ვიკიპედია:ფორმულები

MediaWiki მათემატიკური ფორმულებისათვის იყენებს TeX მონიშვნას. ისინი როგორც წესი გამოისახება, როგორც PNG-სურათები ან სხვა ფორმით.

ქვემოთ მოცემულია მხოლოდ TeX-ის საბაზისო ფორმულები. კონკრეტული ფორმულების მართლწერის ნიმუშები მოყვანილია სტატია „ვიკიპედია:ფორმულების გაფორმების მაგალითებში“.

ფორმულის სისწორე გადაამოწმეთ ან სავარჯიშოში ან „წინასწარი გადახედვის“ ღილაკით.

გრძელი რიცხვების ჩაწერის სტანდარტი

მათემატიკურ გაანგარიშებებში მთელი ნაწილის — მისი მეათედების, მეასედების... ნაწილებისაგან გამოსაყოფად რეკომენდირებულია გამოყენებულ იქნეს არა „მძიმე“ (,), როგორც ეს რუსულ სტანდარტშია, არამედ — „წერტილი“ (.). ასევე სასურველია, რომ დიდი მნიშვნელობის დასაწერად გამოყენებულ იქნეს თარგი — {{val}}.

მაგალითად {{val|6.02214076|e=-23}} მოგვცემს მნიშვნელობას — 6977602214076000000♠6.02214076×10⁻²³.

აღნიშნული თარგით ხდება რამოდენიმე საკითხის ერთიან სტანდარტში დარეგულირება. ესენია: აუცილებელია მთელის გამყოფად წერტილის (.) გამოყენება; ათასებს შორის მანძილს არეგულირებს თვითონ, გამოჰოფს რა მათ ერთმანეთისაგან თვალსაჩინოებისათვის; მინუსი (-) ნიშანი კოდ <sup></sup>-ისაგან (10^-23) განსხვავებით ერთი-ორად გაზრდილად ანახებს, რაც კიდევ უფრო ადვილს ხდის ციფრებთან მუშაობისას. იგივე რიცხვითი მნიშვნელობა მათემატიკური კოდებით რომ ჩაწერილიყო უნდა გამოგვეყენებინა შემდეგი სინტაქსისი:

მაგალითად <math>6.022\,140\,76\times^{-23}</math> მოგვცემს მნიშვნელობას — $6.022\,140\,76\times ^{-23}$.

შენიშვნა: <math></math> თეგებით ჩაწერისას, თარგ {{val}}-გან განსხვავებით, მთავარი ნაწილის გამოსაყოფად შესაძლებელია გამოყენებულ იქნეს გამყოდ ნიშნად, როგორც წერტილი (.), ისე — მძიმე (,).

მაგალითად <math>6.022\,140\,76\times^{-23}</math> მოგვცემს მნიშვნელობას — $6.022\,140\,76\times ^{-23}$, ხოლო <math>6,022\,140\,76\times^{-23}</math> — $6,022\,140\,76\times ^{-23}$

მიუხედავად იმისა, რომ მათემატიკური რიცხვები შესაძლებელია გამოისახოს <math></math> თეგებით, რეკომენდირებულია, რომ ქართულ ვიკიპედიაში დამკვიდრდეს წერის ერთიანი სტანდარტი — თარგი {{val}}.

ხარისხის მაჩვენებლად შეიძლება ასევე გამოყენებულ იქნეს მარტივი ჩაწერის ფორმებიც ყველანაირი მათემატიკური თეგების გარეშე. მაგალიათად:

• 10⁻¹²³⁴⁵⁶⁷⁸⁹⁰⁺⁼ⁿ;
• 10₋₁₂₃₄₅₆₇₈₉₀₊₌ₙ;
• ↉; ½, ⅓, ¼, ⅕, ⅙, ⅐, ⅛, ⅑, ⅒; ⅔, ⅖; ¾, ⅗, ⅜, ⅘; ⅚, ⅝, ⅞.

სარგებლობის წესები

• თავდაპირველი მათემატიკური ფორმულები იწერება <math>...</math> თეგებს შორის. აღნიშნული თეგი შეიძლება მოიძიოთ რედაქტირების ინსტრუმენტთა ძველ პანელში. ახალ ანელში აღნიშნული თეგის ღილაკი არ არსებობს. ძველი პანელის სანახავად საჭიროა გადახვიდეთ თქვენს კონფიგურაციაში ჩანართ „რედაქტირება“ და მოუხსნათ მონიშვნა ახალ ინსტრუმენტთა პანელს. ხოლო ქიმიური ფორმულებისათვის გამოიყენება — <chem>...</chem> თეგი.
• თარგები, ცვლადები და MediaWiki პარამეტრები არ ფუნქციონირებენ აღნიშნული თეგების შიგნით.
• სიცარიელები (Space) ავტომატურად იგნორირდება.
• არ გამოიყენება ცარიელი რიგები (Enter).
• სიმბოლოები და რთული კონსტრუქციები ჩაიწერება „ბრძანებების“ საშუალებით, რომლებიც იწყება „ამობრუნებული სლეშით“ (\) და წარმოადგენენ ან ლათინურად აკრეფილ ბრძანებით სიტყვას ან სხვა სიმბოლოებს. პირველი შემთხვევაში აუცილებელია რომ ბრძანებითის იტყვის შემდეგ იყოს სიცარიელე ან სხვა ბრძანება.
• ბრძანებებს შესაძლოა ჰქონდეთ არგუმენტები: {სავალდებულო} და [არასავალდებულო].
• ნებისმიერი ასო ითვლება ცვლადად და გარდაიქმნება კურსივად, ხოლო ციფრები — ჩვეულებრივი შრიფტით (გამონაკლისი — ფუნქციებისა და ოპერაციების დასახელება).
• ერტეული გადატენები თეგებს <math>...</math> შორის დაშვებულია და არ ისახება. იმისათვის რომ კოდი იყოს უფრო წაკითხვადი, შესაძლებელია რომ ჩაისვას გადატანები ყოველი გამოსახვისა თუ მატრიცის რიგის შემდეგ.

