის მიერ შექმნილი ტელესკოპით.[5]
- იუპიტერის მთვარეების დაკვირვებებით მან მიიღო ბრუნვის უკეთესი პერიოდი და სხვა ორბიტალური ელემენტები, ვიდრე გალილეომ.[6]
- მან დააფიქსირა 1572 წელს მომხდარი ტიხო ბრაჰეს ზეახალი და აქვე აღმოაჩინა ვარსკვლავი, რომელიც, მისი შეფასებით, იყო „რაღაცნაირად მკრთალი, ვიდრე იუპიტერის მესამე მთვარე“.[7]
სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- ↑ 1.0 1.1 MacTutor History of Mathematics archive — 1994.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11885979X // ინტეგრირებული ნორმატიული ფაილი — 2012—2016.
- ↑ Bond, George P,"An Account of the Nebula in Andromeda",Memoirs of the American Academy of Arts and Sciences, New Series, volume 3, 1848 pp. 75–76.
- ↑ Watson, Fred, Stargazer: The Life and Times of the Telescope[მკვდარი ბმული], Da Capo Press, 2005, pg. 86.
- ↑ Dreyer, JLE,"The Tercentenary of the Telescope",Nature,vol. 82 (December 16, 1909), pp. 190–191
- ↑ Pannekoek, Anton, A History of Astronomy, Interscience Publishers, 1989, pg. 231.
- ↑ Waldrop, M. Mitchell,"Supernova 1987 A: Facts and Fancies",Science,New Series, Vol. 239, No. 4839 (Jan. 29, 1988), pp. 460–462