გაიბოტენი

გაიბოტენი
სოფელი
	გაიბოტენი;
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	მცხეთა-მთიანეთის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ყაზბეგის მუნიციპალიტეტი
თემი	სიონი
კოორდინატები	42°37′12″ ჩ. გ. 44°35′34″ ა. გ. / 42.62000° ჩ. გ. 44.59278° ა. გ.
ცენტრის სიმაღლე	1830 მ
მოსახლეობა	0 კაცი (2014)
სასაათო სარტყელი	UTC+4
სატელეფონო კოდი	+995

გაიბოტენი — ნასოფლარი ყაზბეგის მუნიციპალიტეტში, მდებარეობს კავკასიონის მთავარი წყალგამყოფი ქედის ჩრდილოეთ კალთაზე, ტყარშეტის მთის ძირში. მდინარე თერგის მარცხენა ნაპირზე. ზღვის დონიდან 1830 მეტრი, სტეფანწმინდიდან 6 კილომეტრი.

ისტორია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

გაიბოტენი ქართულ საისტორიო წყაროებში XV საუკუნიდან იხსნება. სოფელი შედიოდა მდინარე თერგის მარცხენა სანაპირო ზოლის თავდაცვის ერთიან სისტემაში. სოფლის ჩრდილო-დასავლეთით არის გვირაბი, რომლითაც მოსახლეობა სოფელ თოთში იხიზნებოდა. გვრაბის თავზე ქვის კიბეებიც ყოფილა. XIX საუკუნის შუა წლებში გვირაბში ქვის კედელი ამოუშენებიათ და აქ ცხვარძროხის საწველი მოუწყვიათ. გაიბოტენი სამეფო საკუთრება იყო. მაგრამ მისი მოსახლეობის ნაწილი გერგეტის საყდრის ყმად ითვლებოდა. XVII საუკუნიდან, არაგვის ერისთავა მომძლავრების შემდეგ, სოფელზე წილი ამ ფეოდალებმაც დაიდეს. XVIII საუკუნის 70-იან წლებში მათ საკუთარი მეურნეობის სამართავად თავიაანთი მოხელეები დანიშნეს. მოსახლეობის ერთი ნაწილი მათ ემორჩილებოდა, ნაწილი კი უშუალოდ სამეფო კარს და მეფის ,,მორიგე ჯარის’’ სიაში იყო შეყვანილი. სოფლის მიდამოებში მოიპოვება გვარჯილა, რომლისგანაც კირსა და თოფისწამალს ამზადებენ.

ეკლესია[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]

სოფლის განაპირას, სამხრეთ-დასავლეთით მდებარეობს კვირე ღვთისშვილის ეკლესია. ეკლესია ნაგებია ქვითკირით და შეთეთრებულია კირით. სამხრეთით აქვს მოგრძო ოთხკუთხა ფორმის შესასვლელი. ჩრდილოეთით ეკლესია გორაკს ებჯინება, ამიტომ ამ მხარეს კედელი დაბალია. აღმოსავლეთისა და დასავლეთის კედლები ცენტრისკენაა აზიდული, რაც ორფერდა გადახურვას ქმნის. ეკლესია გადახურულია დიდი ბრტყელი ფიქალის ქვებით. კანკელი ქვითკირისაა. საკურთხეველში ტრაპეზი აგებულია სამი დიდი ბაზალტის ქვისგან. საკურთხეველი მთლიანად კირითაა შეთეთრებული.^[2]