გამოყოფილი ფორმულები

ფორმულის საერთო ტექსტიდან ცალკე ხაზზე გამოსატანად საჭიროა რომ ახალი ხაზიდან დაწყებული ფორმულები ორწერტილით („:“) დავიწყოთ, ხოლო სიის შექმნისას ტექსტის მარჯვნივ გასაწევად შესაძლებელია ვარსკვლავის („*“) გამოყენება:

• ფორმულა 1 (: <math>x^2+y^2=z^2</math>)

$x^{2}+y^{2}=z^{2}$

• ფორმულა 2 (*: <math>xy=z</math></math>)

  $xy=z$

საწყისი ბრძანებები

სამუშაო ნიშნები

• \ სასიგნალო სიმბოლო (ბრძანება);
• { ჯგუფის დაწყება;
• } ჯგუფის დასრულება;
• _ ქვედა ინდექსი;
• ^ ზედა ინდექსი;
• ~ გაუწყვეტავი სიცარიელე.

შრიფტები

ბერძნული ანბანი ასო ბრძანება ასო ბრძანება ასო ბრძანება $\mathrm {A} ~\alpha$ \Alpha \alpha $\mathrm {I} ~\iota$ \Iota \iota $\Sigma ~\sigma$ \Sigma \sigma $\mathrm {B} ~\beta$ \Beta \beta $\mathrm {K} ~\kappa$ \Kappa \kappa $~\varsigma$ \varsigma $\Gamma ~\gamma$ \Gamma \gamma $\Lambda ~\lambda$ \Lambda \lambda $\mathrm {T} ~\tau$ \Tau \tau $\Delta ~\delta$ \Delta \delta $\mathrm {M} ~\mu$ \Mu \mu $\Upsilon ~\upsilon$ \Upsilon \upsilon $\mathrm {E} ~\epsilon$ \Epsilon \epsilon $\mathrm {N} ~\nu$ \Nu \nu $\Phi ~\phi$ \Phi \phi $~\varepsilon$ \varepsilon $\Xi ~\xi$ \Xi \xi $\varphi$ \varphi $\mathrm {Z} ~\zeta$ \Zeta \zeta $\Pi ~\pi$ \Pi \pi $\mathrm {X} ~\chi$ \Chi \chi $\mathrm {H} ~\eta$ \Eta \eta $\varpi$ \varpi $\Psi ~\psi$ \Psi \psi $\Theta ~\theta$ \Theta \theta $\mathrm {P} ~\rho$ \Rho \rho $\Omega ~\omega$ \Omega \omega $\vartheta$ \vartheta $\varrho$ \varrho $\varkappa$ \varkappa

С помощью соответствующих команд можно изменять вид шрифта (гарнитуру) и его размеры: Вид шрифта Команда Изображение Жирный шрифт (греческий) \boldsymbol{текст} ${\boldsymbol {\alpha }}+{\boldsymbol {\beta }}+{\boldsymbol {\gamma }}$ Жирный шрифт (векторы) \mathbf{текст} $\mathbf {x} \cdot \mathbf {y} =0$ Ажурный шрифт \mathbb{текст} $\mathbb {NQRC}$ Рубленый шрифт \mathsf{текст} ${\mathsf {PMEDV}}$ Готическое письмо \mathfrak{текст} ${\mathfrak {a}}{\mathfrak {A}}{\mathfrak {B}}$ Рукописный шрифт \mathcal{текст} ${\mathcal {ABC}}$ Прямой шрифт \mathrm{текст} $\mathrm {abcd}$ Прописные наклонным шрифтом (греческий) \mathit{текст} ${\mathit {\Gamma }}~{\mathit {\Theta }}~{\mathit {\Sigma }}$ Для текстовых индексов и пометок лучше всего использовать команду \text, поскольку она предназначена именно для этого и правильно обрабатывает дефисы, пробелы и размер букв: \varepsilon_\text{h-BN} даёт $\varepsilon _{\text{h-BN}}$, (10\text{ mm})^2=1\text{ cm}^2 даёт $(10{\text{ mm}})^{2}=1{\text{ cm}}^{2}$. Для нестандартных операторов следует использовать \operatorname (см. ниже), а \mathrm оставить для специальных случаев — например, нестандартных операторов, которым нужно нестандартное окружение пробелами.

Команды \textrm и \mbox также производят прямой шрифт, однако вместо них лучше использовать \text или \operatorname.

Также имеются символы устаревших греческих букв \Coppa \coppa \Koppa \koppa \Stigma \stigma, которые отображаются не при всех настройках отображения формул (то же относится к символам \S \P), а использование символов \varcoppa \Sampi \sampi \Digamma \varstigma даже может вызвать сообщение об ошибке, как использование любой несуществующей команды.

