ფარავანი

ფარავანი
	; ფარავნის ტბა შებინდებისას
	კოორდინატები: 41°26′44″ ჩ. გ. 43°48′42″ ა. გ. / 41.445806° ჩ. გ. 43.811750° ა. გ.
მდებარეობა	საქართველო
ტერიტორიული ერთეული	ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტი (სამცხე-ჯავახეთის მხარე)
სიმაღლე ზღვის დონიდან	2073 მ
ფართობი	37,5 კმ²
მოცულობა	0,091 კმ³
საშუალო სიღრმე	2,2 მ
მაქსიმალური სიღრმე	3,3 მ
აუზის ფართობი	234 კმ²
ჩამდინარე მდინარეები	შაორი; საბადოსწყალი; ფარავნისწყალი
გამომდინარე მდინარე	ფარავანი
	მედიაფაილები ვიკისაწყობში

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ ფარავანი (მრავალმნიშვნელოვანი).

ფარავანი — ვულკანურ-ტექტონიკური ტბა სამხრეთ საქართველოში, ნინოწმინდის მუნიციპალიტეტში.^[1] წარმოადგენს ზედაპირის ფართობით საქართველოს უდიდეს ტბას. გაწოლილია ჯავახეთის ვულკანური მთიანეთის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, სამსრისა და ჯავახეთის ქედებს შორის მდებარე ქვაბულში, ზღვის დონიდან 2073 მ სიმაღლეზე. სარკის ფართობი 37,5 კმ², აუზის ფართობი 234 კმ². ტბის საშუალო სიღრმე 2,2 მ, მაქსიმალური სიღრმე 3,3 მ, წყლის მოცულობა 91 მილიონი მ³. წყლის დონე ყველაზე დაბალია ოქტომბერ-ნოემბერში, ყველაზე მაღალი მაის-ივნისში. ტბა გაყინულია ზამთარში, ყინულის სისქე ირყევა 47–73 სმ შორის. საზრდოობს თოვლის, წვიმისა და მიწისქვეშა წყლით.^[2]

ტბის ქვაბული წარმოქმნილია მდინარის ხეობის გადაკეტვით სამსრის ქედიდან ჩამოსული პლეისტოცენის პერიოდის ახალგაზრდა ვულკანური ნაკადით. ტბის ქვაბულის ფსკერი დროთა განმავლობაში დაიფარა მძლავრი ტბიური დანალექებით. ტბის წყალშემკრები აუზი ძირითადად აგებულია ძლიერ დანაპრალიანებული ვულკანური ქანებით, რომლებიც გადაფარულია მთა-მდელოს შავმიწა ნიადაგებით. ტბის წყალშემკრები აუზის მცენარეული საფარი, რომელიც ხასიათდება ვერტიკალური ზონალობით, ძირითადად წარმოდგენილია ბალახეული ფორმაციებით.^[3]

ტბის ქვაბულის სანაპირო ხაზი შეჭრილ-შემოჭრილია, ორიენტირებულია ჩრდილო-აღმოსავლეთიდან სამხრეთ-დასავლეთით. ტბის ფსკერი თითქმის ბრტყელია. ქვაბულის ჩრდილო და აღმოსავლეთ ნაპირი დაბალი და დაუნაწევრებელია. ქვაბულის ძირი ამოვსებულია ტბიური ნაფენებით, რომლის სიმძლავრე რამდენიმე ათეული მეტრია.^[4] იგი ნელ-ნელა ღრმავდება ჩრდილო-აღმოსავლეთიდან სამხრეთ-დასავლეთისკენ. ტბის დაბალი სიღრმეების მიუხედავად, წყალმცენარეები ძალზე სუსტად არის განვითარებული, რაც შესაძლებელია აიხსნას ძლიერი ქარებითა და ქარისაგან დაცული უბეების არარსებობით.^[3] ნიადაგურ-მცენარეული საფრის ვერტიკალური სარტყლურობა მაინც შეინიშნება.^[5]

შედარებით მშრალი კლიმატისა და ძლიერ დანაპრალიანებული ვულკანური განფენების მიზეზით ტბის ჰიდროგრაფიული ქსელი მეტად სუსტად არის განვითარებული. ერთვის მცირე მდინარეები: შაორი, საბადოსწყალი, ფარავნისწყალი და რამდენიმე პერიოდული ნაკადი. ტბის სამხრეთ ნაწილიდან სათავეს იღებს მდინარე ფარავანი, რომელიც მტკვარს უერთდება მარჯვნიდან. მდინარე ფარავანს ფარავნის ტბიდან წელიწადში გამოაქვს 45 მლნ. მ³ წყალი.^[6] ტბა პოპულარულია მეთევზეთათვის. წყალი მტკნარია (80 მგ/ლ).^[2] გამოიყენება თევზსამეურნეო დანიშნულებით. მდიდარია თევზით; გვხვდება ტბის კალმახი, ფარავნის კობრი, ხრამული, ტბის ქაშაპი, მტკვრის წვერა, აღმოსავლური მარდულა, რიპუსი და სხვა.^[5]