ტიატია

ტიატია
	; ტიატია
	კოორდინატები: 44°21′03″ ჩ. გ. 146°15′23″ ა. გ. / 44.35083° ჩ. გ. 146.25639° ა. გ.
ქვეყანა	რუსეთი
სიმაღლე	1819 მ
ტიპი	სტრატოვულკანი
ბოლო ამოფრქვევა	1973 (გრძელდება)

ტიატია (აინურად ჩაჩა-ნუპური, სიტყვასიტყვით — „მამა მთა“) — მოქმედი ვულკანი კუნძულ კუნაშირის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში (კურილის კუნძულები).^[1] სომა-ვეზუვის ტიპისაა („ვულკანი ვულკანში“).

სიმაღლე 1819 მ. სომის წაკეთილი კონუსის შეფარდებითი სიმაღლეა 1485 მ, ფუძის დიამეტრი — 16-18 კმ, წრიული თხემისა — 2,4 კმ-მდე. კალდერის ზომებია 2,1 X 2,4 კმ. მთლიანადაა დაფარული ლავური ღვარებით.^[2]

უკანასკნელი ამოფრქvევა მოხდა 1973 წელს. აგებულია ლავური ბაზალტებითა და ანდეზიტებით. ძირი შემოსილია წიწვნარითა და ფართოფოთლოვანი ტყით, ზევით ქვის არყის რაყები და ქონდარა ფიჭვია.^[3]

1977 და შემდგომ წლებში მოხდა ვულკანის კრატერის სამხრეთ-აღმოსავლეთ პერიფერიის ჩამონგრევა და დამსხვრეული მასალის დიდი ნაწილი შიგ კრატერშივე ჩაიქცა (მის ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში). შედეგად ვულკანის საერთო სიმაღლე შემცირდა. ვულკანმა სიმაღლეში რამდენიმე ათეული მეტრით დაიკლო და სავარაუდოდ, თანადროულ დროში მისი სიმაღლე ზღვის დონიდან 1800 მ-ზე ნაკლებია.^[4]

ცნობილი ამოფრქვევები დაფიქსირდა 1812 და 1973 წლებში. ამჟამად ფიქსირდება მხოლოდ სუსტი ფუმაროლური აქტივობა ცენტრალურ კრატერში. ხშირად შეიმჩნევა ბოლვა და ამასთანავე, გვერდითი კრატერიდან გამოიყოფა შხამიანი აირები. ვულკანი ტიატია განთავსებულია კურილის ნაკრძალის ტერიტორიაზე.^[5]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

[1] ვულკანი ტიატია — რუსეთი / Vulkan Tyatya, Russia (ინგლისური)

[2] Вулкан Тятя — Вулканы России

[3] ტიატია — დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია (რუსული)

[4] Кунашир – крупнейший остров Курильского архипелага დაარქივებული 2016-10-30 საიტზე Wayback Machine. (რუსული)

[5] Заповедник «Курильский»: Общая информация (რუსული)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]