ბინარული ოპერაციები

ბრძანება გამოსახულება + - $+\;-$ \times \div \divideontimes $\times \div \divideontimes$ \amalg \setminus \smallsetminus $\amalg \;\setminus \;\smallsetminus$ \ast \star * \bigstar $\ast \;\star \;*\;\bigstar$ \centerdot \cdot \bullet $\centerdot \;\cdot \;\bullet$ \circ \bigcirc $\circ \;\bigcirc$ \odot \circleddash \circledast \circledcirc $\odot \;\circleddash \;\circledast \;\circledcirc$ \oplus \otimes \ominus \oslash $\oplus \;\otimes \;\ominus \;\oslash$ \boxplus \boxtimes \boxminus \boxdot $\boxplus \;\boxtimes \;\boxminus \;\boxdot$

ბრძანება გამოსახულება \sqcap \sqcup $\sqcap \;\sqcup$ \cap \cup \uplus $\cap \;\cup \;\uplus$ \Cap \Cup $\Cap \;\Cup$ \doublecap \doublecup $\Cap \;\Cup$ \dagger \ddagger $\dagger \;\ddagger$ \pm \mp $\pm \;\mp$ \ltimes \rtimes $\ltimes \;\rtimes$ \leftthreetimes \rightthreetimes $\leftthreetimes \;\rightthreetimes$ \vartriangle \triangledown $\vartriangle \;\triangledown$ \triangle \bigtriangledown $\triangle \;\bigtriangledown$

ბრძანება გამოსახულება \bigtriangleup \bigtriangledown $\bigtriangleup \;\bigtriangledown$ \triangleright \triangleleft $\triangleright \;\triangleleft$ \diamond $\diamond$ \bowtie $\bowtie$ \vee \lor \wedge \land $\vee \;\lor \;\wedge \;\land$ \veebar \barwedge $\veebar \;\barwedge$ \doublebarwedge $\doublebarwedge$ \curlywedge \curlyvee $\curlywedge \;\curlyvee$ \wr $\wr$ \intercal $\intercal$ \dotplus $\dotplus$

დამოკიდებულების სიმბოლოები

ბრძანება გამოსახულება \propto \varpropto $\propto \;\varpropto$ \shortmid \mid $\shortmid \;\mid$ \between $\between$ \pitchfork $\pitchfork$ \therefore \because $\therefore \;\because$ \frown \smile $\frown \smile$ \| \parallel \shortparallel $\|\;\parallel \;\shortparallel$ \in \ni \notin (но не: \not\in) $\in \ni \notin$ \perp $\perp$ \backepsilon $\backepsilon$ \models $\models$ \cong $\cong$ \equiv $\equiv$ \sim \thicksim \backsim $\sim \;\thicksim \;\backsim$ \simeq \backsimeq $\simeq \;\backsimeq$ \eqsim $\eqsim$ \approx \thickapprox $\approx \;\thickapprox$ \approxeq $\approxeq$ \bumpeq $\bumpeq$

ბრძანება გამოსახულება \infty $\infty$ \Bumpeq $\Bumpeq$ \doteq $\doteq$ \doteqdot \Doteq $\doteqdot \;\doteqdot$ \risingdotseq \fallingdotseq $\risingdotseq \;\fallingdotseq$ \eqcirc $\eqcirc$ \circeq $\circeq$ \triangleq $\triangleq$ < > $<\;>$ \ll \gg $\ll \;\gg$ \lll \ggg \gggtr $\lll \;\ggg \;\ggg$ \le или \leq, \ge или \geq $\leq \geq$ \leqq \geqq $\leqq \geqq$ \leqslant \geqslant $\leqslant \geqslant$ \eqslantless \eqslantgtr $\eqslantless \eqslantgtr$ \lesssim \gtrsim $\lesssim \gtrsim$ \lessapprox \gtrapprox $\lessapprox \gtrapprox$ \lessdot \gtrdot $\lessdot \gtrdot$ \lessgtr \gtrless $\lessgtr \gtrless$ \lesseqgtr \gtreqless $\lesseqgtr \gtreqless$

ბრძანება გამოსახულება \lesseqqgtr \gtreqqless $\lesseqqgtr \gtreqqless$ \sqsubseteq и \sqsupseteq $\sqsubseteq \;\sqsupseteq$ \subset \supset $\subset \;\supset$ \subseteq \supseteq $\subseteq \;\supseteq$ \subseteqq \supseteqq $\subseteqq \;\supseteqq$ \Subset \Supset $\Subset \;\Supset$ \prec \succ $\prec \;\succ$ \preccurlyeq \succcurlyeq $\preccurlyeq \;\succcurlyeq$ \curlyeqprec \curlyeqsucc $\curlyeqprec \;\curlyeqsucc$ \preceq \succeq $\preceq \;\succeq$ \precsim \succsim $\precsim \;\succsim$ \precapprox \succapprox $\precapprox \;\succapprox$ \asymp $\asymp$ \vdash \dashv $\vdash \;\dashv$ \Vvdash $\Vvdash$ \vartriangleleft \vartriangleright $\vartriangleleft \;\vartriangleright$ \blacktriangleleft \blacktriangleright $\blacktriangleleft \;\blacktriangleright$ \blacktriangle \blacktriangledown $\blacktriangle \;\blacktriangledown$

В русскоязычной типографике существует традиция употреблять в качестве символов «больше или равно» и «меньше или равно» знаки «$\geqslant$» и «$\leqslant$», а в западной — «$\geq$» и «$\leq$».

