აბანო (ქარელის მუნიციპალიტეტი)

სოფელი
აბანო
ქვეყანა	საქართველო
მხარე	შიდა ქართლის მხარეშიდა ქართლის მხარე
მუნიციპალიტეტი	ქარელის მუნიციპალიტეტი
თემი	ბრეძა
კოორდინატები	42°07′32″ ჩ. გ. 43°43′37″ ა. გ.
პირველი ხსენება	XVI საუკუნე
ცენტრის სიმაღლე	720 მ
მოსახლეობა	239 კაცი (2014)
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები (99,2 %)
სასაათო სარტყელი	UTC+4

აბანო — სოფელი საქართველოში, შიდა ქართლის მხარის ქარელის მუნიციპალიტეტში (ბრეძის თემში). მდებარეობს დასავლეთის ფრონეს ხეობაში, მდინარე ლოპანისწყლის ნაპირებზე. ზღვის დონიდან 720 მეტრი. ქარელიდან 27 კილომეტრი.

დემოგრაფია

2014 წლის აღწერის მონაცემებით სოფელში ცხოვრობს 239 ადამიანი.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1989	407	-	-
2002	368	171	197
2014	239	113	126

ისტორია

სოფელი აბანო ერთ-ერთი უძველესი სოფელია მდინარე დასავლეთის ფრონის ხეობაში. ამას მოწმობს აქ არსებული მატერიალური კულტურის ძეგლები. კერძოდ, აბანოს კოლექცია, ძველი ნამოსახლარი, სამაროვანი და ციხე-კოშკის ნაშთები, რომლებიც ციხიანას ბორცვზე მდებარეობენ, ბრინჯაოს, რკინის და გვიანფეოდალური ხანით თარიღდებიან. დღევანდელი სოფლის ჩრდილოეთ, დასავლეთ და ჩრდილო-დასავლეთ მხარეს მიკვლეულია ფეოდალური და გვიანფეოდალური ხანის სამი ნამოსახლარი.

სახელწოდება სოფელმა მიიღო მის ტერიტორიაზე არსებული სამკურნალო წყლის გამო, რომელსაც ოდითგანვე იყენებს ამ მხარის მოსახლეობა სხვადასხვა დაავადებებისაგან განსაკურნავად. "აბანოს დის თბილი წყალი, ჰკურნავს ქარით დახუთულს და ბუგრსა-მუწუკსა", წერდა თავის ცნობილ ნაშრომში ვახუშტი ბატონიშვილი.

ისტორიულ წყაროებში აბანო მოხსენიებულია XVI საუკუნეში, ამირეჯიბების მიერ ულუმბის მონასტრისათვის შეწირული ყმა-მამულის ნუსხაში. 1608 წ. მეფე ლუარსაბ II-მ იგი ბოქაულთუხუცეს დავით დავითიშვილს უბოძა. ამ დროიდან მოყოლებული აბანო ყოველთვის ბაგრატიონ-დავითიშვილების კუთვნილი სოფელი იყო. 1615 წელს ლუარსაბი კვლავ უმტკიცებს დავითიშვილებს აბანოს. არსებული დოკუმენტების მიხედვით იგი მოზრდილი სოფელი ყოფილა. 1715 წელს რუისის საეპისკოპოსოს აღწერის დავთრით აქ 31 კომლს უცხოვრია, რაც იმ დროისთვის არც თუ ცოტა იყო. ყოფილა ასევე მრავალი გაუქმებული ოჯახი იმ დროისთვის.

ლეკიანობის გამო XVIII საუკუნის 20-30-ანი წლებიდან მოყოლებული ფრონის ხეობის სხვა დასახლებულ პუნქტებთან ერთად აბანომაც დიდი უბედურება განიცადა. 1798 წლის 18 სექტემბრით დათარიღებული ერთ-ერთი განჩინებიდან, რომელიც დავითიშვილების გაყრის საქმეს ეხება ჩანს, რომ სოფლის მოსახლეობა 80 წელიწადში ხუთ კომლამდე შემცირებულა. ქართლ-კახეთის 1799 წლის აღწერის მასალების მიხედვით კი ირკვევა, რომ სოფელში საუკუნის ბოლოს უკვე აღარცერთი კომლი არ ცხოვრობდა.

XIX საუკუნის დასაწყიდიდან აბანო კვლავ აღდგენილა. 1818 წლის მასალებით აბანოში მცხოვრები ხუთი კომლიდან, რომლებიც მთლიანად ბაგრატიონ-დავითიშვილებს ეკუთვნოდათ, ოთხი ოჯახი კოკოლაშვილები იყო, ერთი კი სებისკვერაძე. კოკოლაშვილები, რომლებიც აბანოს ძველი მკვიდრნი იყვნენ 1859 წელს მიქელაძეებად დაეწერენ. 1818-1830 წლებში სოფელში დასახლდნენ აზნაურები: ციმაკურიძე, ჩიკოიძე და ლომიძე, 1859 წელს შალუტაშვილი. 1886 წელს სოფლის მოსახლეობას მიუღწევია 31 კომლისათვის. ის ამ დროისთვის სოფელი აბანო შედიოდა წაღვლის სასოფლო საზოგადოებაში.

ღირსშესანიშნაობები

აბანოში ორი არქიტექტურული ძეგლია:

1. განვითარებული ფეოდალური ხანის წმინდა გიორგის ეკლესია, რომელიც სოფლის განაპირას დგას გასულ საუკუნეში გადაუკეთებიათ.
2. სოფლის სასაფლაოზე მდებარე წმინდა მარინეს სახელობის ეკლესია, რომელიც XVII საუკუნით თარიღდება, ხოლო მისი მხატვრობა XIX საუკუნეშია შესრულებული.

იხილეთ აგრეთვე

• აბანოს მესამე ნასოფლარი
• აბანოს მეორე ნასოფლარი
• აბანოს ნამოსახლარი
• აბანოს ნასოფლარი

ლიტერატურა

• ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 1, თბ., 1975. — გვ. 13.
• ომარ კილასონია, „ქარელი ისტორიის ანალებში“, თბილისი, 1996

• გვასალია ჯ., ენციკლოპედია „საქართველო“, ტ. 1, თბ., 1997. — გვ. 13.