დიატომეები

მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია
(გადამისამართდა გვერდიდან კაჟოვანი წყალმცენარეები)
დიატომეები

მეცნიერული კლასიფიკაცია
სამეფო:  მცენარეები
ლათინური სახელი
Diatomeae
Bacillariophyta

დიატომეები (კაჟოვანი წყალმცენარეები, ლათ. Diatomeae ანუ Bacillariophyta) — ერთუჯრედიანი ან კოლონიური, უძრავი, კაჟოვანგარსიანი ორგანიზმებია, ყვითელი ან ღია წაბლისფერი შეფერილობის, სახამებელი არ მოეპოვებათ. სქესობრივი პროცესი აქვთ.[1]

მათი უჯრედის გარსი პექტინისაა, გარედან კი მათ აკრავთ კაჟის ჯავშანი. დიატომეების პროდუქტია ე.წ. დიატომიტი, ამ წყალმცენარეების გარსის ნაშთი, მილიონი წლების წინ დალექილი ტბებში ან ზღვის ყურეებში. საქართველოში დიატომიტის უნიკალური საბადო ახალციხესთან ახლოს, ქისათიბშია, რომელიც დაახლოებით 10 მლნ წლისაა. აქაური დიატომიტი იდეალურად სუფთაა და ამ მხრივ მსოფლიოში საუკეთესოდ ითვლება. იგი 95,88% კაჟს შეიცავს. დიატომიტს იყენებენ კვების, ქიმიურ, ნავთობის მრეწველობასა და სხვა დარგებში. დიატომიტის ფილტრში გატარებული ღვინო ინარჩუნებს არომატსა და გემოს, ნალექს კი არ იკეთებს, არ მჟავდება. დიატომიტის ხარისხი დამოკიდებულია კაჟის შემცველობაზე.[2]

დიატომეები ფართოდაა გავრცელებული ბუნებაში, ცხოვრობენ მტკნარ და მლაშე წყალში; ხშირია პლანქტონური და ბენთოსური ფორმები, გვხვდება აგრეთვე წყლის მცენარეებზე, წყალქვეშა საგნებზე, ნესტიან მიწაზე, ქვებზე, ხავსზე და სხვა. დიატომეები უაღრესად მგრძნობიარენი არიან გარემო პირობების, განსაკუთრებით წყლის მარილიანობის მიმართ, ამიტომაც ხმარობენ მათ წყლის მარილიანობის ხარისხის გამოსარკვევ ინდიკატორებად.[3]

სქოლიო[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

  1. ნ. ა. კომარნიცი, ლ. ვ. კუდრიშოვი, ა. ა. ურანოვი, „მცენარეთა სისტემატიკა“, გვ. 39, თბილისის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, თბ., 1973.
  2. დიატომეები — ბიოლოგიური და სამედიცინო ტერმინები და ცნებები
  3. ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 3, თბ., 1978. — გვ. 503-504.