უარყოფის სიმბოლოები

ბრძანება გამოსახულება \nless \ngtr $\nless \;\ngtr$ \neq \ne $\neq \;\neq$ \nsim $\nsim$ \not\approx $\not \approx$ \ncong $\ncong$ \not\equiv $\not \equiv$ \not\le \not\ge $\not \leq \;\not \geq$ \nleqq \ngeqq $\nleqq \;\ngeqq$ \lneq \gneq $\lneq \;\gneq$ \lneqq \gneqq $\lneqq \;\gneqq$ \lvertneqq \gvertneqq $\lvertneqq \;\gvertneqq$ \nleqslant \ngeqslant $\nleqslant \;\ngeqslant$ \lnsim \gnsim $\lnsim \;\gnsim$

ბრძანება გამოსახულება \lnapprox \gnapprox $\lnapprox \;\gnapprox$ \notin $\notin$ \not\simeq $\not \simeq$ \not\sqsubseteq \not\sqsupseteq $\not \sqsubseteq \;\not \sqsupseteq$ \not\subset \not\supset $\not \subset \;\not \supset$ \nsubseteq \nsupseteq $\nsubseteq \;\nsupseteq$ \nsubseteqq \nsupseteqq $\nsubseteqq \;\nsupseteqq$ \varsubsetneq \varsupsetneq $\varsubsetneq \;\varsupsetneq$ \subsetneqq \supsetneqq $\subsetneqq \;\supsetneqq$ \varsubsetneqq \varsupsetneqq $\varsubsetneqq \;\varsupsetneqq$ \nprec \nsucc $\nprec \;\nsucc$ \npreceq \nsucceq $\npreceq \;\nsucceq$ \precneqq \succneqq $\precneqq \;\succneqq$

ბრძანება გამოსახულება \precnsim \succnsim $\precnsim \;\succnsim$ \precnapprox \succnapprox $\precnapprox \;\succnapprox$ \not\asymp $\not \asymp$ \nshortmid $\nshortmid$ \nshortparallel \nparallel $\nshortparallel \;\nparallel$ \nvdash \nvDash $\nvdash \;\nvDash$ \nVdash \nVDash $\nVdash \;\nVDash$ \ntriangleleft \ntriangleright $\ntriangleleft \;\ntriangleright$ \ntrianglelefteq \ntrianglerighteq $\ntrianglelefteq \;\ntrianglerighteq$ \neg \lnot $\neg \;\lnot$ \nexists $\nexists$

Отрицание какого-нибудь ТеХ’овского символа можно получить, ставя перед ним команду \not. Например:

<math>u \not< a</math>	$u\not <a$
<math>a \not\in \mathbf{A}</math>	$a\not \in \mathbf {A}$

Также можно перечеркнуть набор символов, используя команду \cancel{abc}:

${\cancel {abc}}$

ისრები

ბრძანება გამოსახულება \circlearrowleft \circlearrowright $\circlearrowleft \circlearrowright$ \curvearrowleft \curvearrowright $\curvearrowleft \curvearrowright$ \downarrow \uparrow $\downarrow \uparrow$ \downdownarrows \upuparrows $\downdownarrows \upuparrows$ \Downarrow \Uparrow $\Downarrow \Uparrow$ \hookleftarrow \hookrightarrow $\hookleftarrow \;\hookrightarrow$ \leftarrow \rightarrow $\leftarrow \;\rightarrow$ \Leftarrow \Rightarrow $\Leftarrow \;\Rightarrow$ \leftarrowtail \rightarrowtail $\leftarrowtail \rightarrowtail$ \upharpoonright \upharpoonleft $\upharpoonright \;\upharpoonleft$ \downharpoonright \downharpoonleft $\downharpoonright \;\downharpoonleft$ \leftharpoondown \rightharpoondown $\leftharpoondown \;\rightharpoondown$ \leftharpoonup \rightharpoonup $\leftharpoonup \;\rightharpoonup$ \leftleftarrows \rightrightarrows $\leftleftarrows \rightrightarrows$ \leftrightarrow \Leftrightarrow $\leftrightarrow \Leftrightarrow$ \leftrightarrows \rightleftarrows $\leftrightarrows \rightleftarrows$ \leftrightharpoons \rightleftharpoons $\leftrightharpoons \rightleftharpoons$

ბრძანება გამოსახულება \leftrightsquigarrow \rightsquigarrow $\leftrightsquigarrow \rightsquigarrow$ \Lleftarrow \Rrightarrow $\Lleftarrow \Rrightarrow$ \longleftarrow \longrightarrow $\longleftarrow \longrightarrow$ \Longleftarrow \Longrightarrow $\Longleftarrow \Longrightarrow$ \longleftrightarrow $\longleftrightarrow$ \Longleftrightarrow $\Longleftrightarrow$ \longmapsto \mapsto $\longmapsto \mapsto$ \looparrowleft \looparrowright $\looparrowleft \;\looparrowright$ \Lsh \Rsh $\Lsh \;\Rsh$ \multimap $\multimap$ \nearrow \nwarrow \searrow \swarrow $\nearrow \nwarrow \searrow \swarrow$ \nleftarrow \nrightarrow $\nleftarrow \;\nrightarrow$ \nLeftarrow \nRightarrow $\nLeftarrow \;\nRightarrow$ \nleftrightarrow \nLeftrightarrow $\nleftrightarrow \nLeftrightarrow$ \restriction $\upharpoonright$ \twoheadleftarrow \twoheadrightarrow $\twoheadleftarrow \;\twoheadrightarrow$ \updownarrow \Updownarrow $\updownarrow \;\Updownarrow$

