სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის (მარაგის) აღრიცხვა
| ბუღალტრული აღრიცხვა |
|
| ბუღ. აღრიცხვის საერთ. სტანდარტები |
|---|
| ბასსი და ფასსი |
| სააღრიცხვო პოლიტიკა |
| მარაგების აღრიცხვის მეთოდები |
| ანგარიშთა გეგმა |
სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის (მარაგის) აღრიცხვა - საწარმოს ეკონომიკური საქმიანობის პროცესში მის ფლობაში არსებული მარაგების გამოყენების შედეგად სახის ცვლილებაა. რადგანც მარაგები დროის მოკლე მონაკვეთში ინარჩუნებს თავის სახეს, მათ მოკლევადიან აქტივებად აღიარებენ.
ბასს 2[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბასს 2-ის მიხედვით,
|
„სასაქონლო მატერიალური ფასეულობები ეს ისეთი აქტივებია, რომლებიც:
|
ისეთი აქტივები, როგორებიცაა: მიწა, შენობა, სატრანსპორტო საშუალება და სხვა, თუ საწარმოსთვის არის ყიდვა-გაყიდვის საგანი, მაშინ მათი აღიარება ხდება, როგორც სასაქონლო-მატერიალური მარაგის.
ბასს 2-ის განმარტებით:
|
|
„სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების შეფასება ხდება მის თვითღირებულებასა და ნეტო სარეალიზაციო ღირებულებას შორის უმცირესი თანხით.“
|
ხოლო
|
|
„ნეტო (წმინდა) სარეალიზაციოღირებულება არის ჩვეულებრივი სამეურნეო პროცესისათვის შეფასებითი გასაყიდი ფასი, პროდუქციის დასრულებისა და გაყიდვისათვის საჭირო შეფასებითი დანახარჯების გამოკლებით.“
|
სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების თვითღირებულება მოიცავს:
|
|
„მათ შეძენასთან და გადამუშავებასთან დაკავშირებულ ყველა დანახარჯს, აგრეთვე იმ დანახარჯებს, რომლებიც გაწეულია მისი მოცემულ ადგილამდე ტრანსპორტირებასა და სათანადო მდგომარეობაში მოსაყვანად.“
|
სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების შეძენისას მასთან დაკავშირებული სავაჭრო ფასდათმობა და სავაჭრო დანამატი არ ჩაირთვება შეძენის დანახარჯების გაანგარიშებაში.
სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობების კლასიფიკაცია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობები იყოფა ორ ჯგუფად: საწარმოო მარაგი და სასაქონლო მარაგი.
- საწარმოო მარაგი არის საწარმოს მიერ ნაყიდი ან დამოუკიდებლად დამზადებული ნაწარმი, რომელიც ასევე განკუთვნილია გასაყიდად. იგი მოიცავს:
ა) ნედლეული და ძირითადი მასალები (1620).
ბ) ნახევარფაბრიკატები.
გ) დამხმარე მასალები.
დ) სათბობი.
ე) სათადარიგო ნაწილები.
ვ) ტარა.
ზ) ნარჩენები.
თ) დაუმთავრებელი წარმოება (1630).
- სასაქონლო მარაგში იგულისხმება საქონელი და მზა პროდუქცია.
საქონელი (1610) - ისეთი სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობაა, რომელიც შეძენილია გასაყიდად.
მზა პროდუქცია (1640) - ისეთი მატერიალური ფასეულობაა, რომელმაც გაიარა დამუშავების ყველა სტადია, შეესაბამება დადგენილ სტანდარტებს ან ტექნიკურ პირობებს, მიღებულია ტექნიკური კონტროლის მიერ და გამზადებულია სარეალიზაციოდ.
ბუღალტრული გატარებები[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ბუღალტრულ აღრიცხვაში გამოიყენება სასაქონლო მატერიალური ფასეულობების აღრიცხვის ორი მეთდი:
- უწყვეტი მეთოდი - სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის თითოეული მოძრაობა მკაცრად აღირიცხება.
- პერიოდული მეთოდი - სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ცვლილებები დგინდება ინვენტარიზაციათაშორისი სხვაობით. წარმოქმნილი სხვაობა ან კრედიტდება 7185 ან დებეტდება 7290 სასაქონლო-მატერიალური მარაგის კორექტირების ანგარიშზე.
| უწყვეტი აღრიცხვის მეთოდი | პერიოდული აღრიცხვის მეთოდი | შინაარსი |
|---|---|---|
დ. 1610 - საქონელი
|
დ. 7210 - გაყიდული/შეძენილი საქონელი
|
საქონლის შეძენა |
დ. 1620 - ნედლეული და მასალები
|
დ. 7110 - ძირითადი მასალების დანახარჯები/შეძენა
|
ძირითადი მასალების შეძენა |
დ. 1690 - სხვა სასაქონლო-მატერიალური მარაგი
|
დ. 7140 - დამხმარე მასალების დანახარჯები/შეძენა
|
დამხმარე მასალების შეძენა |
დ. 3110 - მოწოდებიდან და მომსახურეობიდან წარმოქმნილი ვალდებულებები
|
დ. 3110 - მოწოდებიდან და მომსახურეობიდან წარმოქმნილი ვალდებულებები
|
მომწოდებლისათვის საქონელის უკან დაბრუნება |
დ. 6120 - გაყიდული საქონელის დაბრუნება და ფასდათმობა
დ. 1610 - საქონელი
|
დ. 6120 - გაყიდული საქონელის დაბრუნება და ფასდათმობა
|
გაყიდული საქონელის უკან დაბრუნება |
სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის გადაფასება უწყვეტი აღრიცხვისას[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
წარმოების დროს როდესაც სახეზე გვაქვს უკვე წამოებული მზა პროდუქცია, იმ შემთხვევაში თუ მზა პროდუქციის გასაყიდი ფასი დაბალია მის თვითღირებულებასთან მაშინ:
|
|
„"ნედლეული და სხვა დამხმარე მასალები", რომლებიც განკუთვნილია სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის საწარმოებლად, არ შეიძლება ჩამოიწეროს თვითღირებულებაზე დაბლა, თუ მოსალოდნელია, რომ მათი მონაწილეობით წარმოებული მზა პროდუქცია გაიყიდება თვითღირებულების შესაბამის ან თვითღირებულებაზე მაღალ ფასში.“
|
- სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის ჩამოფასება:
- დ. 8290 - სხვა არასაოპერაციო ხარჯები
- კ. 1600 - სასაქონლო-მატერიალური მარაგი
- სასაქონლო-მატერიალური ფასეულობის აფასება:
- დ. 1600 - სასაქონლო-მატერიალური მარაგი
- კ. 8190 - სხვა არასაოპერაციო შემოსავალი
იხილეთ აგრეთვე[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]
- "მთავარი ბუღალტერი". №1, 2007 წ.
- "ბუღალტრული აღიცხვა" ა. ხორავა, ნ. კვატაშიძე, ნ. სრესელი, ზ. გოგრიჭიანი. 2008 წ.
- "ფინანსური ანგარიშგების საერთაშორისო სტანდარტების გამოყენება" რ. ძაძამია. თბილისი. 2008