სტენლი კუბრიკი

სტენლი კუბრიკი
სტენლი კუბრიკი
	; სტენლი კუბრიკი
დაბადების თარიღი	26 ივლისი, 1928; მანჰეტენი, ნიუ იორკი, აშშ
გარდაცვალების თარიღი	7 მარტი, 1999; ჰერპენდენი, ინგლისი
საქმიანობა	კინორეჟისორი, სცენარისტი, პროდიუსერი
აქტიური	1951-1999
მეუღლე(ები)	კრისტიანა ჰარლანი 1958-1999
ოსკარი	საუკეთესო ვიზუალური ეფექტები; 1968 — 2001: კოსმოსური ოდისეა
BAFTA	საუკეთესო სცენარი ; 1972 — მექანიკური ფორთოხალი ; საუკეთესო რეჟისორი; 1975 — ბარი ლინდონი ;
საიტი	ოფიციალური საიტი

სტენლი კუბრიკი (ინგლ. Stanley Kubrick; დ. 26 ივლისი, 1928, მანჰეტენი, ნიუ-იორკი, აშშ — გ. 7 მარტი, 1999, ჰერპენდენი, ჰერტფორდშირი, ინგლისი) — ამერიკელი კინორეჟისორი, სცენარისტი და პროდიუსერი, ცნობილი როგორც XX საუკუნის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი და ნოვატორი კინემატოგრაფისტი.

ბიოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

კუბრიკი სკოლაში ცუდად სწავლობდა, განსაკუთრებული ინტერესი მხოლოდ ჭადრაკის მიმართ ჰქონდა. 13 წლის ასაკში დაბადების დღეზე ნაჩუქარმა ფოტოაპარატმა მთლიანად შეცვალა მისი ცხოვრება, სერიოზულად დაინტერესდა ფოტოგრაფიით და 17 წლისამ დაიწყო მუშაობა ფოტოგრაფად. ფოტოგრაფიამ კუბრიკი სამუშაომ ხელოვნებით დააინტერესა, ის ჩაირიცხა კოლუმბიის უნივერსიტეტში თავისუფალ მსმენელად, საარსებო თანხას ფულზე ჭადრაკის თამაშით შოულობდა.

კუბრიკი სრულწლოვანი გახდა მეორე მსოფლიო ომის დასრულებისას და მას, ისევე როგორც მის თაობას, აღელვებდა ბირთვული ომის საშიშროება. მას სურდა ამ თემაზე ფილმის გადაღება და ურჩიეს რომანი „წითელი საფრთხე“. კუბრიკმა დაიწყო ეკრანიზაციაზე მუშაობა ჯეიმზ ბ. ჰარისთან ერთად, რმომელიც მისი ბოლო სამი ფილმის პროდიუსერი იყო. კუბრიკმა ორმოცამდე პოლიტიკური და სამხედრო შინაარსის წიგნი შეისწავლა. მან გადაწყვიტა სერიოზული წიგნის სატირულ ფილმად ქცევა. ფილმს „დოქტორი სტრეინჯლავი: ანუ როგორ გადავეჩვიე შიშს და შევიყვარე ბომბი“ ეწოდა. ფილმის გადაღება ტექნიკური და პოლიტიკური მიზეზების გამო შეუძლებელი იყო აშშ-ში, ამიტომ კუბრიკი ინგლისში გადავიდა სამუშაოდ. კუბრიკმა მიიწვია პიტერ სელერსი, რომელთან თანამშრომლობა „ლოლიტაში“ წარმატებული გამოდგა ამ ფილმშიც და მას სამი სხვადასხვა როლი შეასრულებინა.

კუბრიკმა თავდაპირველად დოკუმენტური ფილმების გადაღება დაიწყო. შემდეგ კი საკუთარი ხარჯებით მხატვრული ფილმების გადაღებას მიჰყო ხელი. ის თავად იყო საკუთარი ადრეული ფილმების რეჟისორი, პროდიუსერი, ოპერატორი, მემონტაჟე და ხმის რეჟისორი. ჰოლივუდისკენ გზა მას პროდიუსერმა ჯეიმზ ჰარისმა გაუკვალა. კუბრიკის მხოლოდ პირველი ორი ფილმის იყო ორიგინალური სცენარით გადაღებული, ყველა სხვა ცნობილი ლიტერატურული ნაწარმოების ეკრანიზაციას წარმოადგენს. კუბრიკის მიერ ეკრანიზებულია ენტონი ბერჯესის, ვლადიმერ ნაბოკოვის, სტივენ კინგის, უილიამ თეკერეისა და სხვათა ნაწარმოებები. მას ასევე უმბერტო ეკოს რომანების ეკრანიზაციაც სურდა, თუმცა ავტორისგან თანხმობა ვერ მიიღო. რეჟისორი თავის ფილმებში დიდ ყურადღებას აქცევდა სპეციფიკურ მსხვილ ხედებს, იყენებდა პოპულარულ და კლასიკურ მუსიკას.

ფილმოგრაფია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

წელი		ქართულად	მშობლიური სახელწოდება	როლი
1951	დფ	ბრძოლის დღე	Day of the Fight	რეჟისორი, პროდიუსერი, ოპერატორი
1951	დფ	მფრინავი პადრე	Flying Padre	რეჟისორი, სცენარისტი, ოპერატორი
1953	დფ	მეზღვაურები	The Seafarers	რეჟისორი, ოპერატორი
1953	ფ	შიში და გატაცება	Fear and Desire	რეჟისორი, პროდიუსერი, ოპერატორი
1955	ფ	მკვლელის კოცნა	Killer’s Kiss	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი, ოპერატორი
1956	ფ	მკვლელობა	The Killing	რეჟისორი, სცენარისტი
1957	ფ	დიდების ბილიკები	Paths of Glory	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი
1960	ფ	სპარტაკი	Spartacus	რეჟისორი
1962	ფ	ლოლიტა	Lolita	რეჟისორი, სცენარისტი
1964	ფ	დოქტორი სტრეინჯლავი	Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი
1968	ფ	2001: კოსმოსური ოდისეა	2001: A Space Odyssey	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი
1971	ფ	მექანიკური ფორთოხალი	A Clockwork Orange	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი
1975	ფ	ბარი ლინდონი	Barry Lyndon	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი
1980	ფ	ნათება	The Shining	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი
1987	ფ	სრულმეტალიკური გარსი	Full Metal Jacket	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი
1999	ფ	ფართოდ დახუჭული თვალებით	Eyes Wide Shut	რეჟისორი, პროდიუსერი, სცენარისტი