დამატებით სიმბოლოები

ელემენტი	სინტაქსისი	ინტერპრეტაცია ვიკიპედიაში
დიაკრიტიკული ნიშნები	\acute{a} \grave{a} \breve{a} \check{a} \tilde{a} \hat{a} \bar{a} \widehat{pq} \widetilde{pq} \widehat{xyz} \widetilde{xyz}	${\acute {a}}\quad {\grave {a}}\quad {\breve {a}}\quad {\check {a}}\quad {\tilde {a}}\quad {\hat {a}}\quad {\bar {a}}$ ${\widehat {pq}}\quad {\widetilde {pq}}\quad {\widehat {xyz}}\quad {\widetilde {xyz}}$
ვექტორები	\vec{a} \overrightarrow{BC} \overline{BC} \underline{BC}	${\vec {a}}\quad {\overrightarrow {BC}}$ ${\overline {BC}}{\underline {BC}}$
წარმოებული	\nabla \partial x dx \dot x \ddot y x^\prime x^\backprime x' x'' x'''	$\nabla \quad \partial x\quad dx$ ${\dot {x}}\quad {\ddot {y}}\quad x^{\prime }\quad x^{\backprime }\quad x'\quad x''\quad x'''$
ლოგიკური	\bigwedge \bigvee \bigsqcup \bigcap \bigcup \biguplus \forall \exists \emptyset \empty \varnothing \And	$\bigwedge \quad \bigvee \quad \bigsqcup \quad \bigcap \quad \bigcup \quad \biguplus$ $\forall \quad \exists \quad \emptyset \quad \emptyset \quad \varnothing \quad \And$
ფესვები	\sqrt{2}\approx 1{,}4 \sqrt{5} \surd	${\sqrt {2}}\approx 1{,}4\quad {\sqrt {5}}\quad \surd$
	\sqrt[n]{x}	${\sqrt[{n}]{x}}$
გეომეტრიული	\Diamond \Box \triangle \angle \measuredangle \sphericalangle 45^\circ \mid \nmid \| \lVert \rVert	$\Diamond \quad \Box \quad \triangle \quad \angle \quad \measuredangle \quad \sphericalangle \quad 45^{\circ }$ $\mid \quad \nmid \quad \|\quad \lVert \quad \rVert$
სპეციალური	\ldots \cdots \vdots \ddots	$\ldots \quad \cdots \quad \vdots \quad \ddots$
	10\;\% \#	$10\;\%\quad \#$
	\bigoplus \bigotimes \bigodot	$\bigoplus \quad \bigotimes \quad \bigodot$
	\bot \top \vDash \Vdash \ulcorner \urcorner \llcorner \lrcorner	$\bot \quad \top \quad \vDash \quad \Vdash \quad \ulcorner \quad \urcorner \quad \llcorner \quad \lrcorner$
	\eth \imath \jmath \hbar \ell \wp \mho \infty \Finv \digamma \Re \Im \complement \Bbbk \circledS \backslash \aleph \beth \gimel \daleth \N \Z \Q \R \C	$\eth \quad \imath \quad \jmath \quad \hbar \quad \ell \quad \wp \quad \mho \quad \infty$ $\Finv \quad \digamma \quad \Re \quad \Im \quad \complement \quad \Bbbk \quad \circledS \quad \backslash$ $\aleph \quad \beth \quad \gimel \quad \daleth$ $\mathbb {N} \quad \mathbb {Z} \quad \mathbb {Q} \quad \mathbb {R} \quad \mathbb {C}$
	\diamondsuit \heartsuit \clubsuit \spadesuit \blacksquare \blacklozenge \Game \flat \natural \sharp	$\diamondsuit \quad \heartsuit \quad \clubsuit \quad \spadesuit \quad \blacksquare \quad \blacklozenge$ $\Game \quad \flat \quad \natural \quad \sharp$
ჯამები	მარტივი მაგალითი: \sum^{n}_{i=1} {x_i} Если знак суммы находится в числителе или знаменателе, вид индексов меняется: \frac {\sum^{n}_{i=1} {x_i}} {2} Чтобы индексы всегда были под и/или над знаком суммы: \frac {\sum\limits^{n}_{i=1} {x_i}} {2}	$\sum _{i=1}^{n}{x_{i}}\quad {\frac {\sum _{i=1}^{n}{x_{i}}}{2}}\quad {\frac {\sum \limits _{i=1}^{n}{x_{i}}}{2}}$
ნაწარმოები	\prod^\infty_{k=1}x_k \coprod^\infty_{k=1}x_k	$\prod _{k=1}^{\infty }x_{k}\quad \coprod _{k=1}^{\infty }x_{k}$
ინტეგრალები	\int_a^b f(x) dx \int\limits_a^b f(x)\,dx \oint\limits_S \vec F \cdot d\vec s	$\int _{a}^{b}f(x)dx\quad \int \limits _{a}^{b}f(x)\,dx\quad \oint \limits _{S}{\vec {F}}\cdot d{\vec {s}}$
ნაზარდი ფუნქცია	\int_a^b f(x)\,dx = \Bigl[ F(x) \Bigr]_a^b = \Bigl. F(x) \Bigr|_a^b	$\int _{a}^{b}f(x)\,dx={\Bigl [}F(x){\Bigr ]}_{a}^{b}={\Bigl .}F(x){\Bigr |}_{a}^{b}$
დრობები	\frac{x^2+1}{x^2-1} \tfrac{x^2+1}{x^2-1}	${\frac {x^{2}+1}{x^{2}-1}}\quad {\tfrac {x^{2}+1}{x^{2}-1}}$
ფრჩხილები, მოდული, ნორმა	\left ( \frac{x}{y} \right ) \left [ \frac{x}{y} \right ] \left | \frac{x}{y} \right | \left \| \frac{x}{y} \right \| \left \{ \frac{x}{y} \right \} \left \lfloor \frac{x}{y} \right \rfloor \left \lceil \frac{x}{y} \right \rceil \left \langle \frac{x}{y} \right \rangle	$\left({\frac {x}{y}}\right)\quad \left[{\frac {x}{y}}\right]\quad \left|{\frac {x}{y}}\right|$ $\left\|{\frac {x}{y}}\right\|\quad \left\{{\frac {x}{y}}\right\}\quad \left\lfloor {\frac {x}{y}}\right\rfloor$ $\left\lceil {\frac {x}{y}}\right\rceil \quad \left\langle {\frac {x}{y}}\right\rangle$

სიცარიელებთან დაკავშირებული რეკომენდაციები

• Десятичную запятую в десятичных дробях рекомендуется заключать в фигурные скобки, чтобы избежать ненужного тонкого пробела после запятой. Сравните:

	<math>\pi=3,1415\dots</math>	$\pi =3,1415\dots$
	<math>\pi=3{,}1415\dots</math>	$\pi =3{,}1415\dots$

• При записи определения множества рекомендуется употреблять не знак вертикальной черты, а команду \mid, чтобы пробелы имели достаточную величину. Сравните:

	<math>M=\{x\in A | x>0\}</math>	$M=\{x\in A|x>0\}$
	<math>M=\{x\in A \mid x>0\}</math>	$M=\{x\in A\mid x>0\}$

• Для обозначения матричных элементов (нотация бра и кет), наоборот, лучше использовать знак вертикальной черты | или команду \vert. Кроме того, ни при каких обстоятельствах не следует использовать просто знаки «больше» и «меньше» вместо угловых скобок (при записи матричных элементов, статистических средних и т. д.) — нужно использовать \langle и \rangle. Сравните:

	<math><m \mid \hat{A} \mid n></math>	$<m\mid {\hat {A}}\mid n>$
	<math>\langle m \vert \hat{A} \vert n\rangle</math>	$\langle m\vert {\hat {A}}\vert n\rangle$
	<math>S^2 = <(x-<x>)^2></math>	$S^{2}=<(x-<x>)^{2}>$
	<math>S^2 = \langle(x-\langle x\rangle)^2\rangle</math>	$S^{2}=\langle (x-\langle x\rangle )^{2}\rangle$
	<math>S^2 = \left\langle(x-\langle x\rangle)^2\right\rangle</math>	$S^{2}=\left\langle (x-\langle x\rangle )^{2}\right\rangle$

• При записи отображений рекомендуется использовать не знак двоеточия, а команду \colon, чтобы избежать ненужного пробела перед двоеточием. Сравните:

	<math>f: X \to Y</math>	$f:X\to Y$
	<math>f\colon X \to Y</math>	$f\colon X\to Y$

მათემატიკური ფორმულები

გეომეტრია

• $ABC$ კუთხე
  • <math>\angle ABC</math> $\angle ABC$.
• $AB$ რკალი
  • <math>\overset{~~_{_{\displaystyle\smile}}}{AB}</math>${\overset {~~_{_{\displaystyle \smile }}}{AB}}$;
  • <math>\overset{~~_{_{\displaystyle\frown}}}{AB}</math> ${\overset {~~_{_{\displaystyle \frown }}}{AB}}$;
  • <math>\smile AB</math> $\smile AB$;
  • <math>\frown AB</math> $\frown AB$.

ტრიგონომეტრიული ფუნქციები

სტანდარტული ფუნქციების წერისას მიაქციეთ ყურადრება შემდეგს:

	<math>\sin x + \ln y + \operatorname{tg} z</math>	$\sin x+\ln y+\operatorname {tg} z$
	<math>sin x + ln y + tg z</math>	$sinx+lny+tgz\,$

ტრიგონომეტრიული ტრიგონომეტრიული (რუს) \sin $\sin$ \cos $\cos$ \tan $\tan$ \operatorname{tg} $\operatorname {tg}$ \cot $\cot$ \operatorname{ctg} $\operatorname {ctg}$ \sec $\sec$ \csc $\csc$ \operatorname{cosec} $\operatorname {cosec}$ \arcsin $\arcsin$ \arccos $\arccos$ \arctan $\arctan$ \operatorname{arctg} $\operatorname {arctg}$ \arccot $\operatorname {arccot}$ \operatorname{arcctg} $\operatorname {arcctg}$ \arcsec $\operatorname {arcsec}$ \arccsc $\operatorname {arccsc}$ \operatorname{arccosec} $\operatorname {arccosec}$ ჰიპერბოლური ჰიპერბოლური (რუს) \sinh $\sinh$ \operatorname{sh} $\operatorname {sh}$ \cosh $\cosh$ \operatorname{ch} $\operatorname {ch}$ \tanh $\tanh$ \operatorname{th} $\operatorname {th}$ \coth $\coth$ \operatorname{cth} $\operatorname {cth}$

დანარჩენი \arg $\arg$ \deg $\deg$ \det $\det$ \dim $\dim$ \exp $\exp$ \lg $\lg$ \ln $\ln$ \log $\log$ \sgn $\operatorname {sgn}$ \mod $a\mod b$ \bmod $a{\bmod {b}}$ \pmod $a{\pmod {b}}$ \gcd $\gcd$ \max $\max$ \min $\min$

\hom $\hom$ \ker $\ker$ \inf $\inf$ \sup $\sup$ \lim $\lim$ \liminf $\liminf$ \limsup $\limsup$ \varliminf $\varliminf$ \varlimsup $\varlimsup$ \injlim $\injlim$ \projlim $\projlim$ \varinjlim $\varinjlim$ \varprojlim $\varprojlim$ \Pr $\Pr$

შენიშვნა. ფუნქციის სახელსა და არგუმენტს შორის დაშორებისათვის გამოიყენეთ შემდეგი კონსტრუქცია „\operatorname{ფუნქციის სახელი}“.მაგალითად, კოდი „\operatorname{arctg} x“ იძლევა $\operatorname {arctg} x$ (შედარებისათვის: კოდი „\mathrm{arctg} x“ — $\mathrm {arctg} x$); მსგავსი „\mathrm{ფუნქციის სახელი}\,“ კონსტრუქციის კოდების გამოყენება რეკომენდირებული არაა. შედარებისათვის იხილეთ:

	x \mathrm{arctg}\, y	$x\mathrm {arctg} \,y$
	x \operatorname{arctg} y	$x\operatorname {arctg} y$

ქიმიური ფორმულები

<chem>...</chem> თეგების საშუალებით შესაძლებელია ქიმიური ფორმულების ჩაწერა, используя синтаксис, похожий на синтаксис თარგი:TeX-овского пакета mhchem (следует учитывать, что некоторые возможности пакета могут не поддерживаться в ВП). При записи химических формул и соединений конструкция <chem>...</chem> более наглядная и короткая.

При этом внутри вики-тега <chem>...</chem> нужно писать то, что в თარგი:TeX-документе нужно было бы писать внутри თარგი:TeX-тега \ce{...}. В этом теге действуют совсем другие правила, нежели в обычных, математических формулах: пробелы имеют в большинстве случаев значение, скобки не всегда необходимы.

მაგალითები

• <chem>CO2 + C -> 2 CO</chem> — ${\ce {CO2 + C -> 2 CO}}$
• <chem>SO4^2- + Ba^2+ -> BaSO4 v</chem> — ${\ce {SO4^2- + Ba^2+ -> BaSO4 v}}$
• <chem>Ag+ + NO3- + K+ + Cl- -> AgCl v + K+ + NO3-</chem> — ${\ce {Ag+ + NO3- + K+ + Cl- -> AgCl v + K+ + NO3-}}$
• <chem>{Na2CO3} + 2HCl -> CO2 ^ + 2NaCl + H2O</chem> — ${\ce {{Na2CO3}+ 2HCl -> CO2 ^ + 2NaCl + H2O}}$
• <chem>(NH4)2S</chem> — ${\ce {(NH4)2S}}$
• <chem>[AgCl2]-</chem> — ${\ce {[AgCl2]-}}$
• <chem>H2C=CH2</chem> — ${\ce {H2C=CH2}}$
• <math chem>\ce{(-CH2-)}_n</math> — ${\ce {(-CH2-)}}_{n}$
• <chem>HC#CH</chem> — ${\ce {HC#CH}}$
• <chem>H3C-COOH</chem> — ${\ce {H3C-COOH}}$
• <chem>MgSO4.7H2O</chem> — ${\ce {MgSO4.7H2O}}$
• <chem>H2 <=> 2H</chem> — ${\ce {H2 <=> 2H}}$
• <chem>^3_1H</chem> — ${\ce {^3_1H}}$
• <chem>A{} + B ->[300~^\circ\text{C}][-\ce{H2O}] C</chem> — ${\ce {A{}+B->[300~^{\circ }{\text{C}}][-{\ce {H2O}}]C}}$

თუ ფორმულაში გამოიყენება ისრები ზევით და ქვევით, მაშინ აღნიშნულმა ფორმულამ შეიძლება არასრულფასოვნად იმუშაოს:

• <chem>A{} + B ->[300~^\circ\text{C}][-\ce{H2O}] C v</chem> — ${\ce {A{}+B->[300~^{\circ }{\text{C}}][-{\ce {H2O}}]Cv}}$

ამ შემთხვევაში უნდა გამოვიყენოთ სხვა:

• <chem>A{} + B ->[300\ ^{\ce{o}}\ce{C}][-\ce{H2O}] C v</chem> — ${\ce {A{}+ B ->[300\ ^{{\ce {o}}}{\ce {C}}][-{\ce {H2O}}] C v}}$
• <chem>(CH3)2CH-CH2-Cl{} + \underset{\text{წყლის}\ \text{ხსნარი}}{NaOH} -> (CH3)2CH-CH2-OH{} + NaCl</chem> — ${\ce {(CH3)2CH-CH2-Cl{}+{\underset {{\text{წყლის}}\ {\text{ხსნარი}}}{NaOH}}->(CH3)2CH-CH2-OH{}+NaCl}}$
• <chem>\beta{-}Al2O3</chem> — ${\ce {\beta{-}Al2O3}}$

კონსტრუქცია <chem>...</chem> ექვივალენტურია <math chem>\ce{...}</math>. უკანასკნელი გაცილებით გრძელი, ნაკლებად ნათელი და შესაბამისად ნაკლებად მოსახერხებელია, თუმცაღა მისი საშუალებით შეიძლება რამოდენიმე ტიპის ფორმულის გაერთიანება — მაგალითად ქიმიური ფორმულების მოთავსება გარემოცვაში align.

არალათინური ასოები ფორმულაში

სხვა დამწერლობის ასოები ფორმულაში შესაძლებელია გაიწეროს შემდეგი სინტაქსის საშუალებით \text{}:

<math>\text{აბგდ}_{123}</math> — ${\text{აბგდ}}_{123}$

თუმცა, ზოგიერთ გამონაკლის შემთხვევებში აღნიშნული საშუალება შედეგს არ იძლევა.

ფერები ფორმულებში

ფორმულებში ფერადი სიმბოლოები შემდეგნაირად შეიძლება ჩაისვას:

• { \color{red} x }

  ${\color {red}x}$

• {\color{Blue}x^2}+{\color{YellowOrange}2x}- {\color{OliveGreen}1}

  ${\color {Blue}x^{2}}+{\color {YellowOrange}2x}-{\color {OliveGreen}1}$

• x_{1,2}=\frac{-b\pm\sqrt{\color{Red}b^2-4ac}}{2a}

  $x_{1,2}={\frac {-b\pm {\sqrt {\color {Red}b^{2}-4ac}}}{2a}}$

$\color {Apricot}\blacksquare -{\text{Apricot}}$
$\color {Aquamarine}\blacksquare -{\text{Aquamarine}}$
$\color {Bittersweet}\blacksquare -{\text{Bittersweet}}$
$\color {Black}\blacksquare -{\text{Black}}$
$\color {Blue}\blacksquare -{\text{Blue}}$
$\color {BlueGreen}\blacksquare -{\text{BlueGreen}}$
$\color {BlueViolet}\blacksquare -{\text{BlueViolet}}$
$\color {BrickRed}\blacksquare -{\text{BrickRed}}$
$\color {Brown}\blacksquare -{\text{Brown}}$
$\color {BurntOrange}\blacksquare -{\text{BurntOrange}}$
$\color {CadetBlue}\blacksquare -{\text{CadetBlue}}$
$\color {CarnationPink}\blacksquare -{\text{CarnationPink}}$
$\color {Cerulean}\blacksquare -{\text{Cerulean}}$
$\color {CornflowerBlue}\blacksquare -{\text{CornflowerBlue}}$
$\color {Cyan}\blacksquare -{\text{Cyan}}$
$\color {Dandelion}\blacksquare -{\text{Dandelion}}$
$\color {DarkOrchid}\blacksquare -{\text{DarkOrchid}}$
$\color {Emerald}\blacksquare -{\text{Emerald}}$
$\color {ForestGreen}\blacksquare -{\text{ForestGreen}}$
$\color {Fuchsia}\blacksquare -{\text{Fuchsia}}$
$\color {Goldenrod}\blacksquare -{\text{Goldenrod}}$
$\color {Gray}\blacksquare -{\text{Gray}}$
$\color {Green}\blacksquare -{\text{Green}}$
$\color {GreenYellow}\blacksquare -{\text{GreenYellow}}$
$\color {JungleGreen}\blacksquare -{\text{JungleGreen}}$
$\color {Lavender}\blacksquare -{\text{Lavender}}$
$\color {LimeGreen}\blacksquare -{\text{LimeGreen}}$
$\color {Magenta}\blacksquare -{\text{Magenta}}$
$\color {Mahogany}\blacksquare -{\text{Mahogany}}$
$\color {Maroon}\blacksquare -{\text{Maroon}}$
$\color {Melon}\blacksquare -{\text{Melon}}$
$\color {MidnightBlue}\blacksquare -{\text{MidnightBlue}}$
$\color {Mulberry}\blacksquare -{\text{Mulberry}}$
$\color {NavyBlue}\blacksquare -{\text{NavyBlue}}$
$\color {OliveGreen}\blacksquare -{\text{OliveGreen}}$
$\color {Orange}\blacksquare -{\text{Orange}}$
$\color {OrangeRed}\blacksquare -{\text{OrangeRed}}$
$\color {Orchid}\blacksquare -{\text{Orchid}}$
$\color {Peach}\blacksquare -{\text{Peach}}$
$\color {Periwinkle}\blacksquare -{\text{Periwinkle}}$
$\color {PineGreen}\blacksquare -{\text{PineGreen}}$
$\color {Plum}\blacksquare -{\text{Plum}}$
$\color {ProcessBlue}\blacksquare -{\text{ProcessBlue}}$
$\color {Purple}\blacksquare -{\text{Purple}}$
$\color {RawSienna}\blacksquare -{\text{RawSienna}}$
$\color {Red}\blacksquare -{\text{Red}}$
$\color {RedOrange}\blacksquare -{\text{RedOrange}}$
$\color {RedViolet}\blacksquare -{\text{RedViolet}}$
$\color {Rhodamine}\blacksquare -{\text{Rhodamine}}$
$\color {RoyalBlue}\blacksquare -{\text{RoyalBlue}}$
$\color {RoyalPurple}\blacksquare -{\text{RoyalPurple}}$
$\color {RubineRed}\blacksquare -{\text{RubineRed}}$
$\color {Salmon}\blacksquare -{\text{Salmon}}$
$\color {SeaGreen}\blacksquare -{\text{SeaGreen}}$
$\color {Sepia}\blacksquare -{\text{Sepia}}$
$\color {SkyBlue}\blacksquare -{\text{SkyBlue}}$
$\color {SpringGreen}\blacksquare -{\text{SpringGreen}}$
$\color {Tan}\blacksquare -{\text{Tan}}$
$\color {TealBlue}\blacksquare -{\text{TealBlue}}$
$\color {Thistle}\blacksquare -{\text{Thistle}}$
$\color {Turquoise}\blacksquare -{\text{Turquoise}}$
$\color {Violet}\blacksquare -{\text{Violet}}$
$\color {VioletRed}\blacksquare -{\text{VioletRed}}$
${\color {White}\blacksquare -{\text{White}}-}{\text{(white)}}$
$\color {WildStrawberry}\blacksquare -{\text{WildStrawberry}}$
$\color {Yellow}\blacksquare -{\text{Yellow}}$
$\color {YellowGreen}\blacksquare -{\text{YellowGreen}}$
$\color {YellowOrange}\blacksquare -{\text{YellowOrange}}$

იხილეთ აგრეთვე

• ვიკიპედია: ფორმულების გაფორმების ნიმუშები
• Помощь: Формулы на Metawiki
• ვიკიპედია:სპეციალური სიმბოლოები
• პროცენტის ნიშანი
• კატეგორია:გვერდები ფორმულებში შეცდომით
• mw:Parsoid/Language conversion/Preprocessor fixups В химических формулах требует внимания скобка с чертой, которые необходимо записывать так -<nowiki/>{

რესურსები ინტერნეტში

• LaTeX